فصل اوّل: منابع فارسی و عربی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 61
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 62 60 «آب دریا را اگر نتوان کشید. هم بقدر تشنگی بتوان چشید (دیدگاههای امام خمینی)». روزنامه رسالت، 13 خرداد 1371، (ش 1846). ص 4 - 5.
نویسنده پس از ذکر تاریخ مبارزاتی امام خمینی و مواضع امام در مقاطع مختلف با تأکید بر وصیتنامه ایشان به بررسی نظر ایشان در حفظ وحدت ملت، درک صحیح از حکومت اسلامی، رابطه دولت و مردم می پردازد.
آبی زاده، بهرام
61 «تحلیل دینی و دینداری در نسبت با سیاست در اندیشۀ امام خمینی». روزنامه اطلاعات، 20 بهمن 1375 (ش 20986). ص 6.
نویسنده با بررسی اندیشه و عمل امام خمینی رابطه تکلیف اسلامی و عمل سیاسی را از نظر ایشان تحلیل نموده و تلازم دین و سیاست و علل جدا انگاری ایندو را از دیدگاه تاریخی و نظرات امام بررسی کرده و نقش ایشان را در بهره برداری از اقتدار مردم در جهت تحقق و حفظ انقلاب بیان می دارد.
آجودانی، ماشاءالله
62 مشروطه ایرانی و پیش زمینه های نظریه "ولایت فقیه". چاپ اول: لندن. انتشارات فصل کتاب، 1367. 560 ص.
نویسنده در اواخر بخش چهارم کتاب تحت عنوان «ولایت فقیه در دوره قاجار» و بخش پنجم تحت عنوان «مجتهدان طرفدار نظریه ولایت فقیه» به دیدگاه امام خمینی در این زمینه پرداخته و انتقادات آقای مهدی حائری را برنظریه ولایت فقیه ذکر نموده است.
آخوندی، مسلم
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 63 63 «مردم در نظام ولایت فقیه از دیدگاه امام(ره)». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
در این مقاله نویسنده سعی در حل تعارض جمهوریت و اسلامیت در نظام ولایت فقیه نموده و به بررسی این موضوع تحت سه عنوان جایگاه مردم، گسترۀ ولایت فقیه و نهایتاً تبیین مشروعیت این نظام از دیدگاه امام خمینی پرداخته است.
آذری قمی، احمد
64 «حکم حکومتی». رسالت. 16 تا 30 دی 1366 و 1 تا 29 بهمن 1366 و 1تا 4 اسفتند 1366.
65 قرآن و ولایت فقیه، چاپ اول: قم، دارالعلم، 1370، 272 ص.
این کتاب قسمت اوّل سلسله بحثهای پیرامون ولایت فقیه و عنوان روی جلد آن ولایت فقیه از دیدگاه قرآن کریم است. دارای دو بخش است. در بخش اوّل ادله قرآنی مخالفان ولایت فقیه را نقادی کرده است و در واقع نقد آراء نهضت آزادی در این باره است. در بخش دوّم به اثبات ولایت فقیه از دیدگاه قرآن اختصاص دارد و با استناد و استشهاد به آیات مختلف به اثبات ولایت فقیه پرداخته است.
66 ولایت فقیه از دیدگاه فقهای اسلام. چاپ اول: قم، مؤسسه مطبوعاتی دارالعلم، 1372. 303ص.
این اثر به منظور دفاع از نظریه ولایت فقیه و تحلیل آرای امام خمینی نگارش یافته و دارای این مباحث است: اشکالات اصل ولایت فقیه و اطلاق آن و پاسخ آنها، ولایت فقیه در کلمات مشایخ ثلثه و نقد آنها، ولایت فقیه در قرون و اعصار.
67 ولایت فقیه از دیدگاه قرآن کریم. قم، مؤسسه مطبوعاتی دارالعلم، فروردین 1373. 272 ص.
این کتاب دومین شماره از سلسله بحثهای پیرامون ولایت فقیه است.
نویسنده به منظور نقد کتاب تحلیل ولایت مطلقه فقیه از نهضت آزادی ایران به تدوین این کتاب اقدام کرده است. و ضمن اشاره به ادلۀ قرآنی که فی نفسه ولایت فقیه ذکر کرده اند به ردّ شواهدی قرآنی آنان پرداخته و ضمن بررسی مبانی عقلی حکومت به اثبات ولایت فقیه و دیدگاه امام خمینی پایه گذار نظام ولایی ایران در این زمینه و با استناد به آیات قرآن پرداخته است.
68 «ولایت فقیه و پاره ای از مسائل اقتصادی». پاسدار اسلام، ش 35. ص 24 - 29.
69 «ولایت مطلقه و پاسخ به اشکالات». رسالت، 15 آبان 1367 (ش 819 تا
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 64 ش 867).
نویسنده در 46 قسمت به دفاع از ولایت مطلقه فقیه و تحلیل دیدگاه امام خمینی پرداخته است.
70 «ولایت فقیه و حضور در موضوعات اجتماعی». رسالت، 28 بهمن 1366. ص 4.
71 «ولایت مطلقه فقیه». رسالت، 15 تا 30 آبان 1367 و 1 تا 30 آذر 1367 و 1 تا 29 دی 1367 و 1تا 16 بهمن 1367.
آرزومند، محمدرضا
72 «انتخابات و مجلس در کلام امام». روزنامه اطلاعات، 14اردیبهشت 1371، ش 19606. ص 6 و ش 19607. ص 6 و ش 19608. ص 6.
رابطه مردم و دولت اسلامی که یکی ازمصادیق آن انتخابات مجلس شورای اسلامی است به عنوان مقوم دولت اسلامی از دیدگاه امام خمینی بررسی شده است.
آرمان مستضعفین
73 ولایت فقیه، رسالت پیشگام اسلام شناسی که با به امامت رساندن مستضعفین، آن ها را برای برپایی قسط به قیام وامی دارد. چاپ دوّم: [تهران]، انتشارات مستضعفین، 1358. 140 ص.
دارای چهار فصل رسالت نبوت و رسالت امامت، دیدگاه علی در مورد نبوت و امامت پیامبر، ولایت وفقاهت و مسئولیت پیشگامان مردمی، سرگذشت تاریخی فقه اسلامی است و به انگیزه نقد نظریه ولایت فقیه و دیدگاه امام خمینی نگارش یافته است.
آرمین، محسن
74 «فتاوی امام، تئوری سیاسی اسلام». کیهان، 24 تا 27 دی 1366.
آشوری، اشرف
75 «حکومت اسلامی در اندیشه روح الله». کوثر، ش 29. ص 23 - 26
این نوشتار با ذکر 40 گزیده از سخنان امام در صدد بیان ویژگیهای حکومت اسلامی از منظر امام خمینی می باشد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 65 الآصفی، محمد مهدی
76 «خط الامام». ع. الرصد، ش 51، 1995م. ص 30 - 38.
نویسنده خصائص و ممیزات خط امام در ابعاد مختلف و از جمله اندیشه حکومتی ایشان مورد بررسی قرار داده است.
77 دروس من الثورة الاسلامیة. ع. قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1410ق.
مجموعه سه سخنرانی از نویسنده و دارای این مباحث است: رابطه انقلاب اسلامی ایران با خداوند عالم، ریشه های فرهنگی و تاریخی انقلاب اسلامی، رابطه انقلاب اسلامی ایران و امت اسلامی، خط امام خمینی.
وی در هر مورد به تحلیل اندیشه های سیاسی و حکومتی امام خمینی پرداخته است.
78 «دو قرائت از اندیشۀ سیاسی اسلام» ترجمۀ سرور دانش. سراج، سال دوم، ش 8 (تابستان 1375). ص 139.
نویسنده پس از طرح سه قرائت از مفهوم امامت به نقد نظریۀ جمهور فقهای اهل سنت پرداخته و سپس نظریه ولایت انتخابی و ولایت انتصابی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهد که ناظر به دیدگاه امام خمینی است.
79 «الفصل الثانی خط الامام الخمینی». کتاب توحید، ش 3، دراسات فی الفکر السیاسی للامام الخمینی قم، [مؤسسة التوحید للنشر الثقافی]، 1416 ق. ص 25 - 68.
نویسنده پس از ذکر مقدماتی در باب وضعیت سیاسی مسلمان از ویژگیهای خط امام را بدست آوردن روش سیاسی از خلال مجاهدات علمی و معنوی و عمل به ارکان اسلام، ادامه حرکت انبیاء، حرکت برمبنای احکام شرعی، صلابت فکری امام الهی و اخلاقی بودن آن و دفاع از مظلومین و محرومین دانسته و به توضیح آن پرداخته است و درسهائی که از آن می توان آموخت را بیان نموده است.
80 «مدخل الی توحید الرأی الفقهی فی المسألة الولایة». الفکر الاسلامی، ش 9، محرم و ربیع الاول 1416. ص 91 - 96.
نویسنده بطور مختصر به دیدگاههای فقهای شیعه در مورد ولایت اشاره کرده و دیدگاههای سلبی و ایجابی در این مورد را تشریح نموده که نظر امام خمینی نیز در این مورد ذکر شده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 66 81 «آفت تحزب و سیاست گرانی در قوای مسلح (بررسی دیدگاههای امام خمینی درباره عدم وابستگی نیروهای نظامی به احزاب و پرهیز از دخالت در امور سیاسی)». روزنامه جمهوری اسلامی، 23 مهر 1375، ش 5028. ص 15.
در این مقاله به آثار و تبعات گروه گرائی در نیروهای نظامی و گسیختن یگانگی وحدت که ستون و مبنای یک ارتش قوی و کارآمد است از دیدگاه امام مورد بررسی قرار گرفته است.
آقایف
82 نشریه مسائل تاریخی (روسی)، ش 6 (1989 م).
نویسنده مراحل مختلف زندگی و مبارزات امام را بطور مبسوط توضیح داده و معتقد است که امام در قبل از پیروزی انقلاب دارای دو برنامه و هدف بوده است 1 - ایجاد دولت اسلامی، 2 - از بین بردن نفوذ فرهنگ بورژوائی غرب؛ سپس به بررسی دیدگاههای امام بعداز پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرده است.
آکوچکیان، عبدالحمید
83 «نسبت فضائی سپهرهای حق و تکلیف در دیدگاه برگزیدۀ امام خمینی» مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
مقاله فوق در یک مقدمه و سه فصل تبویب گردیده و شامل: فصل اول: مفهوم شناسی کلامی حق و تکلیف در نگاه دانشوران امروز، فصل دوم: مبانی برگزیده شامل انسان، جریان آزادی و الگوی تاریخی و فصل سوم: نسبت سپهرهای حق و تکلیف و شامل تحلیل تاریخی گفتمان و سپهر دینداری می شود. در مباحث فوق دیدگاههای سیاسی امام خمینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
آل ابراهیم، صالح محمد
84 المرجع و الامة، دراسة فی طبیعة العلاقات و المهمات. بیروت، دارالبیان العربی، 1414 ق. 198 ص.
مطالب کتاب در چهار فصل تبویب گردیده که فصل اول شامل طبیعة العلاقة بین المرجع و الامة و فصل دوم شئون المرجع الدینی و مکانة المرجع و صلاحیته و فصل سوم شامل نظریات فی قیادة الفقهاء و المراجع و فصل چهارم وظایف المرجع و وظایف الامة آمده است. در فصل سوم نظریات مختلف درباره ولایت فقیه و از جمله نظر امام بیان شده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 67
آل حیدر، حیدر
85 ولایت الفقیه، الشوری و ولایةالفقیه. بی جا، مجمع الفکر الاسلامی، 1409 ق. 189 ص.
