- علت توجه خاص و بی نظیر امام به شهید مطهری چیست؟ چرا در بین علما به ایشان به صورت استثنایی توجه داشته اند؟ آیا نام گذاری روز شهادت ایشان به نام روز معلم با نظر امام خمینی بوده است؟
از سیاق سؤال فوق برمی آید که نیازی نیست میزان علاقه مندی امام خمینی (س) به شهید مطهری بیان شود. چرا که سؤال‌کننده خود به چنین امری واقف می باشند. می ماند دلیل اصلی این علاقه مندی؛ که در یک عبارت می گنجد و آن این که شهید مطهری مبرزترین شاگرد امام بود که در معرفی جامعیت دین برای عامی و عارف دارای جامعیتی کم نظیر بود. حال اگر بخواهیم چنین جامعیتی را در جهات مختلف توضیح دهیم، مطالب زیر شاید قابل عرضه باشد:
- امام خمینی (س) شاگردانی در درس اخلاق داشت، که مبانی را دریافت می کردند اما بیش از آن چه امام گفته بود، توانایی شرح و بسط موضوعات مطرح شده در این زمینه را نداشتند. یعنی تکرار سخنان استاد. اما استاد مطهری می توانست در مواجهه با مخاطب های مختلف آن مبانی را متناسب با ظرفیت مخاطبین، به بیانی دیگر عرضه کند. ضمن آن که خود نیز در این زمینه صاحب نظر شده بود.
- بخش عمده ای از کتاب های امام خمینی (س) عرفانی است و برای کسانی که با مبانی عرفانی آشنایی ندارند، محتاج توضیح می باشد. شهید مطهری توانایی این را یافته بود که بتواند مطالب عرفانی را بی آن که از عمق آن بکاهد تا حدودی در پیوند با موضوعات دیگر به شنونده و خواننده منتقل سازد.
- برخی از شخصیت هایی که به عنوان عارف مطرح می شوند، عقل را دون قلب، و فکر را مانع کشف و شهود تلقی می کنند ولی استاد مطهری عقل، فکر، صدر، قلب و شهود را در تخالف و تزاحم هم ندید و آثار او هم عقلی و علمی است و هم خمیرمایه های عرفانd دارد.
- بسیاری از شاگردان درس های اصول و فقه امام خمینی (س) با فلسفه بیگانه بودند اما تعداد معدودی از شاگردان فقهی امام ذهن فلسفی داشتند که شهید مطهری بارزترین آن ها است. چنان که دوبار منظومه ملاهادی سبزواری را شرح کرده و نشان داده که در ساده سازی غامض ترین مباحث فلسفی مانند اتحاد «عاقل و معقول» تبحر داشته و بی آن که از رفعت یا ژرفای آن بکاهد، به‌گونه ای مطالب را قابل فهم بیان می دارد که افراد علاقه مند بتوانند حتی بدون وجود استاد آن را درک کنند.
- در غالب حوزه های علمیه، فقه اصطلاحی در رأس ارزش های علمی تلقی می شد و اکثراً موضوعات اجتماعی مورد غفلت قرار می گرفت. آیت الله مطهری ضمن آن که فقیه مبرزی شد اما متوجه بود که کم اند فقیهانی که موضوعات مبتلابه فقهی مرتبط با موضوعات اجتماعی را مانند بانکداری، حجاب، فیلم و موسیقی ... مطرح می سازند. لذا شجاعت به خرج داد و با کوله باری از پشتوانه های قوی علمی وارد چنین عرصه هایی نیز شد.
- شهید مطهری هم توانایی ارتباط فکری و مراوده با اهل حوزه را داشت و هم سخنرانی ها و آثار قلمی او برای دانشگاهیان ارزشمند و قابل شنیدن و خواندن بود و البته افراد دیگری مانند شهید دکتر مفتح، شهید دکتر بهشتی، شهید صدر... نیز چنین توانایی هایی یافته بودند اما حجم آثار قابل عرضه شهید مطهری بیش از دوستان دیگر ایشان بود.
- شهید مطهری در موضوعاتی که در حوزه یا دانشگاه تدریس کرده و یا در سخنرانی هایی که در محافل علمی ایراد نموده، نشان داده که کلامش هم دارای نظم و قاعده، و هم قابل استفاده برای عارف و عامی است. چنین هنری مختص کسانی است که بر زیر و بم های موضوعاتی که مطرح می کنند به خوبی آگاهی دارند و نیز زبان عارف و عامی را خوب می شناسند. البته منظور از عامی در این جا همه عوام نیست، زیرا بسیاری از سخنرانی های آن شهید برای بسیاری از عوامی که به سخنرانی های مذهبی سنتی عادت داشتند، جاذبه نداشت.
- شهید مطهری بعد از کشف امام (س) به عنوان اسلام شناسی جامع نگر، تلاش بسیار کرد که خود جامع نگر شود و از میان شاگردان مبرز امام، نمونه عالی با آثار بسیار ارزشمند بود، اما نکته مهم آن که آن استاد در غالب مسائلی که مطرح می کرد، ضمن حفظ حرمت استاد، نظر اجتهادی داشت و این نکته بسیار مهمی است، زیرا اگرچه میزان توفیق هر رهبر فکری و سیاسی منوط به وجود پیروانی است که در اجرای فرامین او هیچ کوتاهی نکنند، اما در ساحت موضوعات اندیشه ای، رهبران بزرگ محتاج وجود یاران صاحب نظر و صاحب اندیشه می باشند و شهید مطهری برای امام خمینی (س) چنین نقشی را داشت و به همین سبب امام خمینی (س) در پیام تسلیتی که به مناسبت شهادت آن استاد بر قلم دواندند، او را علاوه بر فرزند معنوی خود، با صفاتی مانند: متفکر، فیلسوف، فقیه عالی مقام، اسلام شناس، دارای فنون مختلف اسلام و قرآن ستودند و آثار ایشان را بلا استثنا مفید معرفی کردند. البته فرق است بین مفهوم «بلا استثنا مفید» با «بلا استثناء درست»، زیرا در اندیشه کلامی شیعه، «بلا استثناء درست»، مختص کلام خداوند و کلام معصومین علیهم السلام می باشد.
و اما بخش دوم سؤال که آیا انتخاب روز معلم با نظر امام (س) بوده؟ لازم به عرض است که در این زمینه قول موثقی وجود ندارد، ولی در مورد شکل گیری روز معلم مطالب زیر قابل ذکر است:
سازمان علمی فرهنگی یونسکو، ۵ اکتبر (۱۳ مهر) هر سال را به عنوان روز جهانی معلم اعلام نمود، اما در ایران در روز ۱۲ اردیبهشت سال 1340 در تظاهراتی که معلمین سراسر کشور در میدان بهارستان برگزار کردند، دکتر ابوالحسن خانعلی یکی از معلمین خوشنام کشور توسط نیروهای دولتی به شهادت رسید. لذا از آن پس به طور غیر رسمی معلمین ایران چنین روزی را به جای 13 مهر روز معلم می دانستند. 18 سال بعد در 12 اردیبهشت سال 58 که خبر شهادت آیت الله مرتضی مطهری که استاد دانشکده الهیات بود در کشور پیچید، به دلیل سابقه چنین روزی، سال بعد دولت هفته معلم را به طور رسمی از 12 اردیبهشت اعلام نمود.
.
انتهای پیام /*