شرح حدیث ثقلین

‏‏شرح حدیث ثقلین‏

‏‏قالَ رسولُ الله ـ صلَّی الله علیه و آله و سلَّم: اِنّی تارکٌ فیکُمُ الثّقلَیْنِ کتابَ الله ِ و عترتی‏‎ ‎‏اهلَ بیتی؛ فإِنَّهُما لَنْ یَفْتَرِقا حَتّیٰ یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوضَ.‏

‏‏     ‏‏و بعد، اینجانب مناسب می دانم که شمه ای کوتاه و قاصر در باب «ثقلین» تذکر‏‎ ‎‏دهم؛ نه از حیث مقامات غیبی و معنوی و عرفانی، که قلم مثل منی عاجز است از‏‎ ‎‏جسارت در مرتبه ای که عرفان آن بر تمام دایرۀ وجود، از ملک تا ملکوت اعلیٰ و از‏‎ ‎‏آنجا تا لاهوت و آنچه در فهم من و تو ناید، سنگین و تحمل آن فوق طاقت، اگر‏‎ ‎‏نگویم ممتنع است؛ و نه از آنچه بر بشریت گذشته است، از مهجور بودن از حقایق‏‎ ‎‏مقام والای «ثقل اکبر» و «ثقل کبیر» که از هر چیز اکبر است جز ثقل اکبر که اکبر‏‎ ‎‏مطلق است؛ و نه از آنچه گذشته است بر این دو ثقل از دشمنان خدا و طاغوتیان‏‎ ‎‏بازیگر که شمارش آن برای مثل منی میسر نیست با قصور اطلاع و وقت محدود؛‏‎ ‎‏بلکه مناسب دیدم اشاره ای گذرا و بسیار کوتاه از آنچه بر این دو ثقل گذشته است‏‎ ‎‏بنمایم.‏

‏‏     شاید جملۀ ‏‏لَنْ یَفْتَرِقٰا حتّی یَرِدٰا عَلَیَّ الْحَوض‏‏ اشاره باشد بر اینکه بعد از وجود‏‎ ‎‏مقدس رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هرچه بر یکی از این دو گذشته است‏‎ ‎‏بر دیگری گذشته است و مهجوریت هر یک مهجوریت دیگری است، تا آنگاه که‏‎ ‎‏این دو مهجور بر رسول خدا در «حوض» وارد شوند. و آیا این «حوض» مقام اتصال‏
‏‎

‎‏کثرت به وحدت است و اضمحلال قطرات در دریا است، یا چیز دیگر که به عقل و‏‎ ‎‏عرفان بشر راهی ندارد. و باید گفت آن ستمی که از طاغوتیان بر این دو ودیعۀ‏‎ ‎‏رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ گذشته، بر امت مسلمان بلکه بر بشریت‏‎ ‎‏گذشته است که قلم از آن عاجز است.‏

‏‏     و ذکر این نکته لازم است که حدیث «ثقلین» متواتر بین جمیع مسلمین است‏‎ ‎‏و ‏‏[‏‏در‏‏] ‏‏کتب اهل سنت از «صحاح ششگانه» تا کتب دیگر آنان، با الفاظ مختلفه و‏‎ ‎‏موارد مکرره از پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ به طور متواتر نقل شده‏‎ ‎‏است. و این حدیث شریف حجت قاطع است بر جمیع بشر بویژه مسلمانان‏‎ ‎‏مذاهب مختلف؛ و باید همۀ مسلمانان که حجت بر آنان تمام است جوابگوی آن‏‎ ‎‏باشند؛ و اگر عذری برای جاهلان بیخبر باشد برای علمای مذاهب نیست.(1)‏

‏‏*  *  *‏

‏‎ ‎

‏‎

‎