ت‍بیین شیوه ره‍ب‍ری ح‍ض‍رت امام خمینی (س) در ه‍ش‍ت س‍ال

‏‏چکیده‏

‏‏یکی از واقعیت‌های بارز درباره‌ی شیوه رهبری حضرت امام (ره) آن است که تأثیرگذاری گسترده ‌این شخصیت و الگوی رهبری مزبور در انقلاب اسلامی ‌و هشت سال دفاع مقدس، به‌خاطر موهوماتی مانند ویژگی‌های کاریزماتیک ـ که بدون جامعیت و مانعیت و قابل انطباق با بسیاری از رهبران دنیا است ـ نیست، بلکه به اعتراف بسیاری از صاحب‌نظران، ناشی از آن بوده که وی مصداق انسان کامل و شخصیتی خودساخته و مهذب بوده که تنها در دامن فرهنگ شیعی امکان پرورش و بروز آن وجود داشته است. نفوذ و اعتبار امام (ره) در میان پیروان، بر پایه و مبنای «تقلید» بوده و زبان رهبری‌ ایشان نیز «زبان تکلیف». که مردم با‌ این مبنا و این زبان انس دیرینه داشته‌اند. پیوند مرجعیت و مصلح بودن در شخص امام (ره)، ‌ایشان را به صورت تجسمی ‌از هویت دینی و فرهنگ و سمبل خودیافتگی و عزتمندی درآورده بود.‏

‏‏ امام خمینی (ره) بزرگترین مرجع مصلح، و تنها فقیهی است که در مرحله عمل توانسته است در جایگاه فرماندهی کل قوا، علاوه بر رهبری انقلاب، یک جنگ طولانی را فرماندهی کند. سؤال اصلی که در این رساله مطرح می‌باشد عبارت است از: شیوه رهبری امام خمینی (ره) در طول هشت سال دفاع دارای چه ویژگی‌هایی بوده است؟ این مسأله شامل سؤال‌های فرعی نیز می‌باشد که عبارت است از:‏‎ ‎‏1) عمل به تکلیف چه تأثیری در شیوه رهبری امام خمینی (ره) در طول هشت سال دفاع مقدس داشته است؟ 2) بسیج مؤثر بخش عمده‌ای از مردم، چه ارتباطی با شیوه رهبری امام خمینی (ره) در طول هشت سال دفاع مقدس داشته است؟‏

‏‏3) سازماندهی نهادهای انقلابی، چه ارتباطی با شیوه رهبری امام خمینی (ره) در طول هشت سال دفاع مقدس داشته است؟ 4) احاطه بر محیط (اشراف اطلاعاتی و روان‌شناختی محیط)، چه تأثیری در شیوه رهبری امام خمینی (ره) در طول هشت سال دفاع مقدس داشته است؟ بدون شک شیوه رهبری امام خمینی (ره) دارای یک چهارچوب، سیستم و کلیت جامع است. آرا آن حضرت منبعث از تفکرات ‌ایشان در حوزه‌های متنوعی چون عرفان، فلسفه، فقه و کلام می‌باشد. با توجه به مبانی معرفت‌شناسی حضرت امام، ‌ایشان از شیوه‌های اصولی مختلفی استفاده کرده است. مثلاً در مباحث کلامی ‌از شیوه کلامی، در مباحث فلسفی از شیوه فلسفی، در مباحث دفاعی از شیوه فقهی، و ... الهام گرفته‌اند، مسأله ‌این است که مسائل مدیریتی و رهبری در کدام یک از این حوزه‌ها قرار می‌گیرد. با سیر مطالعه در آثار و سیره حضرت امام خمینی (ره) و تعمق در بنیادهای ‌اندیشه سیاسی ـ دفاعی و مدیریتی آن بزرگوار و با توجه به سنجش شاخص متغیرهای شیوه رهبری امام (ره) در هشت سال دفاع مقدس، می‌توان ویژگی‌های عمده شیوه رهبری آن بزرگوار را به شرح ذیل مشخص کرد: 1- در شیوه رهبری امام خمینی (ره) علاوه بر سبک فقاهتی همه‌ی سبک‌های چهارگانه مدیریت از جمله: سبک دستوری (تکلیف‌گرایی)، سبک مشورتی (ترغیبی)، سبک مشارکتی (حمایتی)، سبک تفویضی (رشد) دیده می‌شود. 2- عنایت امام (ره) به تکلیف‌گرایی در فرایند تصمیم‌گیری عنایتی تام بود.‏

‏‏3- حضرت امام (ره) با هدف پاسخگویی عملی به حملات دشمنان متجاوز و دفاع از کیان اسلامی ‌با ارتقاء روحیه دفاعی ملت مسلمان ‌ایران، با تکیه بر بسیج مؤثر بخش عمده‌ای از مردم، برای سربلندی میهن اسلامی‌ و تثبیت جایگاه رفیع ملت ‌ایران در صحنه‌‌ی تاریخ تأکید داشتند. 4- امام خمینی (ره) شخصیتی بودند که از جهت فن و رموز کشورداری و بینش سیاسی در سطح بالایی قرار داشته و توانستند با استفاده از تجربه‌‌ی خود با سازماندهی کلی ملت ‌ایران در برابر دشمنان و تأسیس نهادهای انقلابی و دفاعی تا حدود زیادی مانع از هرگونه شکست شوند.‏

‏‏5- حضرت امام (ره) حرکت‌های سیاسی و خصمانه را که در جهان بر ضد اسلام و ‌ایران در حال شکل گرفتن بود، به خوبی میشناختند و همه را مد نظر داشتند؛ و با احاطه بر محیط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی تصمیم‌گیری می‌نمودند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