‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تحولات اجتماعی و تاریخی زنان‏

‏‏مریم موکاندا اوکاما‏‎[1]‎

‏‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏‏عالیجنابان، علمای گرانقدر، برادران و خواهران عزیز، السلام علیکم و‏‎ ‎‏رحمة الله و برکاته.‏

‏‏     برادران و خواهران عزیز، اجازه بفرمایید در همین وهله نخست،‏‎ ‎‏درودها و احساسات صمیمانه ای را که از طرف خانمهای مسلمان‏‎ ‎‏جمهوری دموکراتیک کنگو به همراه آورده ام، نثار شما کنم و از همۀ‏‎ ‎‏برگزار کنندگان این کنفرانس در تمام سطوح آن، بویژه از دوستان خود در‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ایران که علی رغم وجود محدودیتها به من اجازه دادند‏‎ ‎‏در این اجلاس شرکت کنم، تشکرکنم. من شهرت چندانی ندارم تا بتوانم‏‎ ‎‏در این مجمع تاریخی حضور یابم، مجمعی که مسلمانان فداکار ایران برای‏‎ ‎‏بزرگداشت صدمین سال تولد مردی که تمام وقت خویش را با ثبات قدم‏‎ ‎‏برای فراهم ساختن زمینۀ ظهور آن امام عدل گستر در جهان، یعنی امام‏‎ ‎‏مهدی ـ عجل الله فرجه ـ صرف کرده است، برپا کرده اند. موضوع سخنان‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏     همان گونه که ما از بیانات امام خمینی یک درس بسیار عالی را درک‏‎ ‎‏می کنیم که او نه تنها برای همۀ ایرانیان سعادت و کمال می خواست، بلکه‏‎ ‎‏همان گونه که خودش می فرماید، وی به همه مردم مسلمان و مردم مظلوم‏‎ ‎‏جهان، بدون در نظر گرفتن مذهب و یا رنگ پوستشان، سفارش می کند تا‏‎ ‎‏سفارشات او را به کار ببندند. وی بسیار نگران وضعیت خانمها بود؛ زیرا‏‎ ‎‏او می دانست که حکومتهای فاسد آنها را از راه صحیحی که پروردگار‏‎ ‎‏برایشان تعیین کرده است، منحرف می کنند. راهی که به آنها قدرت‏‎ ‎‏می بخشد تا در جامعه رشد کنند. همۀ ما واقفیم که زنان برای ساختن یک‏‎ ‎‏جامعۀ موفق نقش بزرگی را ایفا می کنند، و به همین دلیل بود که‏‎ ‎‏امام خمینی می دانست که تعابیری که در جامعۀ اسلامی برای تعیین‏‎ ‎‏جایگاه زنان رایج است، غلط هستند. وی می فرمود تا زمانی که زنان بیدار‏‎ ‎‏نشده و تحصیلات ساده را در این زمینه کسب نکنند، هرگز به درجۀ‏‎ ‎‏اهمیت خود در جامعه پی نخواهند برد. به همین منظور وقتی که در ایران‏‎ ‎‏انقلاب به وجود آمد، از جمله اولویتهای مهم انقلاب، تعیین جایگاه زنان‏‎ ‎‏بود. امام خمینی دومین فراز از سخنان خود را با موضوع بازگرداندن‏‎ ‎‏هویت اصلی زنان مسلمان به خودشان، آغاز کرد.‏

‏‏     یکی از اهداف نهضت امام خمینی نه تنها نجات زنان مسلمان ایرانی،‏‎ ‎‏بلکه نجات همۀ زنان مسلمان در جهان بود؛ وی در بیانات و سخنرانیهای‏‎ ‎‏خود همیشه بر نقش سازنده و موقعیت شایستۀ زنان در امور جامعه تاکید‏‎ ‎‏می ورزید؛ وی همچنین مجموعه ای از بیانات دارد که مخصوص خانمها‏‎ ‎‏بیان گردیده است، از جمله: 1. تا آنجایی که به حقوق بشر مربوط می شود‏‎ ‎‏هیچ فرقی بین زن و مرد وجود ندارد؛ 2. زن و مرد هر دو، حق دارند برای‏‎ ‎
‏‎

‏‏     اسلام بر برابری مردان و زنان تاکید دارد و به هر دو حق می دهد تا‏‎ ‎‏آیندۀ خود را بسازند. حضرت امام پذیرفت که زن در امور سیاسی شرکت‏‎ ‎‏کرده، و در آن جایگاهی را برای خود اشغال کند، در کنار مردان قرار‏‎ ‎‏گرفته، و برای بازسازی کشور، همراه آنان تلاش کند؛ این است آزادی‏‎ ‎‏مردان و زنان. وی با این سخنان نقش زنان را به عنوان قشر تحصیل‏‎ ‎‏کرده ای که آیندۀ کشور را با دستهای خود می سازد، ارتقاء می دهد؛ و به‏‎ ‎‏اینگونه او بر نقش زنان در برنامه های بلند مدت تاکید می ورزد.‏