این کتاب در دو بخش مجزا تدوین شده است: بخش اوّل قبلاً به صورت مستقل با این مشخصات چاپ شده است: نظریة ولایة الفقیه، دراسة و تحلیلیة، تهران، سروش، 1403 ق. 75ص.
این بخش مشتمل بر سه بخش العوامل الذاتیة فی المواقف من ولایة الفقیه، و لایة الفقیه من التصور و الدلیل، منهج فی تحدید الموقف من ولایة الفقیه است.
بخش دوّم زیر عنوان «شوری و ولایت فقیه» به رابطه شورا و ولایت فقیه، میزان رأی مردم و رأی اهل حلّ و عقد می پردازد. به نظر نویسنده تزاحم و تعارضی بین آن دو مفهوم در نظریه و اجراء نیست و هر دو در راستای تکامل یکدیگر می باشند.
آل سید غفور، محمد تقی
86 نقش فرهنگ سیاسی بر ساختار سیاسی ایران معاصر. کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران، 1373. 115 ص.
این تحقیق به منظور درک اثر فرهنگ سیاسی بر ساختار سیاسی ایران با استفاده از نظر آلموند می باشد که نویسنده در فصل سوم به بررسی ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران که مبتنی بر تئوری ولایت فقیه است پرداخته و دیدگاههای امام را نیز بررسی کرده است.
آل عصفور، محسن
87 موسوعة ولایة الفقیه و اسس الدولة الاسلامیة، ج 1، ع. قم، مکتبة سیدالشهداء. 1406 ق. 608 ص.
آل غفور(جزایی )، محمد علی
88 «تأثیرات اندیشه امام خمینی رضوان الله تعالی علیه بر اندیشه دینی و روحانیت». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده تأثیرات اندیشه امام خمینی براندیشه دینی و روحانیت را در قالب تأثیرات فکری، سیاسی، اجتماعی مورد بررسی قرار داده و نمونه هائی از آن را ذکر نموده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 68 آیت اللهی، سید مصطفی
89 ولایت و زعامت از پیامبر تا فقیه، بی جا، مؤلف، 1362. 230 ص.
بر اساس آموزه ها و عقاید شیعه به تبیین رهبری پرداخته است و رهبری فقیه را تداوم و استمرار رهبری معصوم دانسته است.
ابراهیم زاده آملی، نبی الله
90 حاکمیت دینی، بی جا، اداره آموزشهای عقیددتی - سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، 1377. 200 ص.
نویسنده پس از بررسی رابطه دو مفهوم دین و سیاست به بیان حقوق و آزادیهای فردی در حکومت دینی و ماهیت ولایت فقیه پرداخته، ویژگیهای فقیه بعنوان حاکم اسلامی و اختیارات او را با استناد به قانون اساسی و نظرات امام و مبانی روائی و قرآنی بیان می کند و توضیح و تشریح رابطه ولایت و مرجعیت و دو مفهوم حکم و فتوا از منظر امام می پردازد.
ابراهیم، فؤاد
91 الفقیه و الدولة: الفکر السیاسی الشیعی. ع. چاپ اول، بیروت، دارالکنوز الادبیة، 1998 م. 462 ص.
دارای نه فصل و چند ضمیمه است: عناوین فصلها عبارتند از: التکوین السیاسی الشیعی، الفقیه و فتنة الدولة، الدولة و نیابة الفقیه، التجاذب بین الفقیهو الدولة، ولایة الفقیه فی العصر القاجاری، المواجهة بین الفقیه و الدولة، اتجاهات التغییر السیاسی و انتصار الفقیه علی الدولة، الفقیه و الدولة فی العراق، الحزبیة الشیعیة وسعیاً الی الدولة الدینیة. در جاهای مختلف از جمله در فصل هفتم مفصلاً به بررسی آرای حکومتی امام خمینی پرداخته است.
دربخش ضمائم چند رساله و نامه از فقیهان مشهور شیعه از جمله نامه امام خمینی
به آیت الله خامنه ای در زمینه ولایت مطلقه فقیه را با ترجمه عربی آورده است.
ابراهیمی، عبدالجواد
92 امام خمینی و احیاء حکومت اسلامی. تهران، نهمین کنفرانس اندیشه اسلامی، 1370. 31ص.
روش امام خمینی در احیاء حقایق دینی و حکومت اسلامی، نیاز فطری و ضرورت حکومت، فلسفه اعتقادی حکومت در اسلام، فلسفه سیاسی اسلام، دیدگاه از امام خمینی دربارۀ خلافت ظاهری (ولایت امری)، دلائل اطاعت از
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 69 اولوالامر، جایگاه حکومت در فقه، امام و احیاء حکومت اسلامی.
93 «امام خمینی(س) احیاگر حکومت دینی». روزنامه رسالت، 7 بهمن 1375، ش 3199. ص 4 و ش 3205.
نویسنده به دیدگاههای حضرت امام در خصوص ولایت فقیه و اشتراکات آن با ولایت پیامبر و ائمه پرداخته است.
94 بحثی در فلسفه سیاست وقانون در اسلام. قم، انتشارات رحیق، 1377. 190
این کتاب شامل مباحث مختلفی در زمینه اندیشه های سیاسی اسلام بوده و در بخش اول آن که به مبانی حکومت در اسلام پرداخته دیدگاههای امام خمینی درباره ولایت فقیه، سامان بخشی روابط اجتماعی، جایگاه حکومت در فقه اسلامی و روش امام در احیاء حقایق دینی و حکومت اسلامی را مورد بررسی قرار داده است.
95 «تبیین اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)». روزنامه رسالت، 6 خرداد 1377 (ش 3581). ص 4.
این مقاله پس از بررسی مفاهیم سیاست، اندیشه سیاسی و نظریه سیاسی، امام خمینی را یک اندیشمند سیاسی دانسته و به بررسی نظرات ایشان در ارتباط دین با سیاست و تفاوت آن با تفکر حاکم بر غرب پرداخته و مشروعیت حکومت از نظر امام را مورد بررسی قرار می دهد.
96 «تبیین کلامی و فقهی ولایت مطلقه». رسالت، 2آذر.
نویسنده پس از بررسی مفهوم ولایت و طرح دیدگاههای فقهای شیعه به بررسی ولایت مطلقه از منظر روایات و اخبار می پردازد که ناظر به دیدگاه امام خمینی می باشد.
97 «منشأ مشروعیت». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله پس از بررسی مفهوم مشروعیت به اشکالات وارد بر مشروعیت مبتنی بر خواست مردم پرداخته و مشروعیت تلفیقی و دو گانه الهی - مردمی را منتفی می داند و دیدگاه امام در این زمینه را مورد بررسی قرار می دهد.
الابراهیمی، قاسم
98 «ولایة الفقیه و مشروعیة الانتخاب». ع. مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 70 نویسنده به بررسی ادله انتخاب و انتصاب ولایت فقیه پرداخته و ادله انتخاب را ترجیح داده است. البته ادله نظریه نصب را نه به دلیل ضعف سندی یا قصور دلالی بلکه به دلیل تخصیص آن ها به ادله اعمال اراده امت ناکافی می داند. سپس اختیارات ولی فقیه را مورد بررسی قرار داده و در آخر متعرض ادله شوری و نقش مردم در نظام حکومت اسلامی می شود.
ابطحی اصفهانی، سید محمد علی
99 بررسی و تحلیل و نقد پیش نویس قانون اساسی ج. ا. ا اصفهان، صندوق پس انداز قرض الحسنه امام حسین(ع)، 1358. 135 ص.
ابولحسنی (منذر)، علی
100 تحلیل سیاسی - اجتماعی از فلسفه و ضرورت ولایت فقیه و دمکراسی ارشاد شده. شهر ری، سپا پاسداران انقلاب اسلامی، 1359. 144 ص.
دارای هفت بخش و این مباحث است:
منظور از دمکراسی ارشاد شده، تز سیاسی دکتر سوکارنو، دمکراسی غربی و دمکراسی ارشاد شده، امامت معصوم و ولایت فقیه، مشروطیت و مشروعیت، ولایت فقیه ضامن منحرف نشدن شوراها و جامعه.
ابومنصور، فؤاد
101 «ایران بعد الخمینی: الاحتمالات الخمسة فی جمهوریة الرؤوس». ع. الاسبوع العربی، ش 1548 (12 / 6 / 1989).
بررسی تداوم اندیشه سیاسی امام خمینی است.
ابیسن، ویلیام
102 «ده سالی که جهان را به لرزه انداخت». روزنامه جمهوری اسلامی، 14 آذر 1372، ش 4206. ص 12.
مقاله در پاسیفیک نیوز سروایس تحت همین عنوان به چاپ رسیده که نویسنده استاد رشته انسان شناسی دانشگاه براون آمریکا می باشد. در این مقاله به مبارزه سیاسی امام با دو قدرت جهانی وقت و شیوه های خلاق وی در رهبری اشاره کرده و معتقد است غرب تحلیل درستی از شخصیت امام خمینی ندارد.
احدی، ابوالقاسم
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 71 103 بررسی فلسفه تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام و نقش آن در جمهوری اسلامی ایران. کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، 1368.
احمد، رفعت سید
104 الثائرون. ع. چاپ اول: لندن و بیروت، ریاض الریس للکتب و النشر، 1991م.
این کتاب در واقع ادامه مباحث کتاب الرافضون است. نویسنده بر اساس مدارک و اسناد مختلف به بررسی حرکت های دینی در مصر پرداخته و نقش آموزه های انقلاب اسلامی ایران از جمله امام خمینی را در تأسیس و تداوم آن ها تحلیل کرده است. روش نویسنده عمدتاً نقادی می باشد.
105 الرافضون. ع. چاپ اول: لندن، ریاض الریس للکتب و النشر، 1991م. 263 ص حرکت های اسلامی به ویژه بنیادگرایی در مصر تحلیل شده و نقش اندیشه های امام خمینی در آن ها بررسی شده است.
106 «رویة الامام الخمینی لشروط البعث الاسلامی و للمنظومة الاسلامیة الاساسیة». ع. مقاله ارائه شده به کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران، 1378.
نویسنده به تفصیل به رابطه اسلام با انقلاب، وظایف علما، دیدگاه امام نسبت به مشکلات اقتصادی جهان اسلام، ستیزه غرب با اسلام و مسئله فلسطین پرداخته است.
107 وصیة الخمینی: ایران مبدء الامام: الدراسة و التحقیق. ع. بی جا، بی نا، 1989 م.
احمدی، حسین علی
108 «جایگاه قانون در نظام ولایت مطلقه فقیه». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده ضمن بیان مفهوم قانون و انواع آن، رابطه رهبری و قانون را در قالب رابطه با قوانین شرع، قانون اساسی و قوانین عادی مورد بررسی قرار داده و جایگاه رهبر و ولی فقیه را در قوانین فوق بیان می نماید.
احمدی قاسم آبادی، یوسف
109 «بررسی شرایط و فرآیند تکوین نظریۀ ولایت فقیه حضرت امام خمینی».
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 72 بصائر، ش 23 (بهمن و اسفند 1375). ص 27 - 39.
نویسنده پس از طرح پرسشهائی پیرامون ضرورت حکومت و پاسخگوئی اسلام در مقابل نیازهای اساسی شریعت در امر حکومت به دیدگاه امام در زمینه شرایط حاکم اسلامی اشاره نموده و به پرسشهای مطرح شده از دیدگاه حضرت امام پاسخ می دهد.
