در پاسخ به سؤال فوق توجه شما را به موارد زیر جلب می کنم:
1- قانون اساسی جمهوری اسلامی مصوب 1358، ماده 110، تشخیص صلاحیت کاندیداها ی ریاست جمهوری را در دورۀ اول برعهدۀ رهبر انقلاب (امام خمینی) و در دوره های بعد به عهدۀ شورای نگهبان قرار داده است. و در مادۀ 99 نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری و مجلس را از وظایف شورای نگهبان شمرده است.
2- حضرت امام خمینی(س) در انتخابات ریاست جمهوری اول تعیین صلاحیی کاندیداها را به ملت واگذار نموده و فرمودند:
«اینجانب امر صلاحیت و انتخاب را به ملت واگذار نمودم که خود سرنوشت خود را تعیین کنند.» (صحیفه امام، ج12، ص11)
3- بحث مراد از نظارت مطرح شده در قانون اساسی برای شورای نگهبان که این نظارت استصوابی است یا استطلاعی، در زمان حیات امام مطرح نشده بود، و امام در مورد معنا و مراد از آن هیچ سخنی را به صراحت بیان نکرده اند، و در تمام مواردی که ایشان در مورد شورای نگهبان و مسئولیت و وظیفۀ آن سخنی گفته اند، پیرامون نظارت آنها بر چگونگی انتخابات اشارهای نکرده اند و بیشتر در مورد وظیفۀ تطبیق قوانین با اسلام و.... سخن گفته اند.
4- اکنون اگر ما بخواهیم پیرامون دیدگاه امام در مورد نحوۀ نظارت و تفسیر ایشان از این مادۀ قانون اساسی نظری ارائه دهیم، این یک نظر استنباطی خواهد بود و این استنباط باید بر پایۀ سخنان و سیرۀ ایشان بدست آید. به همین دلیل افزون بر آنچه گذشت به نقل و اشاره به چند گفتار از ایشان پیرامون انتخابات می پردازیم که ما را در درک و استنباط نظر ایشان کمک می نماید:
امام(س) در موارد متعددی به مردم درمورد شناخت کاندیداها و انتخاب فرد مناسب سفارش می کند، این سخنان از اولین انتخابات (انتخابات خبرگان قانون اساسی) تا آخرین آنها (انتخابات نمایندگان مجلس سوم) ادامه دارد:
«... و بعد از این هم توجه بکنید که آرایی که می دهید راجع به اشخاص متعهد، اشخاص صحیح، اشخاص اسلامی، اشخاصی که بشناسید اینها مسلمانند و متعهدند و امین هستند، گرایش به چپ و راست ندارند، این اشخاص را تعیین کنید تا آنها این قانون را بررسی بکنند.» (صحیفۀ امام، ج9، ص93، برای خبرگان قانون اساسی سال 58)
«...مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانی رأی دهند که متعبد به اسلام و وفادار به مردم باشند... ودر قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمین، اسلام مستضعفین، ... ودر یک کلمه، مدافع اسلام ناب محمدی _صلی الله علیه و آله و سلم_ باشند. و افرادی را که طرفدار اسلام سرمایه داری، اسلام مستکبرین ، اسلام مرفهین بی درد ... و در یک کلمه، اسلام آمریکایی هستند طرد نموده...» (صحیفه امام، ج21، ص10-11، برای مجلس سوم در تاریخ 11/1/67)
در وصیت نامه نیز می نویسند:
«وصیت اینجانب به ملت در حال و آتیۀ آن است... در هر دوره از انتخابات وکلای دارای تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی... و غیر منحرف از صراط مستقیم –به سوی غرب یا شرق- و بدون گرایش به مکتبهای انحرافی، و افراد تحصیلکرده و مطلع بر مسائل روز و سیاستهای اسلامی، به مجلس بفرستند.» (صحیفۀ امام، ج21، ص420-419)
و موارد دیگر نیز مشابه این سخنان را با اصرار به عدم تحمیل نظر و مسئولیت هر فرد در انتخاب افراد و نظارت خود مردم بیان فرموده اند. برای نمونه بنگرید: (صحیفۀ امام، ج1، ص 251؛ ج18، ص337؛ ج5، ص 323 و ...)
برای تکمیل بحث به دو مورد دیگر از سخنان ایشان اشاره می شود:
1- در مورد ناظران می فرمایند: «حالا شما که می خواهید در این انتخابات البته نظارت کنید... یک کلمه نباید شما مطلبی بگویید که تحمیل اسمش باشد، فضلاً اینکه یک عمل بکنید... مردم را باید آزاد بگذارید... نظارت بر اینها که مبادا یکوقت خیانت بشود در اینطور چیزها...» (صحیفۀ امام، ج9، ص121)
2- « باید مردم را برای انتخابات آزاد گذاریم، و نباید کاری بکنیم که فردی بر مردم تحمیل شود. بحمدالله مردم ما دارای رشد دینی و سیاسی مطلوب می باشند، و خود، افراد متدین و درد مستضعفین چشیده و آگاه به مسائل دینی –سیاسی و همگام با محرومین را انتخاب خواهند کرد.» (صحیفۀ امام، ج20، ص 295-294)
از مجموع سخنان امام (س) و سیرۀ ایشان استنباط می شود که ایشان انتخابات را حق مردم و تعیین افراد را بر عهده ی مردم می دانستند، و دخالت دیگران را در تعیین و مشخص کردن افراد و با تعیین متعهد و غیرمتعهد و... را نادرست می دانستند. و این معنا و مفهوم غیر از نظارت استصوابی است.
.
انتهای پیام /*