‏‏     از امام خمینی نقل است که می فرمود بر اساس اصول اسلامی لازم‏‎ ‎‏است به زنان و کودکان آموزش کافی بدهیم. کسانی که این آموزشها را‏‎ ‎‏فرا می گیرند، باید اطمینان حاصل کنند که سعادت دنیا و جهان آخرت‏‎ ‎‏برای آنها تضمین شده است؛ اما از طرف دیگر، امام خمینی می گفت که‏‎ ‎‏خدا نکند ما صاحب کودکان تحصیلکرده ای باشیم که تحت مسئولیت ما‏‎ ‎‏رشد نکرده باشند؛ چون در این صورت، این کودکان به حال خودشان‏‎ ‎‏بزرگ خواهند شد. اگر کودکان شما تحصیلات را به خوبی فرا گیرند و‏‎ ‎‏تمام نیازهای اسلامی آنها از طریق شما بر طرف گردد، به طور قطع آنها در‏‎ ‎‏سطح مطلوبی از تربیت قرار خواهند گرفت؛ اما اگر کسی با وجود‏‎ ‎‏تحصیلات، از تربیت دینی برخوردار نباشد و به خدا معتقد نباشد و‏‎ ‎‏بگوید که جهان آخرت برای او فایده ای نخواهد داشت، رفته رفته به این‏‎ ‎‏معتقد می شود که حتی مردن هم ارزشی ندارد. این بی اعتقادی ناشی از‏‎ ‎‏آن است که زنان ما وظیفۀ خود را خوب انجام نداده اند و به این کودک‏‎ ‎‏آموزش نداده اند تا یاد بگیرد چگونه فرد مفیدی برای جامعه باشد.‏‎ ‎
‏‎

‏‏     عالیجنابان، علمای گرانقدر، خواهران و برادران عزیز، تمام دنیا شاهد‏‎ ‎‏بود که چگونه زنان تحصیلکردۀ ایرانی از تمام آموخته های خود بهره‏‎ ‎‏گرفتند؛ و دیدیم که چگونه آنها توانستند در تمام عرصه های زندگی‏‎ ‎‏اجتماعی حضور یابند. امام خمینی به زنان فرصت می دهد تا این نکته را‏‎ ‎‏باور داشته باشند که آنها یکی از مهمترین اعضای جامعه به شمار می آیند.‏‎ ‎‏او روز بیستم جمادی الاول، سالروز میلاد بانو فاطمۀ زهرا ـ سلام الله ‏‎ ‎‏علیها ـ را به عنوان روز زنان مسلمان معرفی کرد.‏

‏‏     بنا بر این، زنانی که حضرت فاطمۀ زهرا ـ سلام الله علیها ـ و خانم‏‎ ‎‏زینب ـ سلام الله علیها ـ را به عنوان اسوه می پذیرند، باید با سرمشق گرفتن‏‎ ‎‏از آنها نسبت به آیندۀ سیاسی جامعۀ خود حساس و نگران باشند و‏‎ ‎‏ماموریت خود را به نحو احسن به پایان برسانند. بر این اساس، همۀ ما و‏‎ ‎‏همه زنان مسلمان شاهد بودیم که چگونه زنان ایرانی با استفاده از افکار و‏‎ ‎‏آموزه های امام خمینی نقش مهم خود را در تاریخ انقلاب اسلامی که‏‎ ‎‏توسط آن امام پایه گذاری شد، ایفا کردند. برای ما زنان مستعمرات سخت‏‎ ‎‏است بتوانیم از این آموزشها بهره مند گردیم، زیرا مسلمانان در کشورمان‏‎ ‎‏در اقلیت قرار دارند. ما مسلمانان فقط یک درصد از جمعیت کشور را‏‎ ‎‏تشکیل می دهیم؛ در حالی که بینش امام خمینی بسیار وسیع بوده، و افکار‏‎ ‎‏وی از محدودۀ کشورها، زمان و قبایل هم فراتر رفته، و برای تمام‏‎ ‎‏مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود،راه حل نشان داده است. امسال‏‎ ‎‏زنان جمهوری دموکراتیک کنگو ابتدا خواهان وحدت میان تمام انجمنها و‏‎ ‎‏موسسات اسلامی سراسر کشور خود شدند؛ و این ابزاری شد تا ما به‏‎ ‎
‏‎

‏‏     اعلامیۀ سیاسی ما تقریباً امروزه ما را مجدداً در هفت موسسه و‏‎ ‎‏انجمن اسلامی مستعمراتی دور هم گرد آورده است؛ و در حالی که ما به‏‎ ‎‏دنبال دشمنان وحدت اسلامی ـ که در میان خود مسلمانان، و غیر‏‎ ‎‏مسلمانان وجود دارند ـ هستیم، اغلب ما تمام اعتباراتی را که زنان برای‏‎ ‎‏ارتقای سطح اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی خود در جامعه، و در راه‏‎ ‎‏تبلیغ اسلام فراهم کردند، از دست داده ایم. اسلام سالها بود که از طریق‏‎ ‎‏تجار عرب وارد شرق کنگو می شد؛ استعمار نیز با بهانۀ تبلیغ آیین‏‎ ‎‏مسیحیت که دینی قوی است و در کنگو دارای سابقۀ دیرینه ای است و در‏‎ ‎‏این کشور نیز پیروان زیادی دارد، وارد این کشور شد؛ در این بین، زنان‏‎ ‎‏مسلمان کنگو بیشترین قربانیان جهل نسبت به اسلام بودند.‏

