نقش «مصلح دینی» در خرافه زدایی
حجة الاسلام و المسلمین دکتر سید محمد ثقفی
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، رشتۀ جامعه شناسی و انسان شناسی تلاش داشت که فرهنگ بشری و پدیده های اجتماعی او را با روشی تجربی مطالعه کند و لذا اصرار می ورزید که «مذهب» رنگ ماورایی نداشته، بلکه پدیده ای از پدیده های اجتماعی است و بنابراین میان مذهب و خرافه و سحر، یک رابطۀ تنگاتنگ وجود دارد و مذهب، مرحلۀ تکامل یافتۀ خرافه و سحر می باشد.
اما امروز مذهب یک پدیدۀ اجتماعی تلقی می گردد که در زمینۀ تجربیات معنوی و ابعاد روحی انسان معنا پیدا می کند. از این دید، پیامبران، مصلحان اجتماعی بوده و موجد تغییر اجتماعی و رشد حیات فکری - عقلانی جامعه می باشند. اما طبیعی است که دین نیز مانند هر حقیقت دیگری، می تواند گرفتار آفاتی مسخ کننده، مانند: عقاید غلط، آداب و رسوم اجتماعی، تحریف شخصیتهای دینی و فکر و عمل دینداران که به صورت خرافه و موهوم پرستی وجود می یابد، می گردد.
باید توجه نمود، پس از معصومین(ع)، نقش مصلح اجتماعی در جامعه، اعتماد بخشیدن به آحاد ملت در استقلال طلبی و کشف شخصیت اجتماعی و بارور ساختن استعدادهای ملی و فرهنگی است که امام خمینی (س) از برجسته ترین این مصلحان در عصر حاضر محسوب می گردند. ایشان به عنوان عالم دین شناس و از موضع هدایت عالمانه، در عین حفظ ارزشهای اجتماعی مذهب و احیای سنتهای اصیل و خرافه زدایی از آنها، اصالت عزاداری را توأم با آگاهیهای سیاسی - اجتماعی محفوظ داشته اند.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 29