مبانی فقهی انتخابات از دیدگاه امام (س) و دیگر مراجع قم

‏‏چکیده‏

‏‏تحقیق حاضر به بررسی مبانی فقهی انتخابات از دیدگاه امام و دیگر مراجع قم می‌پردازد. در‌این پژوهش هدف اصلی، تبیین مبانی فقهی انتخابات از دیدگاه امام و دیگر مراجع قم می‌باشد. پایان‌نامه حاضر درصدد یافتن پاسخ علمی ‌برای‌ این سؤال اصلی بود که مبانی و استدلال‌های فقهی مشروعیت انتخابات از دیدگاه امام و مراجع تقلید قم چیست؟ فرضیه ‌این تحقیق عبارتست از: بیعت، شورا و ... از جمله مبانی و استدلال فقهی است که امام و مراجع تقلید قم برای اثبات مشروعیت انتخابات مورد بحث و توجه قرار داده‌اند. برای یافتن پاسخ ‌این سؤال،‌ این تحقیق در هفت فصل مطرح شده است.‏

‏‏در فصل اول، مفاهیم و کلیات تحقیق از قبیل بیعت، شورا و ... مطرح شده است. در ضمن بعد از تعریف لغوی و اصطلاحی بیعت، دو دیدگاه در مورد رابطه بیعت با انتخاب مطرح شد که یک دیدگاه قائل به متفاوت بودن آن دو است و دیدگاه دیگر به یکسان بودن بیعت و انتخابات را مطرح می‌کند.‏

‏‏در فصل دوم، بعد از زندگی‌نامه مختصر از حضرت امام به رابطه فقه و سیاست از دیدگاه حضرت امام می‌پردازد و بعد از آن به بررسی مبانی فقهی انتخابات از دیدگاه ‌آیت‌الله حائری را مطرح می‌کند، از نظر حائری بیعت با انتخابات یکی می‌باشد. البته لازم به ذکر است که حائری، بیعت را عقد نمی‌داند چون نمی‌تواند اختیارات بی‌نهایت به ولایت بدهد. مبانی فقهی انتخابات از دیدگاه ‌آیت‌الله معرفت در فصل چهارم مطرح می‌شود که از نظر وی ولی‌فقیه نه انتصاب مطلق است نه انتخاب مطلق بلکه بین انتصاب و انتخاب می‌باشد و ‌ایشان هم بیعت را با انتخابات یکی می‌داند. ‏

‏‏در فصل پنجم، نظر ‌آیت‌الله مکارم مطرح می‌شود که از نظر وی انتخاب ربطی به بیعت ندارد چون انتخابات برای اعطای مقام می‌باشد و بیعت برای اطاعت. دیدگاه‌ آیت‌الله منتظری در فصل ششم مطرح می‌شود که‌ ایشان هم بیعت را با انتخابات یکی می‌داند و وی انتخاب را شبیه وکالت می‌داند.‏

‏‏فصل هفتم در چهار موضوع، «مبانی ولایت فقیه»، «یکسان بودن بیعت و انتخابات»، «ماهیت بیعت» و شورا و انتخابات به نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه فقهی امام و مراجع تقلید قم درباره انتخابات را مطرح می‌کند. نکات زیر را می‌توان به عنوان نتایج ‌این تحقیق دانست:امام خمینی و بیشتر مراجع تقلید مورد نظر مسئله انتخابات را از منظر فقهی مورد توجه قرار داده‌اند. بیشتر فقهای مورد بحث مشروعیت انتخابات را از طریق بیعت ثابت می‌کنند. برخی از فقها میان مفهوم انتخابات و بیعت تفاوت قائل شده از ‌این‌رو برخی از راه‌های دیگر به اثبات مشروعیت انتخابات پرداخته و برخی آن را در دوران غیبت فاقد مبانی فقهی دانسته‌اند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