احمدی، یوسف
110 «بررسی شرایط در فرایند تکوین نظریه ولایت فقیه حضرت امام خمینی».
حکومت از دیدگاه مذاهب اسلامی، گزیده مقالات فارسی دهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی تیرماه 1376، گردآوری و تنظیم سید جلال میرآقائی، به اهتمام عبدالحمید طالبی. تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی. ص 399 - 423.
نویسنده ضمن بیان پرسشهائی پیرامون حکومت اسلامی و بیان فرضیات تحقیق به بیان موضوع ضرورت تشکیل حکومت، پرداخته و زیرمجموعه آن به احکام مالی، احکام دفاع ملی، قوانین حقوقی و جزائی و قوانین اجتماعی و با استناد به مکتوبات سخنرانی های امام به تحلیل آن می پردازد.
اخوان کاظمی، بهرام
111 قدمت و تداوم نظریه ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه امام خمینی. [تهران]؛ سازمان تبلیغات اسلامی، 1377. 253ص.
این کتاب در معاونت آموزش و پژوهش سازمان سازمان تبلیغات اسلامی مورد تحقیق قرار گرفته و در سال 1373 تألیف آن پایان یافته است. کتاب در بردارنده هفت بخش بوده و هر بخش از چند فصل تشکیل شده است. بخش اول آن به گفتاری درباره ولایت مطلقه فقیه پرداخته و پس از بحث مفاهیم محدودیتهای ولایت مطلقه از دیدگاه امام خمینی مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوّم تحت عنوان برخی برداشتها در مورد گسست نظریه ولایت مطلقه فقیه آورده شده و به دیدگاه نهضت آزادی و آراء چند نفر دیگر از مخالفین در این باره اشاره نموده و به بررسی 9 علت در نور ظهور خواندن نظریه ولایت فقیه نزد مخالفین آن پرداخته است. بخش سوم: موضوع ولایت مطلقه فقیه در سیره نظری و عملی امام خمینی در کتابهای کشف الاسرار، الرسائل، ولایت فقیه و کتاب البیع و بیانات ایشان قبل و بعد از پیروزی انقلاب مورد تحلیل قرار گرفته است. اجتهاد و نظریه ولایت مطلقه فقیه و ویژگیهای اجتهاد لازم در این دوره موضوع بخش چهارم کتاب را تشکیل می دهد. در بخش پنجم جایگاه مردم در نظریه ولایت مطلقه فقیه
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 73 در دو فصل و تحت عناوین نقش مردم در تحقق ولایت فقیه و مردم در اندیشه امام خمینی بازشناسی شده است. بخش ششم در برگیرنده مباحث مربوط به حوزه، روحانیت و ارتباط تفکرات موجود در آن با نظریه و لایت مطلقه می باشد. بخش هفتم تحت عنوان جایگاه برخی سیاستها و اصول در ارائه تدریجی نظریه ولایت مطلقه فقیه و پاسخ به پاره ای شبهات در این زمینه آورده شده است.
112 «قدمت و ثبات نظریه ولایت مطلقه فقیه در سیره امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران، 1378.
نویسنده در صدد پاسخگویی به کسانی است که معتقدند ولایت مطلقه فقیه که امام خمینی مطرح نموده اند دارای انسجام و ثبات نبوده، بلکه نظریه ای پرگسست و افتراق می باشد به نظر نویسنده ولایت مطلقه فقیه در سیره نظری و عملی امام خمینی دارای قدمت، ثبات و انسجام قطعی است ولی اعلام آن بخاطر مصالح اسلام و مردم به شکل تدریجی بوده است.
113 «مردم در اندیشه امام(ره) و نقش آنها در تحقق ولایت فقیه». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله کوششی در جهت تبیین جایگاه مردم در اندیشه و نظام ولایت فقیه از منظر امام خمینی می باشد خوشبینی به مردم و توان عظیم آنها و اهمیت به پذیرش و خواست عمومی و بلوغ فکری، سیاسی ملت و تکریم آنها را در سیره عملی و نظری امام متبلور دانسته و مردم را پس از رکن الهی رکن دوم اندیشه و نهضت دانسته است، البته بعد الهی این تفکر را بر بُعد مردمی آن غالب می دانند. نویسنده معتقد است امام با علاقه مفرط به مردم و چشم پوشی از حق شرعی خویش، ضمن رعایت احتیاطهای شرعی در امر زعامت به مردم نقش بیشتری داده و بدین وسیله بنا به قاعده الزام، حجت را بر همگان تمام نموده است. و با این کار "نظریه احتیاطی" که در بردارندۀ هر دو نظریه ولایت انتصابی و انتخابی است را مبنای رأی و عمل خویش قرار داده است.
114 «نقد و تفسیر دموکراسی و آزادی از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران، 1378.
به نظر نویسنده امام هم منتقد اصل و اساس دمکراسی غربی بوده و هم رژیمهای دموکراتیک غربی را از واقعیت دمکراسی اصیلی بیگانه می دانسته و آن ها را با آرمانهای مورد ادعای فلسفه دمکراسی منطبق نمی دانسته است. نقد دموکراسی و انتقاد امام به آن به معنای نفی صددرصد دمکراسی نبوده و به نظر امام موارد مثبت دموکراسی و دیگر رژیمهای سیاسی قابل گزینش می باشد.
اداره سیاسی ستاد نمایندگی ولی فقیه در سپاه
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 74 115 از جدایی تا رویاروئی، بررسی غائله 23 آبان و ریشه های آن. بی جا، اداره سیاسی ستاد نمایندگی ولی فقیه در سپاه؛ 1377. 335 ص.
نویسنده روند جدائی آیت الله منتظری از امام و موضعگیری های امام را در مقابل وی بررسی نموده و دیدگاه ولایت انتخابی ایشان را که در مقابل ولایت مطلقه انتصابی امام قرار دارد نقادی کرده و تفاوت های عملی دو دیدگاه انتخابی و انتصابی مورد بررسی قرار داده، شبهاتی را که در مورد ولایت مطلقه انتصابی مطرح شده را پاسخ می دهد.
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران
116 حکومت از دیدگاه امام خمینی. تهران، انتشارات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1373. 440ص.
کتاب فوق در هشت فصل به تنظیم سخنان امام خمینی پرداخته است و هر فصل به قسمتهای مختلف تقسیم شده و عین کلام امام در این فصول و قسمتها در ارتباط با موضوعات حکومتی ذکر گردیده است این فصول بدین شرح است: رابطه دین و سیاست، ضرورت حکومت، اهداف حکومت، مشروعیت حکومت، اصول و مبانی حکومت در اسلام، شرایط رهبری، شئون و اختیارات ولی فقیه در جامعه اسلامی، نقش مردم در نظام الهی.
ادیبی سده
117 «احیاء اندیشه اعتقاد به حکومت اسلامی و رهبری دینی». حضور، ش 23، بهار 1377. ص 42 - 65.
نویسنده ضمن بیان تاریخچه ای از تشکیل دولت از نظریات مختلف درباره آن، مطالبی در خصوص تشکیل حکومت اسلامی در زمان پیامبر و پس از ایشان را بیان می نماید. سپس با اشاره به دیدگاههای امام درباره ولایت فقیه و ضرورت تشکیل حکومت در اسلام، کوشش ایشان در تفهیم این ضرورت مورد بررسی قرار می دهد.
اراکی، محسن
118 «جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام از دیدگاه امام خمینی». حضور، تابستان 1378 (ش 28). ص 133 - 147.
نویسنده ابتدا به بررسی ارکان عقلی حکومت پرداخته و آن را به دو پایۀ قدرت و مشروعیت استوار می داند سپس منبع قدرت و حکومت در اسلام را از دیدگاه
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 75 کتاب و سنت و نظر امام در این باره بررسی کرده و منبع مشروعیت در حکومت را یز از همین دیدگاه مورد بحث قرار می دهد. نویسنده در حکومت اسلامی اراده ردم را منبع قدرت و اراده خداوند را منبع مشروعیت دانسته است.
اردکانی، جواد
119 «مروری بر دیدگاههای امام درباره مطبوعات». روزنامه جمهوری اسلامی، 17 خرداد 1372، ش 4056. ص 10 و ش 4062، ص 12 و ش 4065، ص 12 و ش 4067، ص 12.
نویسنده به دیدگاههای امام در اهمیت مطبوعات و در هدایت جامعه و نظام سیاسی و مفهوم آزادی مطبوعات و رسالت آنها را در مطرح کردن انتقادات بطوری که موجب تشویش افکار نشده و فرهنگ جامعه را به سوی تعالی سوق دهد.
ارسطا، محمد جواد
120 «حاکم اسلام؛ نصب یا انتخاب». علوم سیاسی( ویژه یکصدمین سال میلاد امام خمینی)، ش پنجم (تابستان 1378). ص 442 - 470.
این مقاله در صدد اثبات ولایت انتصابی فقیه می باشد که ناظر به دیدگاه امام خمینی است. بدین لحاظ به نقد نظریه انتخاب و ادلۀ عقلی و نقلی طراح این نظریه یعنی آیت الله منتظری پرداخته است.
121 «حدود و اختیارات ولی فقیه». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده در ابتدا به بررسی ولایت در لغت و اصطلاح پرداخته و اقسام آن را بیان نموده است. سپس به بررسی ولایت مطلقه در تألیفات امام خمینی پیش از پیروزی انقلاب و پس از آن پرداخته است. سپس بحث ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی ج. ا. ا را مورد بررسی قرار داده و نکاتی درباره ولایت مطلقه فقیه را یادآور شده است.
122ذکری 4. بی جا، مرکز فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، بی تا. 112 ص.
نویسنده ابعاد مختلف ولایت مطلقه فقیه و ادله عقلی و نقلی آن، حدود و اختیارات آن، نقش مردم در نظام ولایت فقیه را از دیدگاه امام خمینی مورد بررسی قرار می دهد.
123 قدرت سیاسی در حقوق اسلامی جمهوری اسلامی ایران. تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک، 1373. 432 ص.
نویسنده پس از طرح سؤالاتی پیرامون قدرت و بررسی مفهوم آن به مفاسد قدرت
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 76 مهار نشده اشاره کرده و سپس ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه حضرت امام(ره) و قانون اساسی را مطرح کرده و راههای کنترل و نظارت درونی و بیرونی قدرت در حقوق اساسی ج. ا. ا. را مورد بررسی قرار می دهد.
به نظر نویسنده راههای پیش بینی برای کنترل ولی فقیه در حقوق اساسی ج. ا. اعم از راههای کنترل درونی و بیرونی کامل نبوده و طرقی از جمله لزوم رجوع به خبرگان، لزوم مشورت در کارهای مهم و پیروی از رأی اکثریت، محدود بودن زمان رهبری را نویسنده پیشنهاد می کند که می تواند نقدی بر دیدگاه امام خمینی در ولایت فقیه تلقی گردد.
در اصل پایان نامه نویسنده با مشخصات ذیل بوده است:
مهار قدرت سیاسی در حقوق اساسی ایران و اسلام. کارشناسی ارشد علوم انسانی دانشگاه تهران، 1373. 452 ص.
124 «ولایت و محجوریت». کتاب نقد، ش 8، پائیز 77. ص 66 - 102.
نویسنده به دفاع از نظریه ولایت مطلقه فقیه پرداخته و شبهاتی که پیرامون آن مطرح شده را پاسخ می دهد که ناظر به دیدگاه امام خمینی می باشد.
