سند تاریخی
(استفتاء از محضر امام خمینی درباره موسیقی)
ریاست محترم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
با عرض سلام و تحیات
همانگونه که مستحضرید در سالهای نخستین پیروزی انقلاب اسلامی یکی از مشکلات عمومی جامعه، وجود ابهامات شرعی در برخی عرصه ها از جمله در بخش فرهنگ و هنر اسلامی بود که موجب خلأهای قانونی و نهایتاً سردرگمی های اجرایی برای مسئولین فرهنگی کشور می شد. شاید یکی از مهمترین و در عین حال مبهم ترین مقولات هنری و فرهنگی، هنر موسیقی بود که با وجود استفاده بسیار در سطح رسانه های عمومی همچنان جامعه انقلابی و دست اندرکاران فرهنگی را با تردید های دائم روبرو می کرد و روزی نبود که بحث حرمت و حلیت موسیقی از سویی به گوش نرسد و کسی به خاطر رد یا قبول آن به صفات گوناگون متصف نشود.
سال 1366 مقارن است با دوران وزارت جناب آقای خاتمی و افتخار همکاری اینجانب با وی؛ سالی که در آن، تمام دغدغه ما شکستن سد تردیدها و حل مشکل موسیقی برای همیشه بود و می دانستیم که این نقش آفرینی تاریخی، بویژه در آن شرایط فرهنگی خاص، جز به قلم رشید و زرنگار امام خمینی میسور و ممکن نخواهد بود. لذا این حقیر با طرح مسأله برای حضرتش موفق به دریافت فتاوی جدیدی شدم که به واقع سند افتخار آفرین و ماندگاری است در تاریخ فقاهت تشیع.
در خاتمه اینجانب با یقین به درایت شیفتگان امام خمینی در آن مؤسسه، این سند تاریخی را در اختیار مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قرار می دهم تا از آن نیز در کنار دیگر میراث برجای مانده از حیات درخشان آن حضرت پاسداری نماید.
با آرزوی توفیقات الهی
نادر کجوری
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی مدظله العالی
با عرض گرمترین و خالصانه ترین سلام ها حضور مقام معظم رهبری، ولی فقیه و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و با آرزوی طول عمر امید مظلومان جهان، این کوچکترین مسائل زیر را جهت رفع ابهامات موجود در حوزه عملکرد خود مطرح می نماید. امید است فتاوی جانبخش حضرتعالی چون همیشه، راهگشای ما گردد.
1- قبلاً فرموده اید که «موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک اشکالی ندارد» تشخیص این امر به عهده کیست؟
بسمه تعالی
عرفی است.
2- با توجه به اینکه موسیقی مجاز توسط افرادی متخصص به اجرا در می آید آیا جایز است جهت جایگزینی کسانی که در حال حاضر فعالیت دارند، برای آینده به علاقه مندانی که مایلند در این زمینه بطور جدی کار کنند، آموزش موسیقی داده شود؟
بسمه تعالی
در موارد جواز تعلیم هم جایز است.
3-آیا در اجرای یک قطعه موسیقی مجاز وجود شعر الزامی است یا می توان موسیقی مجاز را بدون کلام هم به اجرا درآورد؟
بسمه تعالی
حکم همان است که در مسائل قبل بیان شد.
4- آیا در اجرای یک قطعه موسیقی مجاز استفاده از انواع آلات موسیقی با اشکال و صداهای گوناگون دارای محدودیتی است؟
بسمه تعالی
چنانچه آلات مختصّ بلهو باشد باید از آنها اجتناب شود و استعمال آنها جایز نیست و استعمال آلات مشترکه در مورد جواز اشکال ندارد.
5ـ آیا می توان یک قطعه موسیقی مجاز را بطور زنده (غیرضبطی) در برابر انظار عموم به اجرا درآورد؟
بسمه تعالی
از این نظر فرقی نیست و میزان همان است که ذکر شد.
6- آیا می توان در اجرای یک قطعه موسیقی مجاز از صدای یک مرد بطور تنها استفاده نمود؟
بسمه تعالی
در حکمی که ذکر شد فرقی نیست بین اینکه یک مرد تنها باشد یا با دیگران.
7- چنانچه در اجرای یک قطعه موسیقی نیاز به صدای زنان بطور دسته جمعی (گروه همخوان یا گروه کر) باشد، می توان از وجود آنها استفاده نمود؟
بسمه تعالی
اگر فساد داشته باشد باید اجتناب شود.
8 - چنانچه پاسخ فوق مثبت باشد آیا اجرای توأم کار برادران و خواهران الزامی است یا بطور مجزا نیز می توانند کار کنند؟
بسمه تعالی
حکم مسأله قبل را دارد.
9- در میان موسیقی کلاسیک و علمی خارجی آثاری وجود دارند که با ضوابط کلی که حضرتعالی برای موسیقی مجاز اعلام فرموده اید منطبقند، آیا اجرا و یا استفاده از آنها (نوارهای ضبط شده آنها) جایز می باشد؟
بسمه تعالی
معلوم نشد چه ضوابطی اعلام شده حکم همان است که بیان شد و موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد و در موارد مفسده باید اجتناب شود.
