زنده یاد دکتر سید صادق طباطبایی، از چهره های نامدار انقلاب در آغازین سالیان پیروزی آن به شمار می رود. وی تحصیلات خود در آلمان را، تا مقطع دکترا در رشته بیوشیمی به پیش برد و پس از آن به تدریس در دانشگاه بوخوم دعوت شد. وی همزمان در انجمنهای اسلامی دانشجویان اروپا نیز فعالیت داشت و عملا آن را به نهادی برای تبلیغ نهضت امام خمینی تبدیل نمود فلسفه نامگذاری روز دانشجو را از زبان سید صادق طباطبایی ببینیم:
اولین گردهمایی دانشجویان ایرانی خارج از کشور به سال ۱۳۲۵ باز می گردد که علی اصغر حاج سید جوادی جهت ادامه تحصیل به پاریس رفت و «اتحادیه دانشجویان ایرانی در فرانسه» را پایه ریزی کرد. علیرغم حضور حاج سید جوادی و تعدادی دانشجویان نیمه مذهبی و ملی گرا، فضای سیاسی حاکم بر آن اتحادیه تحت تاثیر اعضای حزب توده بود. با رویدادهای سیاسی سال های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ و روی کار آمدن دکتر مصدق، هواداران جبهه ملی و سوسیالیست های موسوم به نیروی سوم، سازمانی رقیب حزب توده تاسیس کردند. اولین نشریه دانشجویی خارج از کشور، جزوه ای بود دست نویس حدود ۴۰ تا ۵۰ صفحه بنام «نشریه اندیشه» که توسط علی اصغر حاج سیدجوادی تهیه و نشر می یافت. در این دوران، ارتباط دانشجویان با سفارت شاهنشاهی ارتباطی نسبتاً دوستانه بود. به دلیل اوضاع اقتصادی داخل کشور و مشکلات ارزی دولت مصدق، حواله های ارزی و شهریه دانشجویان با مشکلاتی مواجه شد. در پی این مشکلات و قطع حواله های دانشجویی، توده ای ها به سفارتخانه مراجعه کرده و اعتراضات گسترده ای را سامان دادند. دانشجویان مرتبط به جبهه ملی که از ریشه مشکلات آگاهی داشتند با توده ای ها درگیر شدند. قرار شد دانشجویان جلسه ای تشکیل دهند و از میان خود نمایندگانی را برگزینند تا به کمک کادر سفارت گامهایی جهت حل مسئله بردارند.
در اجتماعی که در «خانه ایران» تشکیل شد، اکثریت دانشجویان با نشان دادن تفاهم نسبت به مشکلات اقتصادی، به معرفی نمایندگان خود پرداختند. توده ای ها که با این جریان مواجه شدند، صندوق آراء را با زور از محل خارج کرده و خواهان به تعویق انداختن جلسه انتخابات شد. حاج سید جوادی که شرایط را مناسب می دید از حاضرین درخواست کرد علیرغم بایکوت توده ای ها نمایندگان خود را انتخاب کنند. بدین ترتیب اولین انشعاب در «اتحادیه دانشجویان ایرانی در فرانسه» روی داد و سازمانی تقریباً با اکثریت جبهه ای ها به وجود آمد.
با کودتای انگلیسی آمریکایی به رهبری سیا علیه حکومت دکتر مصدق در مردادماه سال ۱۳۳۲ و فرار اعضاء و هواداران حزب توده به خارج از کشور، مجدداً معادلات سیاسی در جنبش دانشجویی به هم ریخت. اعضای اصلی حزب توده به اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای وابسته به آن در اروپای شرقی، خصوصاً آلمان شرقی پناهنده شدند دانشگاه تهران با شروع سال تحصیلی در مهرماه ۱۳۳۲ کانون پر طپش سیاسی گردید. تظاهرات دانشجویی روز به روز گسترده تر می شد. با شروع محاکمه دکتر مصدق در دادگاه نظامی و آغاز مذاکرات دولت برای برقراری مجدد رابطه با دولت انگلیس که در جریان ملی شدن نفت قطع شده بود تظاهرات اعتراض آمیز دانشجویان به اوج خود رسید. در همان زمان اعلام شد که نیکسون رئیس جمهور آمریکا عازم ایران است. خشم دانشجویان و اعتراض آنان به این سفر و درگیری با نیروهای انتظامی، منجر به شهادت مصطفی بزرگ نیا، شریعت رضوی و احمد قندچی در روز ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ گردید. از این تاریخ به بعد شانزدهم آذر، روزی به یاد ماندنی در تاریخ سیاسی ایران شد و «روز دانشجو» لقب گرفت.
منبع: خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی؛ ج ۱، ص ۱۶۸
.
انتهای پیام /*