هنر حر بودن
دکتر عباس حری
از حر گفتن سهل و ممتنع است; از آن روی که چهره ای تاریخی است و آغاز و انجام کار وی را – تا آنجا که به واقعۀ کربلا مربوط است - می توان در متون تاریخی باز یافت، سهل است و از آن جهت که چهره ای نمادین دارد و پیوندی سرنوشت ساز با دیگر نمادهای مرتبط تاریخی، ممتنع می نماید. نماد عنصر نا نوشتۀ تاریخ و فراسوی وقایع است.
چهرۀ نمادین حر اما، از مقوله ای دیگر است، مربعی است که سه ضلع دیگرش از آن حسین بن علی(ع) و عبیدالله بن زیاد و کوفیان است.
حسین بن علی(ع) وعبیدالله بن زیاد تصمیم اند، هر دو مصمم اند، آن یک می خواهد با حق بستیزد و این یک بر آن است تا با حق درآمیزد . حر و کوفیان نماد تردیدند. کوفیان تردید در تعهد داشتند تا پیکهای جبهۀ حق را به مسلخ بردند یا شهادت آنان را با بی تفاوتی نظاره کردند و حر نیز در موضع تردید، دلی دارد و شمشیری، دل او به سوی حق می خواندش و شمشیر، به اجرای فرمان، اما انس او بیشتر با دل است تا دلیری. اما اندک اندک، حر در برزخ تردید، جهت یافت، تا اینکه در روز واقعه، دل را همه در گرو حق نهاد و امن دنیا را به دنیاییان واگذاشت. اینگونه است که درمرتبه ای به مقام توبه دست یافت وپس از آن به منزلت تبلیغ توبه با کوفیان بدپیمان. حر بودن، آزادشدن از بندگی است، بندگی زر و زور و زیور و تزویر.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 41