نویسنده در صدد پاسخگوئی به دو شبه درباره ولایت مطلقه فقیه می باشد1 - مسئله حدود اختیارات در ولایت مطلقه فقیه 2 - جایگاه مردم در نظام ولایت فقیه و مسئله محجوریت یا رشید بودن مردم که این مباحث ناظر به دیدگاه امام خمینی بوده و از مبانی ایشان در این موضوع استفاده شده است.
ارشدی، سمیر
125 الامام الخمینی(قده) سیاسة اللاشرقیة و اللاغربیة، تعریب ریاض سلیمان عواد. [دمشق]، دار عوّاد. 1992 م. 151ص.
نویسنده سیاست نه شرقی و نه غربی امام را با استفاده از سخنان ایشان به عنوان یکی از ویژگی های حکومت اسلامی بررسی کرده است.
126 «ازمة ولایة الفقیه فی ایران لماذا؟ التیار المتشدد یسعی الاستغلال موقف منتظری للنیل من سیاسة الانفتاح الثقافی لخاتمی». ع. [الحیاة، 1997م].
تحلیل تداوم و کارکرد ولایت فقیه در ایران است.
استادی، رضا
127 «عرفان امام در مدیریت حکومت اسلامی». کیهان فرهنگی، سال هفتم، ش (خرداد ماه 1369). ص 4 - 5.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 77 مصاحبه شونده با توجه به تفکر فلسفی و عرفانی امام نقش آن را در اداره حکومت متبلور دانسته و به مبانی فقهی و اصولی امام اشاره کرده و به نقش آن در اداره حکومت توجه می کند.
اسداللهی، مسعود و طاهری، قهرمان
128 ولایت فقیه و دمکراسی. بی جا، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1373. 182 ص.
نویسنده در صدد رفع اتهام حکومت فردی از حاکمیت ولی فقیه بوده و برای تبیین آن به مقایسه ای تطبیقی از اختیارات و قدرت و نحوه انتخاب رهبری در کشورهای آمریکا، فرانسه و انگلیس که به سمبل دمکراسی مشهورند با رهبری نظام اسلامی پرداخته است که این نوشته دفاع از ولایت فقیه در قانون اساسی و اندیشه امام خمینی در حاکمیت ولی فقیه می باشد.
الاسعد، نصیر
129 «خاتمی هو الخصم الفعلی لسلطة ولایة الفقیه». ع. النهار، 6 / 12 / 1997 م.
ابتدا به آراء سیاسی و حکومتی امام خمینی به ویژه دیدگاههای ایشان در زمینه ولایت فقیه پرداخته سپس تداوم و کارآیی نظریه ولایت فقیه را در ایران تحلیل کرده است.
130 «الموقع الایرانی بعد غیاب الخمینی». ع. بیروت المساء، ش 226 (12 - 18 6 / 1989 م).
بررسی آراء امام خمینی و تأثیر و تداوم آن ها است.
اسکندری، علی
131 «مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله از دو بخش تشکیل شده بخش نخست به موضوع بنیاد مشروعیت حکومت و دیدگاههای مختلف در آن پرداخته و بخش دوم دیدگاههای امام خمینی در مشروعیت حکومت در قالب مشروعیت الهی و مشروعیت مدنی مورد بررسی قرار گرفته است.
اسکندری، مجتبی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 78 132 بررسی برخی عوامل افزایش دهنده قدرت صلاحیت رهبر در بیانات امام خمینی(ره) در جریان هدایت بسیج مستضعفین. کارشناسی ارشد، دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران، 1374. 76 ص.
نویسنده ضمن بررسی مفهوم قدرت و پایگاههای آن با استفاده از فهرست موضوعی آثار امام، به مشروعیت و مشروعیت یابی رهبری ولایت فقیه اشاره دارد.
اسکندری، محمد حسین و دارابکلائی، اسماعیل
133 «تفکیک قوا در اندیشه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله پس از بررسی مفهوم تفکیک قوا به مبانی اصل تفکیک قوا در اندیشه امام خمینی و مظاهر آن اشاره نموده و موضوع تفکیک قوا به شکل امروزی آن را در قالب، تفکیک و استقلال نسبی قوا، استقلال قضائی در اندیشه امام، تبیین تفکیک قوا با توجه به اندیشه امام خمینی مورد بررسی قرار می دهد.
134 «اسلام سرمایه داری، تحقیقی پیرامون دیدگاههای حضرت امام خمینی درباره ویژگی های اسلام سرمایه داری». روزنامه جمهوری اسلامی، 19 خرداد 1375، ش 4921 - 4923. ص 12.
در این مقاله نویسنده سرمایه داری را منفورترین واژه از نظر امام می داند و با استناد به سخنان ایشان اصولی را بعنوان مبانی فکری ایشان درباره سرمایه داری و به ویژه اسلام سرمایه داری ذکر نموده و به تحلیل هشدارهای وی در مورد نفوذ سرمایه داران در دولت و همچنین نفوذ بر علماء دین و سلطه بر اقتصاد و تجارت می پردازد. سپس ویژگیهای اسلام سرمایه داری را از نظر امام مورد بررسی قرار می دهد.
135 «اسلام، ولایت فقیه استبداد دینی». روزنامه جمهوری اسلامی، 29 فروردین 1360، ش 538. ص 5.
مقاله با توجه به کتابهای امام از جمله کشف الاسرار و حرکت امام چه در عمل و چه از جنبه تئوریک چهره ضد استبداد دینی امام را ترسیم کرده و با توجه به مشی امام، ولایت فقیه را نه تنها چاره اساسی استبداد دینی بلکه راه حل تمامی مشکلات و نابسامانیها می داند.
اصغری، امیرحسین
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 79 136 «سیاست و دولت در اندیشه امام خمینی». روزنامه کیهان، 28مرداد 1377 (ش 16298). ص 7.
نویسنده به اصطلاح جدیدی مستضعفین که امام وارد سیاست نمودند اشاره کرده و سخنان ایشان را در زمینه چگونه بودن دولت مستضعفین که همان حکومت اسلامی است مورد بررسی قرار می دهد.
اصغری، امیرمهدی
137 «تأملی در آراء و اندیشه های سیاسی دولت و نگرشی بر تعبیرات و تفکرات حضرت امام خمینی درباره دولت». روزنامه اطلاعات، 6شهریور 1375 (ش 20848). ص 7 و 4.
نویسنده پس از ذکر نظرات مختلف اندیشمندان غربی درباره دولت و نگاهی به تاریخچه آن، دولت در اندیشه اسلامی را مورد بررسی قرار داده و نظریه دولت مستضعفین را بعنوان دولت مورد نظر امام در جهت حاکمیت دینی معرفی کرده و در چنین حوزه ای با استناد به سخنان امام به تحلیل آن می پردازد.
138 «اصول انقلاب از دیدگاه امام». پیام انقلاب، ش 260 (خرداد 1369). ص 18 - 24.
این مقاله به بررسی اصول کلی اندیشه سیاسی امام در بعد داخلی و سیاست خارجی نظام اسلامی پرداخته است.
139 الاصول السیاسیة و المذهبیة للظاهرة الخمینیة. آمریکا، واشنطن، مؤسسه ابن رشد، 1987م.
الاعظمی، ولید
140 الخمینیة و ریثة الحرکات الحاقدة و الافکار الفاسدة. ع. تقدیم سعید حوی. اردن (عمان)، دار عمار، 1408ق / 1988م. 175ص.
نویسنده از موضوع اهل سنت به نقد کلامی و بعضی آراء سیاسی امام در مکتوبات ایشان پرداخته است.
141 اعمال المؤتمر الاسلامی الاول حول فلسطین. ع. تهران، معهد الدراسات السیاسة و الدولیة، 1991م.
این کنگره از 15 - 17 جمادی الاول 1411 ق توسط وزارت امور خارجه ایران برگزار شد و شخصیت های زیادی در آن شرکت داشته و به سخنرانی پرداختند که
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 80 مجموعه آن ها در این کتاب گردآوری شده است. آنان مباحث عمده ای در زمینه تأثیر انقلاب اسلامی ایران و افکار امام خمینی در نهضت جدید فلسطین دارند.
142 «افتتاح حاشد لمؤتمر الجهاد و النهضة فی فکر الخمینی حضور سیاسی و روحی و مشارکة حفید الامام و محتشمی». ع. السفیر، 44 / 11 / 1999م.
بررسی آراء امام خمینی توسط شخصیت های مختلف است.
افتخارزاده، محمود
143 امام خمینی اسوه ای جاودانه در تاریخ. قم، آزادی، 1361. 86 ص.
افتخاری، اصغر
144 «آرمانهای انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی». ماهنامه پاسدار اسلام»، ش 190، مهر 1376. ص 14 - 18 و 41. و ش 191، آبان 76. ص 17 - 22.
نویسنده پس از تقسیم بندی انقلابها و قرار دادن انقلاب اسلامی ایران در میان انقلابهائی که اصل را بر تربیت انسانهای الهی گذاشته اند به شرح آرمانهای انقلاب در سه حوزه فرهنگی - تربیتی، سیاسی و آرمانهای اقتصادی می پردازد. از جمله آرمانهای انقلاب اسلامی تأسیس حکومت دینی است.
145 «تأثیرات انقلاب اسلامی ایران در گسترۀ جهانی (دیدگاه نویسندگان و تحلیل گران خارجی)». نامه پژوهش، ش 10 و 11 (پاییز و زمستان 1377). ص 215 – 267.
نویسنده به تأثیرات مختلف انقلاب اسلامی در خاورمیانه، جنوب غربی آسیا، آسیای مرکزی، جنوبی شرقی آسیا و آفریقا پرداخته است که ناظر به تأثیرات اندیشه امام در ابعاد مختلف آن را در این مناطق و کشورها می باشد.
146 تئوری انقلاب از دیدگاه حضرت امام خمینی. جزوه. تهران، دفتر بررسیهای سیاسی سازمان تبلیغات اسلامی.
کتاب ماه ویژه یکصدمین سال تولد امام خمینی(ره)، 30 فروردین 1378. ص 5 - 11.
انقلاب در نزد تحلیل گران مسائل سیاسی اسلام به عنوان یکی از زیر پایه های دولت اسلامی و راه رسیدن به آن مطرح است. نفی یا اثبات نظریه حاکمیت دینی ارتباط وثیق با پذیرش یا ردّ نظریه مشروعیت یا عدم مشروعیت انقلاب دارد. در
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 81 این مقاله آراء امام خمینی در زمینه انقلاب و مشروعیت آن در تطبیق با آراء دیگر متفکران بررسی شده است.
147 «مصلحت به مثابه روش». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله به بحث پیرامون جایگاه مصلحت در حکومت اسلامی از دیدگاه امام خمینی پرداخته است. به نظر نویسنده مصلحت مورد نظر امام متکی بر سطوح فقهی، کلامی و فلسفی شیعه در مقام تصمیم گیری مطرح بوده و به مثابه یک روش برای رفع تزاحم در وضعیتهای ویژه طراحی شده است. در این مقاله طی سه فصل مطالب فوق مطرح شده است:
فصل نخست: ضمن تعریف مصلحت، گونه های مصلحت معرفی شده و از هم تفکیک گردیده است. سپس ارزشهای سیاسی این سه مصلحت - فقهی، کلامی، فلسفی - بیان شده و معلوم می گردد که مصلحت مورد نظر امام مصلحت روشی و استراتژیک است.
