بررسی دو دیدگاه مرحوم نراقی و امام خمینی (س)، پیرامون ولایت فقیه و تعیین مشترکات و اختلاف ها و تمایزها، یک تحقیق علمی است و فراتر از پاسخ به یک سئوال؛ ولی برای آشنایی سوال کننده محترم به چند نکته اشاره می شود:
- مرحوم ملا احمد نراقی(ره) در کتاب«عوائدالایام» در یکی از عواید آن به بحث تفصیلی پیرامون ولایت فقیه (حاکم) می پردازند و بحث خویش را بر این مبنا که ولایت باید به نصب الهی باشد آغاز می کنند و با نقل 19 روایت در شان و جایگاه علما و فقها، آنها را دارای شان ولایت از طرف پیغمبر(ص) و امام(ع ) می دانند. ایشان ادعا می کنند که فقها همان ولایت نبی و امام(ع) را در تمام امور دارا هستند، مگر در مواردی که به دلیلی خارج شده باشد و مرجع مردم درامور دین و دنیا می باشند. ایشان بحث خود را با اجماع و روایات اثبات کرده و موارد زیر را در شئون فقها می شمرند: افتاء، قضا، حدود و تعزیرات، تصرف و حفظ اموال یتیمان، دیوانگان، سفیهان و غایبان، تصرف در اموال امام(ع) در زمان غیبت و...
- حضرت امام(س) در آثار خویش مانند رساله اجتهاد و تقلید، تحریر الوسیله، کتاب البیع، ولایت فقیه و در بیانات و احکام و دستورات صادر شده در دوران جمهوری اسلامی، ولایت فقیه و جایگاه و شئون آن را بیان می نمایند.
- مهمترین تمایزی که در مباحث حضرت امام(س) و مرحوم نراقی دیده می شود، بحث لزوم حکومت اسلامی و ضرورت تشکیل آن و وظایف فقها و مردم در اقدام به تشکیل حکومت می باشد که در مباحث مرحوم نراقی(ره) دیده نمی شود.
- در بحث و بیان ادله ولایت فقیه، چه ادله عقلی وکلامی و چه نقلی و فقهی می توان تمایزهایی را مشاهده کرد که مبنای حضرت امام(س) در مرحله اول بر پایه ضرورت حکومت می باشد و همچنین به بررسی اسناد روایات و بحث تفصیلی در دلالت روایات مثل مقبوله عمربن حنظله می پردازند که در اثر مرحوم نراقی این مبنا دیده نمی شود و پیرامون اسناد روایات نیز بحثی مطرح نمی کنند و مباحث دلالی ایشان نیز در مثل روایت عمربن حنظله به اختصار می گذرد.
- حضرت امام (س) در دوران جمهوری اسلامی به بحث حکم اولیه و ثانویه و حکم حکومتی و اختیارات حاکم دولت در امور مختلف پرداخته اند که در اثر مرحوم نراقی به این بیان وجود ندارد.
- یکی دیگر از تمایزها، مسئله مردم و نقش آنها در تشکیل حکومت اسلامی و تعیین و انتخاب ولی فقیه می باشد که در آثار امام(س) با بیان بیعت و انتخاب خبرگان و ولی منتخب مردم دیده می شود. ولی مرحوم نراقی(ره) به چنین مباحثی نپرداخته اند.
- برای اطلاع کامل به نظریه امام(س) در بحث حکومت اسلامی و ولایت فقیه، مطالعه تبیان 45 با عنوان «حکومت اسلامی و ولایت فقیه» مناسب است. همچنین مراجعه به مجموعه آثار کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی که در سال 1378 [صدمین سالگرد تولد امام (س)] برگزار شد مفید می باشد.

. انتهای پیام /*