علم امام و جایگاه آن در تحلیل و تبیین نهضت

‏‏علامه عسکری‏

‏‏علم امام و جایگاه آن در تحلیل و تبیین نهضت‏

‏‏آیا بین عنصر علم امام به شهادت با مقولۀ طبیعی و انسانی بودن نهضت، بین دیدگاه الهی و ماوراء طبیعی به نهضت با دیدگاه طبیعی و اجتماعی به آن، تعارضی وجود ندارد؟ مثلاً وقتی امام با حرّ روبرو می‌شود، می‌فرماید: مرا واگذارید تا برگردم؛ این گفته چگونه با انگیزۀ شهادت‏‏‌‏‏طلبی و علم به شهادت جمع می‌شود؟‏

‏‏چنانکه در طی بحثها گفته شد، احیای دین ممکن نبود مگر با شهادت امام حسین با همه مقدمات و شرایط و مقارنات آن، یعنی اگر حتی علی اصغر آن گونه که شهیدش کردند شهید نمی‌شد، قداست و ابهّت دستگاه خلافت شکسته نمی‌شد، و مردم عمق فاجعه را درک نمی‌کردند. همۀ این جزئیات و ریزه‏‏‌‏‏کاریها برای هدایت و بیدار کردن مردم ضروری بود.‏

‏‏امام در شب عاشورا همۀ اصحاب و اهل بیت خود را آگاه کرد و به آنان فرمود که فردا همۀ شما شهید می‌شوید و هر کس می‌خواهد برود، برود. این یک طرف قضیه، از آن طرف هم دستور حفر خندق می‌دهد! چرا؟ خندق برای چه؟ وقتی همه شهید می‌شوند پس هر چه زودتر بهتر، ولی نه، خندق می‌کنند و آتش در آن می‌افروزند تا جنگ مغلوبه نشود و فرصت اتمام حجت از بین نرود. امام در روز عاشورا باید حجت را بر همه تمام کند، چون امام هادی و هدایتگر است و همه کارهای او برای هدایت است، ولو آنکه یک نفر باشد. شما دیدید زهیر بن القین که عثمانی مذهب و در جبهه مخالف اهل بیت بود، یعنی دشمن علی بود، چگونه امام او را حسینی کرد؛ او که در راه بازگشت از مکه سعی داشت، با امام در یک محل جمع نشود، وقتی مجبور شد که در یک منزل با امام پیاده شود، امام به دنبال او فرستاد‏

‏
‏‎

‎‏و او را دعوت کرد. وقتی فرستادۀ امام آمد و او را که مشغول غذا خوردن بود صدا کرد، همه همراهانش پریشان شدند ولی همسرش او را ندا داد و گفت: زهیر! پسر دختر پیامبر تو را دعوت می‌کند و تو تعلل می‌کنی!؟ زهیر رفت و برگشت و دگرگون شد و به همراهانش گفت: این آخرین دیدار من با شماست و به همسرش گفت: به خویشاوندانت بپیوند؛ و همراهانش را از داستان یکی از جنگها و خبر دادن یکی از صحابه پیامبر از چنین روزی آگاه کرد، زیرا، همه آنان که خبر قیام حضرت سید الشهدا را از پیامبر شنیده بودند می‌دانستند که در قیام آن حضرت شهادت هست.‏

‏‏پس امام باید برای امر به معروف و نهی از منکر قیام می‌کرد؛ با این کار اسلام باقی می‌ماند و اگر قیام نمی‌کرد اسلام از بین می‌رفت، و آن حضرت با قیام خود به مسلمانان عصر خویش و به ما آموخت که:‏

‏‏1- در مقابل سلطان ظالم باید قیام کرد.‏

‏‏2- جهاد تنها برای پیروزی و کشور گشایی نیست.‏

‏‎

‎