فصل دوم: " مصلحت به مثابه روش" در مقایسه با دیگر قواعد سیاست عملی اسلام - یعنی اضطرار، تقیه، اعصار، قاعده اهم و مهم و دفع افسد به فاسد - آمده است و با اتخاذ یک روش تحلیل درون دینی و ماهیت جویانه، حوزه عمل مصلحت استراتژیک مشخص شده است.
در نهایت ویژگی های مصلحت در بینش امام بیان و با ویژگی های مصلحت استراتژیک تطبیق داده شده است و نهایتاً امام به عنوان شخصیتی که طراح مصلحت استراتژیک بوده و راه و عرصه مهمی را به روی شیعه گشوده اند معرفی شده اند.
افخمی اردکانی، مهدی
148 سیری در اندیشه و سیره سیاسی حضرت امام خمینی. [کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اردکان].
مشتمل بر دو بخش است: زندگی سیاسی و تألیفات امام خمینی؛ امام و سیاست و حکومت و در بخش دوم به تحلیل نظریه ولایت فقیه و اندیشه های امام خمینی پرداخته است.
افروغ، عماد
149 «آزادی و دمکراسی در اندیشه سیاسی امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امامخمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 82 نویسنده با بررسی مفهوم آزادی و مفاهیم مرتبط با آن به تفسیر و ارزیابی امام از این مفاهیم پرداخته، سپس مفهوم دمکراسی و انتقادات وارد بر آن مطرح شده و نگاه امام نسبت به این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است.
افش، فاضل
150 الزمن علیه الیهود: تاریخ فی روایة، صفحات من حیاة زعیم الثورةالایرانیة الامام الخمینی فی حیاة العربی. ع. [بی جا، بی نا]، 1990م. اینترنت.
الافغانی، احمد
151 سراب فی ایران: کلمات سریعة حول الخمینی و دین الشیعة. ع. چاپ دوّم: 1402 ق.
اکبری، منوچهر
152 «امام خمینی و انقلاب اسلامی در ذهن و زبان جهان معاصر». حضور، ش 27، بهار 1378. ص 62 - 93.
نویسنده به بررسی گفته ها و نوشته های شخصیتهای سیاسی و فرهنگی جهان در مورد امام پرداخته و به بررسی موردی آن می پردازد که در عین حال دیدگاههای سیاسی و حکومتی امام نیز بیان گردیده است.
153 «تحلیلی از جایگاه مردم در اندیشه امام خمینی(ره)». روزنامه همشهری (ویژنامه ارتحال حضرت امام خمینی(ره))، 13 خرداد 1376 (ش 1271). ص 10 - 11.
حضور، ش 18، زمستان 1375. ص 27 - 56.
نویسنده پس از توضیح جایگاه مردم و رهبری و رابطه آنها با یکدیگر و همچنین نقش این رابطه در پیروزی و تداوم انقلاب به ذکر ویژگیها و چگونگی نگرش امام به مردم و جایگاه آنان در حکومت اسلامی و تصمیم گیری های سیاسی می پردازد.
154 «فرهنگ بیداری، تلحیل پیامها و سخنان حضرت امام خمینی(ره) از آغاز نهضت تا تبعید خورشید». حضور، ش 23، بهار 1377. ص 136 - 180.
نویسنده به تحلیل سخنان امام و برخوردهای امام با رژیم شاه از زمان قیام تا تبعید ایشان پرداخته و تأکیدش بر چگونگی برخورد امام در شرایط مختلف و خنثی کردن توطئه رژیم ستم شاهی بود و هدفش نشان دادن تحلیل واقع بینانه امام از اوضاع و شرایط اجتماعی در برخورد با رژیم و تأسیس حکومت اسلامی می باشد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 83 اکرمی، سیدرضا
155 «امام خمینی، معمار نهضت اسلامی». روزنامه اطلاعات، 17خرداد 1376 (ش 21067). ص 6.
نویسنده ویژگیهای مختلف امام را در ابعاد مختلف از جمله رهبری بی نظیر ایشان، خطرپذیری، زمان شناسی، شجاعت و شناخت مردم و ایمان پیروزی نهضت مورد بررسی قرار می دهد.
الماسیه، محمد رسول
156 «پویائی در رهبری امام خمینی». روزنامه اطلاعات، 13بهمن 1375 (ش 20980). ص 7. و ش 20981. ص 7.
نویسنده با توجه به سیر تاریخی انقلاب و دیدگاه های نظری و سیرۀ عملی امام خمینی مهمترین دستاوردهای رهبری امام را در مقولاتی همچون تدوین تئوری خالص رهبری در تشیع با عنوان ولایت فقیه، تبدیل رهبری سنتی و کاریزمائی تشیع به رهبری قانونی و نهادینه کردن پاره ای از مفاهم اساسی همچون ولایت فقیه و احکام ثانوی، حل ابهام رابطه مرجعیت و رهبری و همچنین استفاده کردن از ساختار نظامهای مدرن سیاسی جهت اقامه حکومت اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.
الهام، غلامحسین
157 «حدود اطاعت و عصیان در اندیشه سیاسی اسلام» تأملات سیاسی در تاریخ تفکر اسلامی، جلد پنجم. به اهتمام موسی نجفی. تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1377. ص 335 - 395.
نویسنده پس از بررسی این نکته که چه کسانی به حکم شارع حاکم شناخته می شوند و ذکر ادلّه مربوط به آن نظرات فقهای عامه در این زمینه را بیان کرده سپس به بررسی دیدگاه فقهای شیعه و از جمله امام خمینی در مشروعیت حاکمیت می پردازد. در آخر حدود اختیارات ولی فقیه در این زمینه از دیدگاه ایشان را بیان می کند.
158 «امام خمینی اسطوره عصر حاضر». انقلاب اسلامی، ش دوم، بهار 1378. ص 2 - 11.
نویسنده مقاله به ابعاد مختلف شخصیت امام خمینی اشاره نموده و دیدگاههای امام خمینی در زمینه حکومت اسلامی و نقش مردم در حکومت، شیوه های مبارزاتی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 84 امام، ویژگیهای شخصیتی ایشان را مورد بررسی قرار داده است.
159 «امام خمینی با تحقیر قدرتهای بزرگ پایه های ظلم را در جهان به لرزه درآورد (اولین سالگشت عروج امام خمینی به ملکوت اعلی)». روزنامه اطلاعات، 10 خرداد 1369، ش 19056. ص 5.
در این مقاله به نقش رهبری امام در پیروزی انقلاب و خصوصیات امام از قبیل سازش ناپذیری، مقاومت، جهاد، پارسائی و ناتوانی غرب در شناخت تفکر امام پرداخته.
160 الامام الخمینی: الفکر و الثورة. ع. چاپ اول: بیروت، مجلة المنطلق، 1411ق / 1990م. 200ص.
مجموعه نه مقاله با مشخصات ذیل است:
عاشوراء الحسین(ع) و ثورة الامام الخمینی از رئیس تحریر به مجلة، الاجتهاد المتنوع فی الدولة الاسلامیة فی فکر الامام الخمینی از سید محمد حسین فضل الله، الامام الخمینی و النظام الدولی از محمد عبالجبار، الامام الخمینی و مشکلة التبعیة از مصطفی الحاج علی، الحوزات العلمیة فی فکر الامام الخمینی از محسن عطوی، التغییر السیاسی و الفکری فی نهج الامام الخمینی از مهدی نصار، سرالثورة فیخطاب الامام الخمینی از قاسم صفا، دراسة فی حرکة الامام الخمینی التربویة لامة از زینت ابراهیم، الامام الخمینی و القضیة الفلسطینیة از محمد المقداد.
161 «امام خمینی و انتخابات» ماهنامه پاسدار اسلام، ش 121، دی ماه 1370. ص 26 - 28.
این مقاله به اهمیت مشارکت مردمی در نظام اسلامی از طریق انتخابات از نظر امام اشاره کرده و با توجه به رهنمودهای ایشان اهمیت نظارت ملت و حضورمردم در صحنه را مورد بررسی قرار می دهد.
162 «امام خمینی و ترسیم استراتژی هدم اسرائیل». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 115، تیر 1370. ص 32 - 37.
در این نوشتار نظرات امام قبل از انقلاب و پس از آن در مورد رژیم صهیونیستی و چگونگی برخورد با آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
163 امام خمینی و جهان معاصر، سلسله گفتگوهایی با مهمانان شرکت کننده در مراسم
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 85 سالگرد رحلت امام خمینی. بی جا، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1375. 226 ص.
مصاحبه های فوق که با شخصیتهای برجسته از کشورهای دیگر می باشد بعضاً دربردارنده نکات در خور توجهی درباره اندیشه و سیرۀ عملی امام در مباحث سیاسی و حکومت است.
164 «امام خمینی و خروش علیه سلطه بیگانگان». روزنامه جمهوری اسلامی، 11آبان 1376، ش 5334. ص 15.
این مقاله به مناسبت سالروز تبعید امام از ایران به تحلیل مسئله کاپیتولاسیون و موضعگیری ایشان نسبت به این موضوع که موجب تبعید وی شد می پردازد.
165 «امام خمینی و سه دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی». روزنامه جمهوری اسلامی، 1 بهمن 1374، ش 4820. ص 15. و ش 4821. ص 15. و ش 4822. ص 15.
166 «امام خمینی و سیاست خارجی». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 116، مرداد ماه 1370. ص 38 - 40. و ش 117، ص 26 - 28. و ش 118، ص 38 - 40.
در این مقاله اصول سیاست خارجی از جمله مسئله صدور انقلابو اصل نه شرقی و نه غربی و مبارزه با آمریکا به عنوان یکی از اهداف دولت اسلامی و خصیصه های تئوریک آن مطرح است.
167 «امام خمینی و ضرورت گسترش انقلاب اسلامی در جهان». روزنامه جمهوری اسلامی، 9 خرداد 1373، ش 4343. ص 15. و ش 4344، ص 15. و ش 4345، ص 15.
نویسنده به ابعاد جهانی انقلاب اسلامی و حاکمیت اسلام از نظر امام خمینی پرداخته و مبانی روائی و قرآنی و تاریخی آن را در دوران پیامبر اسلام بررسی نموده و راههای رسیدن به این هدف را از دیدگاه امام بیداری مردم جهان و آشنائی با اندیشه اسلامی دانسته و راههای رسیدن به این آرمان از نظر امام را تبیین می کند.
168 «امام خمینی و وحدت اسلامی». روزنامه جمهوری اسلامی، 9 مرداد 1375، ش 4964. ص 12.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 86 روزنامه جمهوری اسلامی، 22مهر 1368، ش 3006. ص 11. و ش 3007. ص 9.
دیدگاههای امام در جهت تشکیل امت است واحده اسلامی نمایانگر شکل و محتوای دولت دینی است همچنین تئوریهای مخالف مانند ملی گرایی اشاره می کند.
169 «امام و احکام ثانویه». بیان، سال اول، ش 7 (آذر 1369). ص 17.
احکام ثانویه که دائر مدار ضرورت های اجتماعی و سیاسی است در نظریه ولایت فقیه امام یکی از روشهای مدیریتی کلان است.
170 «امام و انقلاب در رویاروئی با توطئه ها». روزنامه جمهوری اسلامی، 7 آبان 1368، ش 3017. ص 11 و ش 3019، ش 3022، ش 3023، 3025، ص 11. و ش 3027، ص 10، و ش 3028، ص 11 و ش 3029، ص 11 و ش 3022، ص 10 و ش 3034، ص 9.