‏‏     امروزه آگاه کردن دختران مسلمان نسبت به نقششان در جامعه، و‏‎ ‎‏وظیفه شان به عنوان یک مسلمان، بسیار پیچیده شده است؛ زیرا مردان و‏‎ ‎‏زنان مسلمان پیش از آنکه به علم و دانش دست یابند، به دلیل وجود‏‎ ‎‏نظریه های غربی برای آزادی زنان، و سلطه فرهنگ مسیحی مجبور شدند‏‎ ‎‏به آیین مسیحیت در آیند. خوشبختانه زنان از طریق انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏ایران، و آموزه های امام خمینی ـ بویژه توضیحات آشکار وی دربارۀ هر‏‎ ‎‏آنچه قرآن و حدیث دربارۀ زنان گفته است ـ به جایگاه اصلی شان در‏‎ ‎‏اسلام دست یافته اند؛ و به همین دلیل است که برنامۀ ما در اعلامیۀ‏‎ ‎‏تبلیغاتی به طور مستقیم در راستای افکار امام خمینی قرار گرفته است. ما‏‎ ‎‏در برنامه های کوتاه مدت خود قصد داریم با تلاش زیاد، اعلامیه های‏‎ ‎‏تبلیغاتی خود را در جهت وحدت با کسانی که فقط از خداوند می ترسند،‏‎ ‎‏با کسانی که مسلمان هستند و یا از اسلام دفاع می کنند، حفظ کنیم.‏

‏
‏‎

‏‏     دیگر بار فرصت را مغتنم می شمارم و با مراجعه به درسهای‏‎ ‎‏امام خمینی، مطالب خود در این خصوص را به سه بخش ایمان معنوی و‏‎ ‎‏تبلیغ و دفاع از اسلام، آموزش حقوق زنان و کودکان، و توسعۀ اجتماعی ـ‏‎ ‎‏فرهنگی و اقتصادی تقسیم می کنم.‏

‏‏     عالیجنابان، علمای گرانقدر، برادران و خواهران عزیز، شما به طور‏‎ ‎‏قطع از بروز جنگ در جمهوری دموکراتیک کنگو مطلع هستید. کشور‏‎ ‎‏دقیقاً به دو بخش تقسیم شده است و ما قادر نیستیم به اعضای خود‏‎ ‎‏دسترسی داشته باشیم؛ یعنی تمام زنان مسلمان، خانواده ها و تمام‏‎ ‎‏استانهایی که با این موضوع درگیر هستند، همانهایی هستند که بیشترین‏‎ ‎‏تعداد اعضای مسلمان (عضو انجمن مسلمانان) را در کنگو در خود جای‏‎ ‎‏داده اند. ما خواهان صلح هستیم؛ اما با آگاهی از همۀ این مسائل، ما‏‎ ‎‏چگونه قادریم به این صلح دست یابیم؟ یک پیشوای روحانی مسیحی به‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏     این عظمت خداوندی است که پیروزی را به ما ارزانی می کند. زمانی‏‎ ‎‏که امام حسین ـ علیه السلام ـ در کربلا مبارزه کرد، تنها 72 نفر یار داشت‏‎ ‎‏که در مقابل لشکریان انبوه دشمن جنگیدند. آنها نگران کم بودن تعداد‏‎ ‎‏افراد خود نبودند؛ و بانو زینب ـ سلام الله علیها ـ نیز در این نبرد حضور‏‎ ‎‏داشت و پشت سر مبارزان حرکت می کرد و شجاعانه کاروان را به منزل‏‎ ‎‏برگرداند؛ و اسلام اکنون همچنان زنده است و با عظمت و فرّ و شکوه به‏‎ ‎‏پیش می رود.‏

‏‏     جهت نتیجه گیری سخنان خود عرض می کنم که زنان مسلمان‏‎ ‎‏جمهوری دموکراتیک کنگو با دیگران همصدا شده، و وحدت مسلمانان‏‎ ‎‏را به طور اعم، و وحدت زنان مسلمان را به طور اخص فریاد می زنند؛ و‏‎ ‎‏در آرزوی رسیدن به اندیشه های امام خمینی هستند و از این اندیشه ها‏‎ ‎‏مدد می جویند تا بتوانند روزی اهتزاز پرچم اسلام را بر بام آسمان‏‎ ‎‏جمهوری دموکراتیک کنگو شاهد باشند. ان شاءالله .‏

‏‏والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) اهل جمهوری دموکراتیک کنگو، و فارغ التحصیل رشته انگلیسی، و رئیس فعلی شورای اسلامی مسلمانان جمهوری دموکراتیک کنگو.