اول به حرم حضرت امیر رفتند

برای اولین بار که امام به نجف آمدند اول از همه یکراست به حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) مشرف شدند و بعد وارد مراسم استقبالی شدند که به مناسبت ورودشان تدارک دیده شده بود. امام در سال اول اقامتشان در نجف یک سال تمام، روزی دوبار صبح و شب به حرم مشرف می شدند.[1]

اول به زیارت رفتند

در لحظات اولیه ورود امام به نجف ایشان قبل از ورود به منزل محقری که برای سکونت ایشان تهیه شده بود ابتدا به حرم حضرت امیر (ع) مشرف شدند.[2]

دشمن مرا به این موهبت رساند

امام در طول پانزده سالی که در نجف اشرف مشرف بودند هر شب به زیارت مولا امیرالمؤمنین (ع) می رفتند و بارها می گفتند که دشمن مرا به این موهبت الهی رساند. حالات امام در حرم به صورتی بود که دوست و دشمن شدیداً تحت تأثیر عبادت و زیارت ایشان قرار می گرفتند.[3]

فقط یک بار به سامرا رفتند

یکبار ما هنگام ورود امام به سامرا رفتیم، البته این نکته را عرض کنم که امام در مدتی که در نجف اقامت داشتند، فقط یک بار، همان اول ورودشان به سامرا رفتند* و به زیارت عسکریین و کاظمین مشرف شدند و دیگر چنین موردی ندیدیم. ظاهراً برخلاف آنچه بعثی ها مدعی بودند که از امام در طول این مدت تبعید پذیرایی کرده اند یا وضع طوری بود که امام این احساس را می کردند یا به ایشان ابلاغ کرده بودند که نباید از کربلا و نجف خارج بشوند. با تمام علاقه ای که امام به زیارت عسکریین و کاظمین (ع) داشتند همان یک بار اول را مشرف شدند.[4]

هر شب به حرم می رفتند

امام عادتشان این بود که شبها بعد از نماز مغرب و عشا در منزلشان در بیرونی جلوس می فرمودند. شرکت در این مجلس برای همه آزاد بود، هر کسی می توانست خدمتشان برسد. بعد از این جلوس به حرم مشرف می شدند. جلوس، تا سه ساعت پس از غروب بود و بعد ایشان به حرم مشرف می شدند.[5]

برنامه چهارده ساله زیارت

رسم امام در طی اقامت در نجف آن بود که شبها ساعت دو و نیم و در این سنوات اخیر ساعت دو از شب گذشته از اندرون به بیرونی تشریف می آوردند و طلاب و مردم را به حضور می پذیرفتند. سپس در ساعت سه از شب (پس از مغرب) به حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) مشرف می شدند و زیارت امین الله را ایستاده و زیارت جامعه را نشسته می خواندند و بعد از خواندن نماز زیارت به منزل مراجعت می فرمودند. این برنامه آقا در تمام چهارده سال سکونتشان در نجف بود، به استثنای شبهای شنبه در فصل تابستان که وقت شستشوی حرم و رواقها بعد از نماز مغرب و عشا بود که امام در این شب به حرم مشرف نمی شدند.[6]

یک برنامه همیشگی

برای بنده که تا حدودی شاهد برخی از عبادات امام بوده ام چیزی که قابل توجه می نمود مداومت در عمل امام و دقت در انجام عبادات مطابق دستورات وارده بدون کم و زیاد بود. ایشان تقریباً هر شب در ساعت معینی به حرم حضرت امیر علیه السلام مشرف می شدند و در اوقات زیارتی حضرت سیدالشهداء (ع) به کربلا می رفتند و این عمل یک برنامه مرتب و همیشگی بود.[7]

نماز زیارت نشسته می خواندند

امام در طول مدت چهارده سالی که در نجف اشرف اقامت داشتند، هر شب، سه ساعت بعد از غروب آفتاب- در تمام فصول سال- به عزم زیارت حضرت امیر المؤمنین (ع) از منزل خارج می شدند. امام مسافت بین خانه تا صحن مطهر را به طور پیاده در حدود هفت دقیقه طی می کردند. از در قبله وارد صحن و از کفش کن ضلع جنوبی ایوان، عبور و بعد از اذن دخول در رواق، به حرم مطهر مشرف می شدند. پایین پا، زیارت مختصری می خواندند و سپس به طرف ضلع جنوبی ضریح، روبروی صورت حضرت امیر المؤمنین می ایستادند، زیارت امین الله را می خواندند و بر خلاف دیگران و عامۀ مردم که از همان جا بالاسر را دور می زدند، امام از همان نقطه باز می گشتند و از پایین پا به پشت سر می رفتند و نماز زیارت و معمولاً زیارت جامعه را به طور نشسته می خواندند.[8]

از بالای سر نمی رفتند

در جریان تشرف امام به حرم حضرت امیر المؤمنین (ع) هیچ گاه دیده نشد از بالای سر حضرت امیر (ع) بگذرند، چه رسد به اینکه توقف کنند. رعایت همیشگی این روش، ضمن اینکه نمودار کامل ایمان و احترام آن حضرت به حریم مقام ولایت بود اهل نظر و معنی را متوجه نکته ای ظریف می کرد. چرا که طبق یکی از احتمالات و نقلهای چهارگانه، بالای سر حضرت امیرالمؤمنین (ع) محل دفن سر بریده امام حسین (ع) است؛ همین احتمال کافی است که عارفان پاک باختۀ حقیقت، پای خود را روی چنین مکانی که محتمل است مدفن سر مطهر سید الشهداء (ع) باشد نگذارند.[9]

 [1] - حجت الاسلام و المسلمین فرقانی.