پاسخ دهنده به این سئوال ترجیح می دهد به جای واژه حقوق بشر از واژه حقوق مردم که از صدر اسلام با نام شناخته شده حق الناس در میان مسلمین شهرت داشته، استفاده نماید. ولی به هر حال امروزه فارسی زبانان از حقوق بشر و عرب زبانان از حقوق انسان سخن می گویند و امام خمینی(س) به لحاظ آنکه مخاطب عام داشته اند، غالباً با عنایت به فرهنگ عامه امروزی در مباحث سیاسی-اجتماعی بیش از 200 بار واژه حقوق بشر را بکار برده اند.
از میان فرمایشات ایشان در این زمینه به طور اجمال موارد زیر قابل انتزاع است:
- حق و تکلیف دو روی یک سکه است. هر فرد و هر مجموعه اجتماعی در مقابل فرد و گروه های دیگر حقوقی دارد و تکالیفی؛
- مردم در قبال دولت ابتدا موضوع حق هستند و سپس موضوع تکلیف؛
- دولت در قبال مردم ابتدا موضوع تکلیف است و به تبع بار تکالیفی، موضوع حق می شود.
- تمام جوامع بشری در مقابل همدیگر موضوع حق و تکلیف هستند.
- اعلامیه جهانی حقوق بشر با حذف برخی بندهای مخالف آن با مبانی دینی بخشی از حقوق بشر را در بر گرفته و البته چون دولت ها را موظف به پاسداری از آن نموده موضوعی ارزشی محسوب می شود.
- سازمان های بین المللی حقوق بشری آن گونه که شایسته است به تکالیف خود عمل نکرده اند و از این حیث در بسیاری از فرمایشان امام(س) مورد انتقاد قرار گرفته اند.
- گاه در بیانات ایشان برخی کشورها بالاخص شوروی سابق و آمریکا به عنوان ناقضان حقوق بشر مورد انتقاد شدید قرار گرفته اند.
- در شروع نهضت اسلامی بسیاری از انتقادهایی که به رژیم شاه داشتند از این منظر بود که در آن رژیم، حقوق بشر را نادیده می گرفت.
گاه محتوای یک مفهوم فقط تحت یک عنوان مشخص بیان نمی شود. مثلا ممکن است برخی بندهای اعلامیه جهانی حقوق بشر دارای چنان ارزشی باشد که به طور مستقل مورد توجه جهانیان قرار گیرد؛ از جمله موضوع آزادی که در اندیشه حضرت امام(س) جایگاه رفیعی دارد. به عنوان نمونه به یکی از فرمایشات معظم له در این باب که در اعلامیه حقوق بشر نیز متجلی است توجه کنیم: «سر لوحه اعلامیه آزادى حقوق بشر- سرلوحه‏اش- آزادى افراد است. هر فردى از افراد بشر آزاد است، باید آزاد باشد. همه باید در مقابل قانون على السواء باشند. همه باید آزاد باشند در محلشان؛ در سکنى‏ آزاد باشند، در شغلشان آزاد باشند، در مشى شان باید آزاد باشند. این اعلامیه حقوق بشر است که سرلوحه‏اش این مطلب است. از اول مسلمین بلکه همه بشر، از اول گرفتار اینهایى بوده‏اند که امضا کردند و تصویب کردند این اعلامیه حقوق بشر را...» (صحیفه امام، ج‏، ص332)

. انتهای پیام /*