ش‍رایط و م‍ن‍ص‍ب ق‍ض‍اوت از دیدگ‍اه امام خمینی (س)

‏‏چکیده‏

‏‏امام خمینی که واجد جنبه‌های مختلف شخصیتی است و علاوه بر منشات مختلف فقهی در عرصه زمامداری در خصوص ابعاد مختلف شئون ولایت دارای دیدگاه و آرا صائب و شگرفی است، در باب وظایف حاکمیت و استقرار عدالت اجتماعی معتقد است که باید شیوه دادرسی به‌گونه‌ای باشد که احکام الهی در عرصه اجتماعی عینیت یافته و تبلور خارجی داشته باشند و مقدمه واجب ‌این امر خطیر مححق نمی‌شود مگر زمانی که دادگستری اسلامی ‌شده و احکام شرعی در عرصه‌های اجتماعی زندگی مردم توسط حکومت پیاده گردد. در ‌این مقوله کلیه شقوق بحث قضا اعم از احکام مورد عمل، دادرسان و قضات و شرایط حاکم بر انتخاب و انتصاب قاضی و حتی مسائل مرتبط با اجرای احکام از صدر تا ذیل می‌بایست در قاعده اسلامی ‌بودن دادگستری تعریف و اعمال گردد. آرای امام در باب مسائل قضا هر چند در تألیف حقوقی و فقهی همچون کتاب تحریرالوسیله، باب قضا متبلور گردیده، ولی به جرأت می‌توان گفت که واجد تمامی‌ عقاید ‌ایشان نیست ؛زیرا امام علاوه بر آن‌که یک فقیه می‌باشند؛ در دوران دهه پایانی عمرشان یک زمامدار تمام عیار بوده که ابعاد گوناگونی از مسائل قضایی را مستقیماً و یا به‌طور غیر مستقیم مدیریت نموده‌اند و لذا در مجموعه‌ای از مسائل مستحدثه قرار گرفته که به تناسب امر به حل مسائل پرداخته‌اند. از این منظر کنکاش در عقاید امام در مقوله قضا و قضاوت می‌تواند در بهبود امور برای دست‌اندرکاران اعم از قوای تقنینی و قضایی راه‌گشا و چاره‌ساز باشد. در‌ این مقاله اهتمام وافر بر‌ این امر استوار است تا از لابلای سخنان و منشآت و سیره عملی ‌ایشان، آرا ناب اجرائی ‌ایشان در جهات گوناگون تبیین و تشریح گردد. این همت نیز در محققین از بعد علمی ‌وجود دارد تا برخی از آثار اجرا یا عدم اجرای عقاید را در عرصه عمل از ابعاد صرفاً علمی‌ مورد نقد بیطرفانه قرار دهند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