نویسنده مقاله به برخوردهای امام در زمینه توطئه های محصور ساختن انقلاب اسلامی: تجزیه کشور و اختلاف بین شیعه و سنی، ترور شخصیتها، تجزیه رهبری، توطئه های لانه جاسوسی آمریکا در ایرن، تحریم اقتصادی، ماجرای طبس، کودتای نوژه، القای رابطه ایران با اسرائیل، کودتای هفتم تیر و هشتم شهریور، تحمیل جنگ، بنی صدر و قطب زاده، صاحبان حق و تو در شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی، توطئه دولتهای اروپائی علیه سفارتخانه های ایران، توطئه فرهنگی غرب علیه اسلام (سلمان رشدی).
171 «امام و اصول سیاست خارجی نظام اسلامی». روزنامه کیهان (ویژه نامه اولین سالگرد امام)، 13خرداد 1369، ش 13918. ص 21 و 29.
نویسنده دیدگاههای امام در مورد سیاست خارجی در زمینه ها و ابعاد مختلف از جمله سیاست نه شرقی و نه غربی و چگونگی رابطه با کشورهای جهان و صدور انقلاب و موضوع آزادی قدس اشاره می کند.
172 «امام و جوامع اسلامی» روزنامه کیهان، 15 بهمن 1370 (ش 14401). ص 16.
در این مقاله علل عقب ماندگی جوامع اسلامی در ابعاد مختلف از جمله خصومت دشمنان با اسلام، مبارزه با ارکان اساسی اسلام، استعمار نو و تقسیم قدرت مسلمانان، ایجاد تفرقه و تشدید تعصبات قومی، تأثیر پذیری از غرب و طرح جدایی دین از سیاست و غیره از نظرگاه امام خمینی مورد بررسی قرار گرفته است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 87 173 «امام و دیپلماسی تهاجم». روزنامه جمهوری اسلامی، 13خرداد 1372، ش 4054. ص 12.
نویسنده با توجه به تاریخ مبارزات امام از سال 42 موضعگیری های ایشان را در مقابل حوادث مختلف تا سال 1368 بررسی نموده تا نشان دهد امام همواره ابتکار عمل را در دست داشته و در مقابل وقایع سیاسی منفعلانه عمل ننموده است.
174 «امام و مسئله جنگ». پیام انقلاب، ش 41 (شهریور 1360). ص 4 - 9.
نویسنده به تحلیل جنگ و تحولات آن از دیدگاه امام خمینی می پردازد.
امان الله شادیزلی
175 «ولایت فقیه اور حکومت اسلامی کانظریه». مجموعه مقالات کانفرنس افکار و نظریات حضرت امام خمینی. لاهور، خانه فرهنگ ج. ا. ا. لاهور، 1994م. ص 28 - 42.
نظریه ولایت فقیه و ضمناً آرای امام خمینی بررسی شده است.
176 «امور مسلمین، امور سیاسی - اجتماعی مسلمین است». پیام انقلاب، ش 42 (مهر 1360). ص 4 - 8.
نویسنده به تحلیل دیدگاه امام از اعتقاداتی که قائل به تشکیل حکومت از نظر اسلام نبوده و وظیفه دین را حاکمیت در همه امور جامعه نمی داند، پرداخته است.
امیر ارجمند، سعید
177 سایه خدا و امام غایب. آمریکا 1984 م.
بررسی اعتقادات شیعه مانند غیبت امام زمان و نیابت امام به عنوان زیر ساخت های تئوریک اندیشۀ سیاسی شیعه و نقادی آن است. وی به آراء علماء شیعه از جمله امام خمینی در این زمینه پرداخته است.
توصیفی از این کتاب در انقلاب اسلامی و ریشه های آن، ص 192 – 195 آمده است.
امین، سید حسن
178 «امام خمینی و نظم سیاسی بین المللی». مقاله ارائه شده به کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران، 1378.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 88 نویسنده ضمن ارزشی دانستن دیدگاههای امام خمینی به نمونه های از سیاستهای ایشان که در مواجهه با نظم سیاسی بین المللی بوده اشاره می نماید، ارائه تطور اندیشه امام در سیاست فرامرزی موضوع بعدی است که مورد بررسی قرار گرفته است.
امین زاده، محمد رضا
179 «دمکراسی و ولایت فقیه از منظر امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده پس از بیان اهمیت قانون و دمکراسی در جهان امروز به مبانی مشروعیت قانون از لحاظ عقل سلیم اشاره نموده و دیدگاههای امام خمینی درباره دمکراسی درست را مورد بررسی قرار می دهد.
امینی، ابراهیم
180 «الجامعة من وجهة نظر الامام الخمینی». ع. الرصد، ش 51 (ویژه نامه)، 1995. ص 96 - 107.
نویسنده به نقش جامعه در سعادت و شقاوت بشر و حرکتهای استعماری برای انحراف مسلمین و همچنین به اهداف استعمار در کشورهای اسلامی از دیدگاه امام خمینی پرداخته و هدف از تشکیل حکومت از دیدگاه ایشان را مورد بررسی قرار می دهد.
181 انتخابات مجلس در کلام و پیام امام خمینی. قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س)، 1370. 263 ص.
کتاب فوق مجموعه ای موضوعی از شئون امام در مورد مباحثی نظیر حاکمیت قانون، اهمیت نقش مردم در انتخابات، تبلیغات انتخاباتی، رفراندم ج. ا.، انتخابات ریاست جمهوری، شورای نگهبان، مجلس و اهمیت آن، انتخابات و جناحها معیارهای انتخاب می باشد.
182 الانتفاضة، سه جلد. ع. بیروت، انصار الثورة الاسلامیة فی فلسطین، 1992م.
این کتاب به جنبه های مختلف انتفاضه فلسطین از جمله تأثیر آموزه ای انقلاب اسلامی ایران پرداخته است.
انجمن اسلامی دانشجویان مشهد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 89 183 نگرش بر ولایت فقیه. قم، بی نا، بی تا. 68ص.
دارای این مباحث است: ضرورت تشکیل حکومت در اسلام، ماهیت و کیفیت قوانین در اسلام، رابطه توحید با نظام حاکم بر جامعه، بررسی ولایت فقیه از دیدگاه آیات و روایات، رابطه شوری و ولایت فقیه.
انصار، حامد
184 حدیث الانطلاق: نظارة فی الحیاة العلمیة و السیاسیة الامام الخمینی. ع. بیروت، دارالوسیلة، 1995.
انصاری، جواد
185 «نگاهی گذرا بر دیدگاههای امام خمینی در سیاست خارجی». روزنامه اطلاعات، 19خرداد 1730، ش 19345. ص 6.
سیاست خارجی دولت اسلامی که دارای مبانی نظری در اندیشه ولایت فقیه است در این مقاله بررسی شده است.
انصاری، حمید
186 «انتخابات آزمونی الهی و سراسری (انتخابات ریاست جمهوری و معیارهای انتخاب از دیدگاه امام خمینی)». روزنامه اطلاعات، 14 اردیبهشت 1376 (ش 21041). ص 6.
نویسنده بطور مختصر به اهمیت انتخابات و معیارهای انتخاب و چگونگی تبلیغات انتخاباتی از نظر امام خمینی اشاره کرده است.
187 «سه اصل بنیادینی انقلاب اسلامی: به انگیزه سومین کنفرانس تبیین اندیشه های سیاسی حضرت امام خمینی». روزنامه جمهوری اسلامی، 20 آبان 1374، ش 4762. ص 15.
نویسنده مهمترین اصول اندیشه های سیاسی امام خمینی را در سه موضوع تفکیک ناپذیری دین از سیاست، وجوب تلاش برای تشکیل حکومت اسلامی، اصل ولایت فقیه مورد بررسی قرار می دهد.
188 مرجعیت و رهبری تفکیک یا وحدت. چاپ اول: تهران، نشر عروج، 1374. 151ص.
مطالب این کتاب برای نخستین بار در فصلنامه حضور (شماره 9، زمستان 1373) به چاپ رسید. در بحث صفات ولی فقیه به مرجعیت نیز اشاره شده است. نویسنده
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 90 درصدد است دو نظریه متقابل تفکیک یا وحدت در موضوع مرجعیت و رهبری را در اندیشه و آرای امام خمینی ارزیابی کند. مباحث این کتاب عبارتند از: اشاره ای به سیر تاریخی مرجعیت و زعامت دینی، پدیدۀ انقلاب اسلامی و تأثیر متقابل آن در نهاد مرجعیت، مرجعیت و ولایت فقیه: وظایف و تعدد آنها در ادوار گذشته، مرجعیت و رهبری در قانون اساسی، شرط اجتهاد و اعلمیت و رابطه آن با وحدت مرجعیت و رهبری؛ متول وجوهات شرعی، پاسخ به شبهات و اشکالات.
انصاری، علیرضا
189 «پیوند دین و سیاست از نگاه امام خمینی». کوثر، سال دوّم، ش 18 (شهریور 1377). ص 14 - 17، 39.
190 «مشروعیت ولایت فقیه از منظر امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده پس از توضیحاتی در خصوص منشأ و ملاکهای مشروعیت به بررسی دلائل مشروعیت الهی و ویژگیهای آن پرداخته و مشروعیت الهی و مردمی و قرائت های مختلف از آن را مورد بررسی قرار داده به تبیین دیدگاه امام می پردازد.
انصاری، مجید
191 «اخلاق سیاسی حضرت امام خمینی(ره)». مجموعه مقالات، هشتمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س)، جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران. تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج، 1377. ص 189 - 197.
گوینده پس از تذکر مقدماتی در مورد اخلاق کارگزاران در نظام اسلامی و شخصیت امام مسائلی را در اخلاق سیاسی امام مورد بررسی قرار می دهد که جمله آنها، خدامحوری در رعایت ضوابط شرع در امور سیاسی و مردم سالاری، ایمان به مردم و دفاع از حقوق آنان است.
رابطۀ اخلاق و سیاست در تئوری ولایت فقیه مانند تئوریهای دیگر مهّم و اساسی است و از مقومات هر نظریه حکومتی می باشد. در این مقاله به طور مختصر و نه چندان عمیق این مسأله بررسی شده است.
192 «انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی». یادمان هجدمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، اهدایی فصلنامه حضور. ص 2 - 7.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 91 نویسنده دیدگاه امام خمینی را درباره انقلاب اسلامی با استفاده از جملات و گفتاری ایشان بررسی کرده و آنرا از منظر امام بعنوان هدیه غیبی و انقلاب الهی که جوشیده از متن ملت بوده و همراه در ستیز با متکبران و مقدمه رسیدن به حکومت اسلامی بررسی کرده است.
193 «ایران و شریعة الغاب». ع. الشراع، 18 / 7 / 1994م.
نقدسیاست های ایران و اندیشه ها و عملکرد امام خمینی است.
ایزدپناه، عباس
194 درآمدی بر: مبانی آثار و اندیشه های امام خمینی. بی جا، مؤسسه چاپ و نشر عروج، بهار 1375. 228ص.
این کتاب ضمن بررسی شیوه های تحقیق در آثار امام خمینی و ذکر مقالاتی در خصوص: احیاگری، عرفان، فقه و مباحث اجتماعی از منظر امام خمینی، موضوع رابطه جهاد با اصل آزادی در نظر ایشان و بررسی ولایت امام خمینی که تداوم ولایت ائمه است را در بر دارد.
195 «رهبری دمکراتیک و رهبری ربانی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این نوشتار به بررسی حقیقت رهبری دینی در نظام سیاسی اسلام پرداخته و موضوع مورد بررسی را در قالب سه عنوان: جایگاه این گفتمان و تئوری های بنیان کن، تأملی در نوع شناسی رهبری و نگاهی به نگرش امام خمینی مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
ایزدی، بیژن
196 سیاست خارجی ج. ا. ا. قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1371. 191ص.
