مرحوم حاج آقا مصطفی در زمان حضورش در شهر نجف، رسالت ارتباط  با کانون مبارزات در داخل و خارج از کشور را به خوبی و با حساسیت زیاد دنبال می‌کرد. ایشان کانون‌های گرم مبارزاتی را بی‌سروصدا و بدون تظاهر و با درک همه شرایط فراهم می‌کرد که البته حوادثی هم اتفاق افتاد که به رشد و ارتقاء حرکت‌های مبارزاتی کمک کرد. حاج آقا مصطفی در عین اینکه تشخیص می‌داد که نباید آلوده به حمایت‌های رژیم بعثی شوند و نباید این توهم به وجود آید که مورد سوء استفاده رژیمی که اصالت و پایگاه مردمی ندارد، قرار گیرند، در عین حال از فرصت بوجود آمده با رعایت تمام حساسیت‌ها و ساماندهی امر، بهره‌گیری از شرایط مبارزین آن روز را بر عهده گرفت. نمونه‌ای که ایشان پیشنهاد داد و دنبال شد و خیلی هم موفق بود، بهره‌گیری از امواج رادیویی بود. با پیشنهاد ایشان از امواج رادیویی موجود در عراق استفاده شده و سرانجام در مرحله تکاملی‌اش تأسیس موج رادیویی صدای روحانیت مبارز ایران را به همراه داشت که تداوم پیدا کرد و اثرات خوبی را به دنبال داشت. مرحوم حاج آقا مصطفی گاهی سفرهایی به سوریه، لبنان و مکه مکرمه می‌کرد و در آن مسافرت‌ها تماس‌های خیلی مفید و کارسازی را با شخصیت‌ها و گروه‌های مبارز برقرار می‌کرد.(برگرفته از خاطرات سید محمود دعایی) بیش از همه این فعالیت‌های سیاسی آنچه که نمود جدی و واقعی بیرونی داشت موقعیت علمی ایشان بود. مرحوم امام در نجف درس فقه شروع کردند. اصول را که در ایران تدریس می‌کردند، در نجف شروع نکردند. عده‌ای از علاقه‌مندان ایشان دنبال فراگیری این بخش از مباحث علمی امام بودند و می‌خواستند درس اصول را  دنبال کنند. مرحوم آقا مصطفی درس اصول را شروع کردند. چهره‌های برجسته‌ای از درس ایشان استفاده می‌کردند. که به اقرار بسیاری از درس آموختگان محضر ایشان درس ایشان در ردیف درس‌های درجه 2 نجف به حساب می‌آمد. درجه یک مربوط به درس مراجع بزرگ بود. در کنار تدریس، کار تفسیر قرآن را نیز شروع کردند. سید محمود دعایی در این باره می گوید: به خاطر دارم که یک روز تفسیر قرآن مرحوم آقای طالقانی را نزد امام برده بودم حضرت امام پس از مطالعه به من فرمودند که این تفسیر را به آقا مصطفی هم بدهید تا بخوانند. فکر می‌کنم که تفسیر نوین مرحوم محمدتقی شریعتی را هم توصیه کردندکه ایشان بخوانند. هرچند که تفسیرش به انجام و به انتها نرسید ولی آنی هم که موجود بود کلید واژه‌های خوبی است برای تفسیر قرآن، که می‌شود از آنها استفاده کرد. نقش برجسته‌ای که مرحوم حاج آقا مصطفی از نظر علمی داشت حضور در درس پدر بود. دروس علمی نجف بخصوص دروس مراجع، بیشتر تشریفاتی تلقی می‌شد. یعنی استاد بحثی را مطرح می‌کرد و شاگردان استفاده می‌کردند و در حین درس کمتر اجازه داده می‌شد که شاگردی اشکال بگیرد و یا وارد بحث شده و سؤالی بپرسد. معمولاً در دروس مراجع نجف این پدیده وجود داشت. اما در درس امام موضوع برعکس بود. یعنی نه‌تنها اجازه می‌دادند که سؤال پرسیده شود، بلکه تشویق هم می‌کرد. روزهای اول که درس را شروع کردند و کسی اشکال نمی‌کرد، امام فرمود: «اینجا مجلس فاتحه نیست که ما بگوییم همه گوش کنند. ما می‌خواهیم که درس جدی باشد و آقایان به بحث رونق بدهند.» عده‌ای از شاگردانی که درس امام می‌آمدند، کسانی بودند که بعداً معلوم شد برای ابراز فضل و اشکال گیری ویژه می‌آمدند و با برخوردشان با نظریات امام وانمود می‌کردند که نظریات امام را قبول ندارند و از نظر علمی مثلاً حرف دارند. امام تصادفاً از وجود آنها بهترین استفاده را کردند و فرمودند که اتفاقاً اینها کسانی هستند که جدی اشکال می‌گیرند و جدی بحث می‌کنند و با دقت کامل حضور دارند و بیان اشکال از سوی آنها باعث رونق و شکوفایی بیشتر بحث می‌شود که بعداً همان‌ها به موقعیت علمی امام اذعان کردند. بعد از انقلاب همانها هم اتفاقاً جزء کسانی شدند که نمایندگی امام را در بعضی از استان‌ها کسب کردند و امام جمعه بعضی از استان‌ها شدند. در آن حلقه سرآمد مستشکلین درس امام، حاج‌آقا مصطفی بود. کسی که اشکال می‌کند پیداست که اهل مطالعه و فهم مطلب است. والا اگر کسی چیزی نداند و اشکال کند، هو می‌شود و رسوایی بار می‌آورد. کسی می‌تواند بحثی را به‌طور جدی شروع کند و به عنوان اشکال مطرح کند که دارای مطالعه و درک عمیق بوده و مطلب را فهمیده باشد. به همین دلیل وقتی که مرحوم حاج آقا مصطفی بحثی را شروع می‌کرد همه استفاده می‌کردند و گاهی امام در برخورد با آقا مصطفی تعابیری داشتند که نشان می‌داد به علمیت ایشان اذعان دارند. مثلاً می‌فرمود که: «مصطفی از تو بعید است». یعنی تو که می‌فهمی چرا این حرف را می‌زنی؟ این نشان دهنده این است که امام اعتقاد به علمیت فرزندشان داشتند.

منابع مرتبط:

آثار شهید حاج آقا مصطفی کتاب

مجموعه مقالات کنگره شهید آیت الله مصطفی خمینی- کتاب  

یادمان شهید حاج آقا مصطفی خمینی

امید اسلام

. انتهای پیام /*