عیوب مجوز فسخ نکاح و بررسی توسعه آن بر اساس ملاک با رویکردی بر نظرات امام خمینی (س)

‏‏چکیده‏

‏‏یکی از عوامل انحلال نکاح، فسخ می‌باشد و فسخ نکاح نیز به‌واسطه سه عامل عیب، تدلیس و تخلف از شرط صفت به وقوع می‌پیوندد. از آن‌جایی که مواد 1121 تا 1126 قانون مدنی جمهوری اسلامی ‌ایران به بیان عیوبی که موجب ‌ایجاد حق فسخ برای زوجین می‌گردد، پرداخته است،‌ با تأمل و دقت در‌ این مواد،‌ مشخص می‌گردد که عیوب مذکور در آن‌ها معدود و محدود به ده عیب بوده و می‌توان گفت که برخی از آن‌ها در جامعه کنونی موضوعیت ندارد و بعضی از آن‌ها به سادگی درمان‌پذیر هستند. از طرفی بیماری‌های دیگری که نو پدید بوده و بسیار مهلک‌تر و خطرناک‌تر از آن‌ها هستند، بدان اشاره نشده است، لذا بر این مواد قانونی ‌ایراد و اشکال فراوان وارد می‌باشد و شایسته است تا بررسی و تحقیق بیشتر و دقیق‌تر در‌ این خصوص انجام گرفته و به تدوین و تصویب قوانین کامل‌تر و بی‌نقص‌تری برای نظام جمهوری اسلامی ‌ایران کمک شود. در ‌این بحث، قانون مدنی از فقه امامیه و متون فقهی فقهای مشهور شیعه پیروی نموده است، لذا عیوب مذکور در ‌این مواد قانونی برگرفته از نظرات فقهای معروف و مشهور می‌باشد. این پایان‌نامه در پنج فصل تقسیم‌بندی شده که در فصل اول کلیات و فصل دوم عیوب مشترک بین مرد و زن و در دو فصل بعد به ترتیب عیوب مختص زن و عیوب مختص مرد مورد بررسی قرار گرفته و فصل پنجم نتیجه ‌این تحقیق می‌باشد که به بیان نقاط ضعف و اشکالات و‌ ایرادات وارده بر متون موجود پرداخته شده و در خاتمه یک نظریه در‌ این خصوص بیان شده است. تنها عیبی که از نظر همه فقها در زن و مرد مشترک است و هر یک می‌توانند به‌واسطه وجود آن نکاح را فسخ نمایند «جنون» است، اعم از‌ این‌که مستمر باشد یا ادواری به شرط آن‌که مستقر باشد. طبق ماده 1123 قانون مدنی عیوب ذیل در زن موجب حق فسخ برای مرد خواهد بود. 1) قرن: وجود گوشت یا استخوانی در آلت تناسلی بعضی از زنان که مانع از نزدیکی شوهر می‌گردد. 2) جذام: بیماری است که در فارسی به آن خوره می‌گویند. 3) برص: سفیدی که در پوست بدن انسان پیدا می‌شود و دارای خارش دردناکی است. 4) افضاء: یکی شدن مجرای بول و عائط و یا یکی شدن مجرای بول و حیض است که در اثر پارگی به وجود می‌آید. 5) زمین‌گیری، 6) نابینایی از هر دو چشم در ماده 1122 قانون مدنی وجود عیب ذیل در مرد،  موجب حق فسخ برای زن خواهد بود. 1) خصاء: به معنی اخته بودن و کوبیدگی و کشیدگی بیضه می‌باشد با‌ این شرط که قبل از عقد موجود بوده و مانع از وظیفه زناشویی باشد.‏

‏‏2) عن: ناتوانی جنسی مرد می‌باشد که بر ایفای وظیفه زناشویی قادر نباشد. این عیب اگر بعد از عقد نیز حادث شود موجب حق فسخ خواهد بود. 3) جب: یعنی مقطوع بودن آلت تناسلی مرد که مانع از انجام وظیفه زناشویی باشد. همان‌طوری که به تفصیل خواهد آمد اکثر‌ این امراض و بیماری‌ها در جوامع علمی ‌کنونی قابل معالجه و درمان بوده و با تکنیک‌ها و روش‌های موجود و یا با اعمال جراحی اصلاح می‌گردد، ولی امروزه بیماری‌‌هایی وجود دارند که جان و سلامت بشر را تهدید کرده و روزانه تعداد زیادی از افراد را به کام مرگ می‌کشانند که می‌توانند از هر حیث از عیوب فوق‌الذکر مهم‌تر باشند. در ‌این تحقیق به یک نمونه اشاره شده است (ایدز) ولی به موارد زیادی می‌‌توان اشاره نمود؛ مثل: هپاتیت و بیماری‌های مقاربتی و ... اشکال مهم دیگری که مطرح است ‌این است که چرا عیوب جذام، برص، کوری و زمین‌گیری از بیماری‌های مختص زن آمده است که به‌واسطه آن زوج حق خیار فسخ دارد در حالی‌که حق طلاق نیز با اوست، از طرفی زوجه علاوه بر‌ این‌که حق طلاق ندارد در صورت ابتلای شوهر به‌ این امراض هیچ راه خلاصی ندارد. از آن‌جایی که حق پرداخت نفقه با مرد می‌باشد اگر به امراض فوق (جذام، برص، کوری و زمین‌گیری) مبتلا گردد تکلیف زن چیست؟ با عنایت به ‌این اشکال، و ‌ایرادات دیگری که بر ‌این بحث وارد است، به نظر می‌رسد بیان‌ این موضوع بدین شکل شایسته‌تر باشد که: اگر عیبی در زوجین مشاهده گردد که به‌ واسطه آن سلامتی جسمی، روحی و ... طرف مقابل را به خطر ‌انداخته و یا موجب تنفر شده و یا ‌این‌که مانع از ‌ایفای وظیفه زناشویی باشد و ‏‎

‎‏قابل معالجه نیز نباشد، موجب حق فسخ نکاح برای همسر فرد معیوب خواهد بود. تأیید ‌این ادعا با قاضی و به کمک صاحب‌نظران و علمای مربوطه خواهد بود.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