سیاست خارجی دولت اسلامی که در اندیشه ولایت فقیه جایگاه ویژه ای دارد، بررسی شده است.
ایزدی، جهانبخش
197 مطالعۀ تطبیقی کاریزما (به مفهوم و بری) با رهبری انقلاب اسلامی. کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1371. 163ص.
مبانی کاریزما و باورهای شیعی، امامت و رهبری، روحانیت و مرجعیت: پایگاه اجتماعی امام خمینی، کاریزما و رهبری انقلاب اسلامی، عدم تطابق کاریزمای
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 92 وبری بر رهبری انقلاب اسلامی.
ایودنف، یوری
198 «امام خمینی از نگاه یک نویسنده روسی». روزنامه جمهوری اسلامی، 31خرداد 1373، ش 4358. ص 11.
این مقاله در نشریه القدس چاپ مسکو به تحریر در آمده و نویسنده به دیدگاههای اصولی امام خمینی در مسائل سیاسی و اجتماعی و تفسیری که از دین اسلام ارائه داده اشاره می کند و چگونگی رهبری ایشان را در رهبری انقلاب بررسی کرده و گاه با مسائل موجود در روسیه مقایسه می کند.
باباپور، محمد مهدی
199 «روند تاریخی نظریه ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی(بررسی مسئله ثبات و تحول اندیشه امام)». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده این مقاله مراحل طرح اندیشه ولایت فقیه امام را بدین صورت مرحله بندی نموده است: 1 - طرح بحث ولایت فقیه در کشف الاسرار، 2 - طرح بحث ولایت فقیه در الرسایل، تحریر الوسیله، البیع و حکومت اسلامی، 3 - طرح بحث ولایت فقیه در دوران پیروزی انقلاب اسلامی4 - طرح تفصیلی بحث ولایت فقیه در اواخر عمر مبارکشان.
این نوشته فصل دوم را به بررسی ثبات و تحول نظر امام درباره ولایت فقیه در قالب مبنای مشروعیت ولی فقیه، شرایط ولی امر و شؤون و اختیارات اختصاص داده و به تجزیه و تحلیل آن می پردازد.
باروت، محمد جمال
200 «النسخة الایرانیةل «المنة السود» هراوة فی وجه عقد اجتماعی جدید». ع. روزنامه الحیاة، ذی الحجه 1419 (ش 13166). ص 14.
نویسنده پس از بررسی تاریخچه اصل ولایت فقیه و دیدگاه امام خمینی درباره آن به دیدگاههای مخالف ولایت فقیه با قرائت امام و جدلهائی که پیرامون آن مطرح است پرداخته است.
201 یثرب الجدیدة، الحرکات الاسلامیة الرّاهنة. [دمشق]، ریاض الریس للکتب و النشر، بی تا. 253ص.
این کتاب اول زیر عنوان The New Yathreb در سال 1994 در لندن به چاپ رسیده و
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 93 بخشی از کتاب با عنوان التشیع السیاسی بین نظریتی «ولایت الفقیه» و «ولایة الامة علی نفسها» به دیدگاه امام و علمای دیگر درباره ولایت فقیه اشاره نموده است.
بازرگان، مهدی
202 بازیابی ارزشها (جلد 2). تهران، [شرکت سهامی انتشار]، 1361.
این اثر، تألیفی از چند از مقاله است که با موضوعات متفاوت در مطبوعات درج شده بود و بصورت کتاب درآمده است. نویسنده در مقاله اوّل به نقد برخی از عملکردهای نظام ج. ا. ا. بعد ازانقلاب می پردازد که بعضاً مورد تأیید امام خمینی بوده است. نویسنده در مقاله پنجم دربارۀ اختلاف نظریه خودش با امام به تبیین این موضوع می پردازد که قصد امام خدمت به اسلام از طریق ایران و قصد من خدمت به ایران از طریق اسلام بوده است. از طرفی نویسنده از طریق مفاهیم کلیدی انتظار از دین در قالب رسالت انبیاء به نقد دیدگاه جامعیت دین امام پرداخته است.
باغانی، علی اصغر
203 انقلاب اسلامی و ریشه های آن، برمحور وصیتنامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی. تهران، مؤلف، دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید بهشتی، بی تا. 250 ص.
نویسنده در فصل اول کتاب به ریشه های تاریخی انقلاب اسلامی اشاره نموده و در فصل دوم در بحث پیرامون اهمیت انقلاب و فصل و فصل سوم پیرامون عوامل گسترش و صدور انقلاب با استناد به سخنان و نوشته های امام به تحلیل موضوعات می پردازد.
باقری زاده اشعری، فاطمه
204 «فلسفه سیاسی، مفهوم حق و بررسی مسأله حقوق طبیعی و الهی مردم در حکومت و رابطه حق و تکلیف از منظر امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نوشتار فوق ضمن بیان کلیاتی در باب مباحث حقوقی و آزادی بعنوان یکی مصادیق حقوق به دیدگاههای امام خمینی در این زمینه می پردازد.
باقی، عمادالدین
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 94 205 «شیوه های رهبری امام خمینی برای بسیج در جنگ ایران و عراق (از دیدگاه نظریه ترکیبی و بر و کارکرد گرائی)». حضور، ش 25، پائیز 1377. ص 183 - 218.
این رساله (رساله کارشناس ارشد) در پی مطالعه نقش مؤلفۀ مرجعیت در جنگ تحمیلی با استفاده از تئوری کارکرد گرایی و روش تحقیق محتوا می باشد. نویسنده پس از توضیحاتی پیرامون شیوه تحقیق خود به طرح پرسش هائی پرداخته و درصدد یافتن پاسخ آنها با استفاده از جامعه آماری برآمده است و از 914 پیام از امام در جنگ تحمیلی استفاده شده است.
باوند، نعمت الله
206 «تمدن و تفکر اسلامی در اندیشه عرفانی و سیاسی امام خمینی». حضور، ش 20 (تابستان 1376). ص 77 - 92.
رابطه افکار سیاسی و دیدگاههای حکومتی امام خمینی با عرفان اسلامی و دیگر آموزه های اسلامی بررسی شده است.
207 جایگاه عقل و دمکراسی در نظام ولایت. چاپ اول: تهران، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، 1374. 209ص.
کتاب حاضر شامل مقالاتی زیر عنوان «جایگاه عقل و دمکراسی در نظام ولایت» و نیز دو مصاحبه «وکالت یا ولایت». و «انقلاب اسلامی و جهان معاصر» می باشد که در زمستان 1373 و بهار و تابستان 1374 در روزنامه کیهان منتشر گردید و عمدتاً نقد آراء عبدالکریم سروش در زمینه نظام حکومتی ولایت فقیه و دفاع از نظریه ولایت فقیه به ویژه افکار امام است.
208 نقش امام خمینی در جهان معاصر (مجموعه مقالات). تهران، نشر مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1375. 147 ص.
کتاب حاضر مجموعه مقالات نویسنده درباره امام خمینی بوده که بمناسبت هفتمین سال ارتحال امام به چاپ رسیده که یکی دو مقاله از آن قبلاً چاپ شده و بقیه مقالات جدید می باشد. که در بردارنده مباحثی مربوط به دیدگاههای سیاسی و حکومتی امام می باشد.
نویسنده در این کتاب سعی در تبیین و طرح پاره ای از مواضع فکری و فرهنگی و سیاس مبتنی بر تفکر امام خمینی، علامه طباطبائی و استاد مطهری دارد.
و دولت آبادی، فیروز و حبیبی، نجفقلی و انصاری، حمید (میزگرد)
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 95 209 «حکم تاریخی امام خمینی دربارۀ سلمان رشد، نظرها، واکنش ها، پیامدها و ریشه ها». فصلنامه حضور، ش 12، تابستان 1374. ص 30 - 66.
در این گفتگو پس از طرح تاریخچه ای از رخدادهای بوجود آمده در جهان پس از فتوی امام در مورد سلمان رشدی به بررسی دیپلماسی کشورهای غربی در مقابل جمهوری اسلامی و ریشه های چنین واکنشی پرداخته و موضوع حکم و یا فتوی بود قتل سلمان رشدی و تفاوت یا عدم تفاوت آن را مورد بررسی قرار می دهند.
مطالب این میزگرد نشانگر نوع برخورد امام خمینی با جریانهای معارض فکر ی و سیاسی است.
باوی، محمد
210 «رویکرد تاریخی در مطالعۀ اندیشه سیاسی امام خمینی». اندیشه حکومت، ش 2، مرداد 1378. ص 31 - 34.
نویسنده به دور رویکرد "متن باوری" و "تاریخ باوری" و رویکرد تاریخی در مطالعه اندیشه سیاسی هر شخصیتی اشاره نموده و ضمن ذکر تفاوت هر کدام مسئله کارآمدی در اندیشه سیاسی امام را مورد توجه قرار داده و با ذکر نمونه هایی به بررسی این کارآمدی می پردازد. نویسنده نهایتاً اعتقاد دارد که با رویکرد تاریخی می توان به لایه های عمیق تر اندیشه سیاسی امام راه برد و خطوط کلی و جهت تحول آن را شناخت.
211 «عدالت حاکم اسلامی از دیدگاه امام خمینی». حضور، ش 27، بهار 1378. ص 93.
نویسنده به بررسی عدالت حاکم اسلامی از منظر امام خمینی پرداخته و این اصل را بعنوان یکی از دو راه مهار قدرت سیاسی (مهار درونی قدرت سیاسی) مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و پس از ارائه تعریفی از عدالت آنرا از شرایط ضروری حاکم اسلامی دانسته و اره های تشخیص عدالت و فقدان آن را بررسی می نماید. در ضمن چگونگی حفظ و تقویت ملکه عدالت و سازکارهای جلوگیری از اشتباه از دیدگاه امام ذکر می کند.
212 ولایت فقیه، قدرت و نظارت از دیدگاه امام خمینی. کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 1376.
این پایان نامه پاسخی به این پرسش است که امام خمینی برای جلوگیری از سوء استفاده ولی فقیه از قدرت چه راهی را پیشنهاد کرده است؟ و آیا بر ولایت فقیه نظارتی قابل اعمال است؟ برای پاسخ گفتن به این پرسش در بخش اول دو دیدگاه سنت گرایانه و نو گرایانه دربارۀ قدرت و مهار آن از یکدیگر باز شناخته شده است؛ براساس نگرش سنت گرایانه، قدرت به خودی خود خیر است و فسادآور نیست.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 96 بنابراین برای مهار آن باید ساز و کارهای درونی بهره گرفت. در مقابل نوگرایان معتقدند که قدرت، فسادآور است و باید از ساز و کارهای بیرونی برای مهار آن بهره گرفت. بخش دوم بررسی نظریه امام خمینی در این باره است. ایشان بر اساس نگرش عرفانی - اخلاقی خود، قدرت را ذاتاً خیر و کمال و منشأ فساد را عدم تهذیب نفس می داند. بنابراین حاکم باید عادل باشد تا از قدرت سوء استفاده نکند. اما نظارت بر او لازم نیست. در عین حال، چون عدالت با خطا منافاتی ندارد، ساز و کارهایی برای جلوگیری از خطای ولی فقیه وجود دارد که مهمترین آنها مشورت است. ویژگی این ساز و کارها این است که برای ولی فقیه الزام آور نیست.
باهنر، محمدجواد
213 مواضع، در ولایت و رهبری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1373. 131ص.
