چکیده
آنچه در رساله حاضر پیش رو دارید، پژوهشی است درباره‌ی استکمال نفس از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) که در آن نگاه فلسفی و اخلاقی آن حضرت را مورد بررسی قرار داده‌ایم. مقصود ما در این نوشتار کشف نوآوری‌های حضرت امام نیست بلکه بر آنیم تا به این وسیله تطابق نگاه فلسفی و اخلاقی حضرت امام را به ویژه در مسأله استکمال نفس نمایان کنیم. با چنین نظرگاهی در بخش تبیین دیدگاه فلسفی امام، نفس و شناخت آن با همه جنبه‌هایش از جمله قوا، مراتب و وحدت آن، حدوث و تجردش و رابطه‌اش با بدن را از منظر ایشان بررسی نموده و در ادامه، کلام‌شان را در تطبیق مراتب نفس با مراتب هستی و تبیین قوس نزول و صعود این دو پی گرفتیم. آنگاه به صورت اختصاصی به چگونگی استکمال و صعود نفس انسان به عنوان باب‌الابواب صعود تا بارگاه مبدأ اعلی پرداخته و در بعد فلسفی مسأله در باب غایت کمال انسان، به نقطه اتحاد نفس با عقل فعال رسیدیم. در نگاه اخلاقی به این موضوع، نیز کوشیده‌ایم تا رگه‌های حضور فلسفه حضرت امام را در مباحث اخلاقی‌شان کشف و نمودار سازیم و در این راستا به نگاه اخلاقی ایشان به قوا و مراتب نفس و روابط آنها با هم و تطابق‌شان با مراتب هستی و چگونگی بالا رفتن نفس در این مراتب پرداختیم. تحلیل نقش آموزه‌های دین و نیز تبیین جایگاه کاوش‌های عقل و قوایش در رسیدن نفس به کمال مطلوب انسانی و هم‌چنین موانع موجود در این مسیر، بخش پایانی رساله را تشکیل می‌دهد. جان مایه آن چه در پایان روشن شد این است که نقطه اوج کمال انسانی در سیر از کثرت به وحدت متبلور می‌شود؛ آن جا که عقل نظری و عملی با یکدیگر متحد شده و کمالشان در تقرب به مبدأ اعلی منحصر می‌شود.
پایان نامهاستکمال نفس از دیدگاه (فلسفی و اخلاقی) امام خمینی (س)صفحه 1