چکیده
مبانی فقهی انقلاب اسلامی در اندیشه‌های امام خمینی موضوع تحقیق حاضر است. انقلاب اسلامی به معنای تغییر و تحول در ساختار قدرت سیاسی ریشه‌ای عمیق در اندیشه‌ی اسلامی دارد. اندیشه‌ی انقلابی با عموم اندیشه‌ی سیاسی شیعه قرابت بیشتر دارد؛ زیرا اندیشه‌ی سیاسی شیعه مبتنی بر نظریه‌ی امامت است. این نظریه مشروعیت حکومت را بدون داشتن خاستگاه الهی نفی می‌کند. بدین طریق شیعیان در مقابل انواع حکومت‌ها قرار داده می‌شوند. انقلابی بودن اندیشه‌ی سیاسی شیعه با تقیه که از مسلّمات شیعه است در تضاد نمی‌باشد؛ چون تقیه یک امر استثنایی و تاکتیکی برای بقای اصول شیعه و موجودیت شیعیان است؛ با به خطر افتادن اصول و مبانی دین تقیه بدون دلیل است.
از نظر امام خمینی که اندیشه‌ی وی در امتداد اندیشه‌ی سیاسی شیعه است، انقلاب اسلامی دارای مبانی محکم به‌ویژه دارای مبانی فقهی است. مهمترین این مبانی که بسیاری از مبانی دیگر به آن برمی‌گردد امر به معروف و نهی از منکر است. امام خمینی امر به معروف و نهی ازمنکر را به‌عنوان یک اصل مهم اجتماعی و سیاسی مدّنظر داشت. ایشان بر اساس فقه اهل بیت (ع) نکات تازه و نوآوری‌های در باب امر به معروف و نهی از منکر مطرح کرد. طرح مصادیق اجتماعی منکر، طرح نهی از منکر در برابر حاکمان، لحاظ تأثیر دراز مدت در شرایط امر به معروف ونهی از منکر و سقوط شرط عدم مفسده در موارد مهم، از نوآوری‌های امام در امر به معروف و نهی از منکر بود.
این نکات و نوآوری‌ها امام و انقلابیون را در مقابل رژیم سلطنتی قرار داد.
با شیوع منکرات مهم اجتماعی و سیاسی مانند قتل بیگناهان، رابطه با اسرائیل، نقض صریح قوانین اسلامی و سلطه‌ی اجانب از اوایل دهه‌ی 1340 شمسی امام به امر به معروف و نهی از منکر حاکمان پرداخت. بعد از تبعید با فراهم شدن زمینه‌ی انقلاب، سقوط رژیم سلطنتی به عنوان ریشه‌ی تمام منکرات از طرف امام مطرح شد و در نهایت به سقوط آن انجامید. وجوب نفی سلطه‌ی اجانب، دیگر مبنا از مبانی انقلاب است. امام خمینی با نگاه دوباره به ادله‌ی وجوب نفی سلطه‌ی اجانب مهمترین ابعاد سلطه‌ی بیگانگان مانند سلطه‌ی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی را به چشم دید. سپس یکایک آن‌ها را در قالب آثار علمی، سخنرانی، پیام‌ها، و نامه‌ها برای مردم ایران و مسلمانان جهان گوشزد نمود و وظیفه‌ی آن‌ها رابیان کرد. سرانجام قیام علیه رژیم سلطنتی را به‌عنوان پیش قراول سلطه‌ی بیگانگان لازم شمرد.
وجوب مبارزه با ظلم، مبنای دیگر از مبانی فقهی انقلاب اسلامی است. امام با طرح حرمت ظلم و ظلم‌پذیری، ابعاد ظلم و ستم حکومت شاه را مانند ظلم‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برای مردم تشریح نمود و وجوب مبارزه با انواع ظلم حکومت شاه را برای مردم بیان کرد. سرانجام حکومت ظالمانه‌ی شاه را که منشأ تمامی‌ظلم‌ها بود سرنگون نمود و حکومت اسلامی را تأسیس کرد.
پایان نامهمبانی فقهی انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 1