جمهوری اسلامی تلفیق ایده جمهوری خواهی و ویژگی های مذهبی جامعه بود
سخنگوی فراکسیون خط امام(س) مجلس شورای اسلامی با اشاره به سیر تاریخی انقلاب اسلامی ایران و رفروندان جمهوری اسلامی گفت: با تشکیل جمهوری اسلامی در واقع تلفیقی بین ایده جمهوری خواهی و ویژگیهای مذهبی جامعه اتفاق افتاده که مردم به آن مهر تأیید زدند.
داریوش قنبری در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی جماران اظهار کرد: مفهوم جمهوری اسلامی مفهومی است که ریشه در صد سال منازعه تاریخ معاصر ایران و گرایش های سیاسی مختلف در کشورمان دارد. اولین باری که ما با مفهوم جمهوریت آشنا شدیم در انقلاب مشروطه بود که اندیشه جمهوری خواهی وارد کشور ما شد.
وی افزود: مشروطه به معنی حد زدن بر قدرت به نوعی ناشی از اندیشه جمهوری خواهی در کشور بود گرایش روشنفکران ما در آن زمان بود. البته در آن دوران جمهوری خواهی از سوی مستبدین یعنی بقایای استبداد قاجار و همینطور برخی علما مورد نقد واقع شد و بحث هایی که منجر به اعدام شیخ فضل الله نوری شد، منازعه طیف جمهوی خواه با اسلام گرایان در آن زمان بود که به سرکوب جمهوری خواهی و به توپ بستن مجلس از سوی بقایای قاجار و مقابله استبداد با
اندیشه جمهوری خواهی منجر شد.
وی اضافه کرد: البته در همان زمان ما طیفی از اسلام گرایان را هم داشتیم که در عین اعتقاد به اسلام به نوعی به تلفیق بین اسلام و جمهوری خواهی هم معتقد بودند. افرادی مثل طباطبایی، بهبهانی و نایینی چنین اندیشه ای را در ذهن داشتند و به دنبال این بودند که بر اساس سنت، مذهب و فرهنگ نوعی مفهوم اندیشه سیاسی جدید را عرضه کنند که ضمن اینکه با معیارهای روز و مدرن مثل جمهوری خواهی تناسب داشته باشد اما بر اساس سنت ها و مذهب ما هم باشد.
نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در نتیجه مخالفت های مستبدین و از سویی برخی طیف های مذهبی که مخالف اندیشه جمهوری خواهی بودند، بحث جمهوری خواهی به نتیجه نرسید و از دل جمهوری خواهی استبداد رضا شاهی بیرون آمد و جمهوری خواهی و اندیشه های دموکراتیک برای نیم قرن در کشور تعطیل شد.
قنبری خاطرنشان کرد: با شکل گیری انقلاب اسلامی در واقع تلفیق ایده جمهوری خواهی با ویژگیهای فرهنگی و مذهبی جامعه اتفاق افتاد و در هنگام پیروزی انقلاب هم باز همان دعواهای قدیمی بین طرفداران دموکراسی و مردم سالاری و دین سالاری رخ داد و طرفداران اندیشه های مختلف تابلوهای فکری خود را عرضه کردند و هر کس مفهومی را پیشنهاد داد.
سخنگوی فراکسیون خط امام مجلس اضافه کرد: عده ای در آن دوران جمهوریت صرف را می خواستند و برخی هم به دنبال حکومت اسلامی بودند اما امام خمینی(س) با تشخیص درستی که از خواست مردم داشت مفهوم جمهوری اسلامی را پیشنهاد کرد و مردم هم در رفراندومی با رأی قاطع خود بر این مفهوم مورد نظر امام، مهر تأیید زدند و منازعه گروههای مختلف در کشور ما که 100 سال به طور انجامیده بود به نوعی آشتی در جریان انقلاب اسلامی رسید و ما با عرضه چنین مفهومی می توانستیم مدل جدیدی از حکومت داری را عرضه کنیم که ضمن حفظ سنت ها، فرهنگ و آداب و سنن مذهبی با دنیای جدید هم مرتبط باشد و از اندیشه های مدرن سیاسی مثل مفهوم جمهوریت هم بهره گرفته باشد.
وی یادآور شد: متأسفانه ما گاهی حرفهایی را در تقابل با جمهوری اسلامی می شنویم و
برخی می خواهند که جمهوریت یا اسلامیت تنها بر کشور حاکم باشد. به نظر می رسد این افراد شناخت دقیقی از تاریخ معاصر ایران ندارند و می خواهند به شکلی خواست خود را براین واقعیت تاریخی برتری بدهند اما این تلاشها مطمئناً بیهوده خواهد بود و راه درست همانی است که امام به درستی در قالب "جمهوری اسلامی" مطرح کردند.
نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: به نظر من مفهوم جمهوری اسلامی می تواند نوعی دموکراسی مذهبی یا مردمسالاری دینی را در جامعه ما پدید بیاورد و الگویی برای بسیاری از کشورهای اسلامی منطقه قرار گیرد. مطمئناً حضرت امام هم با شناخت عمیق و کامل از جامعه و تاریخ ایران این مفهوم را عرضه کردند.
داریوش قنبری با اشاره به تفکری که خواستار تحقق حکومت اسلامی در کشور بوده اند، گفت: نمی توان گفت که افراد با این تفکر از امام مذهبی تر بودند چرا که خود امام هم دغدغه های مذهبی داشتند و اگر حکومت اسلامی مطلوب بود مطمئناً ایشان این نوع حکومت را انتخاب می کرد. اما اینکه امام خمینی در آن مقطع جمهوری اسلامی را پیشنهاد کرد و مردم بر آن مهر تأیید زدند به این دلیل بود که امام نیازهای جامعه و اقتضائات مدرنیزم را در جامعه ایران به خوبی درک کرده بود و با مفهوم جمهوری اسلامی می خواست پلی بین سنت و مدرنیسم در جامعه بزند.
سخنگوی فراکسیون خط امام مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: امام از سویی نه مدرنیسم را به شکل کامل می پذیرفتند مثل تقی زاده ها که می گفتند باید از سر تا ناخن فرنگی شویم و نه مانند برخی دیگر که مدرنیسم را طرد می کنند و تنها حاکمیت سنت را می خواستند، فکر می کردند. ایشان بر نوسازی سنت تأکید داشت به دنبال این بود که مفهومی مدرن از اسلام را عرضه کند؛مفهومی که با جامعه امروز تناسب داشته باشد و مورد قبول اقشار مدرن در جامعه قرار گیرد.
وی ادامه داد: حضرت امام خمینی به خوبی این نکته را درک کرده بودند که مدرنیسم به هر حال یک واقعیت و حقیقت انکار ناپذیر در جوامع امروز است و نمی شود با واقعیات جهان مدرن به جنگ پرداخت و آن را طرد کرد. به همین خاطر ایشان ضمن تأکید بر سنت، ویژگیهای
مدرنیسم را هم در ارتباط با حکومت اخذ کردند و با ترکیب مناسب آنها مفهوم "جمهوری اسلامی"را عرضه کردند.
قنبری در واکنش ها به تشکیل جمهوری اسلامی گفت: بسیاری از کسانی که دشمنان این تفکر بودند تبلیغات بسیار منفی را علیه مفهوم جمهوری اسلامی به راه انداختند. بعضی ها همین مفهوم اسلامی را پر رنگ کردند و گفتند که در یک حکومت اسلامی جایی برای رأی مردم نیست و دموکراسی با مذهب سازگار نیست و به این شکل خواستند اسلام را یک دین طرفدار دیکتاتوری جلوه دهند و از سویی دیگر بعضی هم بودند که به شکلی به جامعه اسلامی می پرداختند که جمهوریت و مفهوم مدرن دموکراسی در آن وجود نداشته باشد.
نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: این افراد هم عملاً در همان راستایی حرکت می کردند که دشمنان نظام می خواستند. یعنی به زبان دیگر با خواست و نیات دیگری در واقع راستای هدف دشمنان حرکت می کردند و تأثیر منفی بر تلقی بیرونی از جمهوری اسلامی داشتند. اما با ترکیب مناسب جمهوریت و اسلامیت و همچنین عملکردی که در ابتدای پیروزی انقلاب این مفهوم توانست از خود نشان دهد مشخص شد که این راه، راه حق است.
وی ادامه داد: برخی می گفتند چون جامعه به سمت اسلامی شدن پیش می رود جایی برای اقلیت ها وجود ندارد و کسی نمی تواند خارج از چارچوب های مذهبی در این کشور زندانی کند. اما بعد ها دیدند تبلیغاتی که به راه انداخته بودند به هیچ عنوان در کشور ما اتفاق نیفتاد و به بیان دیگر تبلیغات آنها در مقام عمل خنثی شد.
سخنگوی فراکسیون خط امام مجلس تصریح کرد: متأسفانه می بینیم در کمال تأسف همچنان این دو طیف علیه جمهوری اسلامی به زبانهای مختلف فعالیت می کنند. طیفی که طرفدار جمهوریت منهای اسلامیت هستند همچنان تبلیغات منفی خودشان را علیه این اندیشه دارند و از سویی طرفداران اسلامیت در راستای همان هدف آنها اما با نیات و زبان دیگر قدم برمی دارند و به نظر من هیچ کدام از دو طیف نمی توانند با توجه به ویژگیهای تاریخی و جامعه شناختی در جامعه ایران جایگاهی داشته باشند.