در این کتاب پس از بحث نقش امام در هدایت جامعه و بیان حدود امامت و ولایت به حاکمیت فقیه و نقش مردم اشاره کرده و به دفاع از جنبه های شرعی ولایت فقیه در قانون اساسی که ثمرۀ انقلاب و زحمات امام خمینی است می پردازد.
بایبس، دانیال
214 «ظاهرة الاصولیة و مدی ارتباطها بالوضع الاقتصادی والفقر». ع. نداء الوطن، 20 / 9 / 1995م.
ترجمه مقاله ای است که در یکی از نشریه های واشنگتن یعنی مجله میدل ایست کوارترلی در تحلیل رابطه بنیادگرایی و اقتصاد چاپ شده است. کارکرد بنیادگرایی ایران در زمینه های اجتماعی و اقتصادی رویکرد اصلی نویسنده است.
بایمتوف، لقمان
215 «اصول نه شرقی و نه غربی امام خمینی». حضور، ش 23، بهار 1377. ص 122 - 136.
وی که تبعه تاجیکستان بوده و در رشته تاریخ صاحب نظر است، در این مقاله سعی نموده با استناد به سخنان امام سیاست نه شرقی نه غربی بعنوان شعاری که قلب سیاست خارجی ایران بوده و از موضوعات استراتژیک سیاست خارجی است را مورد بررسی قرار دهد.
بختیاری، بهمان (بهمن)
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 97 216 «المؤسسات الحاکمة فی الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة (المرشد الاعلی و الرئاسة و مجلس الشوری». ع. ایران و الخلیج، به کوشش جمال سند السویدی. چاپ اول ابوظبی مرکز الامارات الدراسات و البحوث الاستراتیجیة، 1996م. ص 73 - 102 نهادهای کلان سیاسی و حکومتی در ایران و رابطه آن ها با ولایت فقیه و بررسی خود ولایت فقیه به عنوان یک نهاد دولتی در اندیشه های امام خمینی بررسی شده است. در واقع نویسنده از نگاه ساختار شناسی به نهادهای دولتی ایران و اندیشه ولایت فقیه پرداخته است.
217 «برزت الاصولیة الاسلامیة بسبب اخفاقات المجتمعات». ع. السیاسة، 4 / 12 / 1997م.
برزگر، ابراهیم
218 مبانی تصمیم گیری سیاسی از دیدگام امام خمینی. تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1373. 372ص.
این کتاب از سه بخش و هر بخش از چند فصل تشکیل شده سپس نتیجه گیری نموده که موضوعات مطروحه در فصول و ابواب آن با توجه به نوشته ها و گفته های امام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که در اینجا به ذکر مباحث بخشها و فصول اشاره می کنیم.
بخش اول: کلیات و جایگاه تصمیم گیری؛ فصل اول جایگاه معارف در تصمیم گیری، فصل دوم جایگاه احکام در تصمیم گیری و رابطه دین و سیاست، فصل سوم جایگاه اخلاق و تصمیم گیری.
بخش دوم: گرایشات و روحیات تصمیم گیرنده؛ فصل اول تهذیب و تصمیم گیری، فصل دوم روحیه و تصمیم گیری، فصل سوم روحیه انسان و پدیده های اسلامی، فصل چهارم موارد دیگر متغیرات، روحیات و گرایشات.
بخش سوم: ارکان و عناصر تصمیم گیری سیاسی؛ فصل اول: نظریه تکلیف در تصمیم گیری و فصل دوم ارکان تصمیم گیری سیاسی تئوری راهها.
برزنونی، محمد علی
219 «منشأ مشروعیت حکومت اسلامی از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده پس از بررسی مفهوم مشروعیت به ملاکهای مشروعیت در دیدگاههای مختلف اشاره نموده و پس از بیان منشأ مشروعیت حکومت در اسلام به مبنای
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 98 امام خمینی در این زمینه اشاره کرده و ابعاد آن را مورد بررسی قرار داده است.
بروجردی، علاءالدین
220 «سیاست خارجی در آئینه افکار امام خمینی». روزنامه کیهان، 13خرداد 1377، ش 16237. ص 7.
این مقاله اصول سیاست خارجی در بینش امام را در اصولی مانند خدا محوری، استحکام مواضع، فعال و ابتکاری بودن مواضع، مورد تهاجم قرا دادن ابرقدرتها، هوشیار کردن دولتها، خودباوری ملتها، خطاب امام به ملتها و جدا کردن حساسب ملتها از دولتها بررسی نموده و استراتژی حضرت امام در سیاست خارجی و همچنین پیش بینی های ایشان در مورد مسائل جهانی را بیان نموده است.
بروجردی، مسیح
221 «اخلاق سیاسی حضرت امام خمینی». مجموعه مقالات هشتمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(ره)، جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران. تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج، 1377. ص 279 - 287. در این مقاله به شرح دو نمونه از اخلاق سیاسی حضرت امام در عنوان، پرهیز از خود محوری و اشداء علی الکفار، رحماء بینهم پرداخته است.
بریر، کلرو پیر بلانشه
222 ایران: انقلاب به نام خدا. ترجمه قاسم صنعوی. تهران، سحاب کتاب، 1358.
223 «برویسرویکا ایات الله». ع. الازمنة العربیة، 25 - 22 / 7 / 1989م.
بررسی دیدگاههای سیاسی امام خمینی است.
البریفکافی، عبدالقادر
224 «نگاهی به اندیشه های سیاسی، اخلاقی و استراتژیک حضرت امام خمینی». ترجمه سرویس خارجی روزنامه اطلاعات. روزنامه اطلاعات، 4تیرماه 1369، ش 19075. ص 6
وی بطور خیلی خلاصه و مختصر به مهمترین اصول فکری و سیاسی و استراتژیک امام اشاره می کند.
225 «فلسطین در نگاه امام». ترجمۀ مهرداد آزاد. روزنامه کیهان، 12خرداد 1370
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 99 (ش 14200). ص 15.
نویسنده در ضمن بحث از دیدگاههای امام خمینی در قبال اسرائیل و اشغال بیت المقدس و همچنین حکم اسلام در قبال اسرائیل، کوشید است گوشه ای از اهتمام و توجه امام را نسبت به فلسطین و نقش ایشان در بازگرداندن اعتماد به نفس مسلمانان در زمینه آزادسازی قدس و قدرت اسلام در باز پس گیری سرزمینهای اشغالی را به تصویر بکشد.
بزرگی، مهدی
226 «عوامل وحدت و تفرقه در جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده به بررسی ابعاد نظری امام در سیاست بین الملل و دیدگاه وی در زمینه وحدت اسلامی و فراهم آوردن زمینه های آن در جهان اسلام، همچنین تأثیر افکار امام بر مردم کشورهای مسلمان پرداخته است.
بسطام خانی، حسن
227 رسالة فی ولایت الفقیه. رساله سطح سوم مدارج علمی شورای مدیریت حوزه علمیه قم، 1375. 47ص.
نویسنده پس بررسی مفهوم ولایت و اصل اولی در ولایت به طرح مبحث ولایت فقیه پرداخته و دیدگاه های امام خمینی در این زمینه را تبیین نموده است.
بقال، عبدالحسین محمدعلی
228 الامامة حتی ولایت الفقیه. ع. تهران، وزارت ارشاد اسلامی، [1374].
با بررسی امامت به عنوان یکی از اصول اعتقادی تشیع و تداوم آن در ولایت فقیه به بررسی آراء امام خمینی در این باره پرداخته است.
البکاء، محمد
229 خمینی: التجربة المیتة. ع. بغداد، وزارة الثقافة، 1404ق. 91ص.
البکری، زین العابدین
230 «مفهوم القدرة السیاسیة فی قیادة الامام الخمینی». ع. الحوار الفکری و السیاسی، ش 40، زمستان 1410. ص 211.
نویسنده به بررسی چگونگی قدرت سیاسی در رهبری امام بعنوان الگوئی برای
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 100 رهبری حکومت اسلامی اشاره نموده و آن را در چند اصل مهم توضیح و تشریح می نماید.
بلخی، میرزا حسین
231 «امام خمینی و احیای اندیشه جامعیت دین». سراج، سال سوم، ش 11 (بهار 1376). ص 206 - 221.
نویسنده پس از توضیحاتی پیرامون مفهوم احیاء به چهار اصل عمده در افکار امام خمینی که از طریق آن به اثبات امتزاج دین وسیاست می توان دست یافت اشاره نمود و دیدگاه ایشان را در این مورد تجزیه و تحلیل می نماید.
بنی فضل، مرتضی (مصاحبه شوند)
232 «[اندیشه حکومتی امام خمینی]». تأملی بر احیاء تفکر دینی (مجموعه مصاحبه ها و میزگردها). کنگره بین المللی امام خمینی و احیاء تفکر دینی، 13 - 11 خرداد 1376. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1376. ص 35 - 48.
مصاحبه شونده به نقش اندیشه های امام در احیای سنتهیا سیاسی مذهبی از قبیل حج ابراهیمی، نماز جمعه و جهاد و همچنین تأثیر این تفکرات در احیای جبهۀ اسلامی نهضتهای آزادی بخش اشاره نموده و تأثیر این تفکر در احیای حکومت اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی را مورد بررسی قرار داده است.
233 «حفظ میراث امام». روزنامه جمهوری اسلامی، 19 خرداد 1373، ش 4350. ص 14.
مصاحبه شونده با ذکر نمونه ای تاریخی، مشی و آراء سیاسی امام در دوران ستمشاهی و پس از انقلاب را مورد بررسی قرار می دهد.
بورجا، فرانسوا Francois Burgat
234 الاسلام السیاسی. ع. ترجمه لورین زکری. چاپ اول: القاهرة. دارالعالم الثالث، 1992م. 399ص.
بررسی جریان اسلام گرایی در شمال آفریقا مانند کشورهای الجزائر، تونس، لیبی و مغرب در شش فصل است: التشدد الاسلامی و الاصولیة و الاسلام السیاسی، من الاسلام الی الاسلام السیاسی، من الخطبة الی الانتخاب، غنوشی و عباس مدنی و الآخرون، الجزائر و لیبی و المغرب.
در هرکدام از مباحث فوق مفصلاً گرایشهای علمانی و بنیادگرایی بررسی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 101 شده است.
عنوان اصلی کتاب: L, Islamisme au moghreb La Voixdu Sud
بهرامسیری، بهرام
235 «پاسخ امام خمینی به پرسشهائی در باب ولایت فقیه». کتاب نقد، دین و دنیا. ش 2و 3 (بهار و تابستان 76). ص 315 - 327.
نویسنده با استناد به گفته ها و نوشته های امام خمینی دیدگاههای ایشان در پاسخ به سئوالاتی که پیرامون ولایت فقیه در حکومت اسلامی وجود دارد را مورد بررسی قرار داده است.
بهشتی سرشت، محسن
236 «امام و انقلاب مشروطیت ایران». حضور، ش 20، تابستان 1376. ص 137 - 157.
نویسنده با توجه به بیانات و نوشته ای امام خمینی به بررسی دیدگاههای ایشان در مورد نقش علما در پیروزی نهضت مشروط، قانون اساسی مشروط، زمینه های انحراف مشروطیت و نتیجه و فرجام نهضت مشروطه می پردازد.
237 «به مناسبت روز جهانی قدس، نگاهی گذرا بر فرازهایی از سخنان حضرت امام پیرامون اسرائیل، قدس و راه نجات آن». روزنامه جمهوری اسلامی، 23 خرداد 1364، ش 1749. ص 9
در این مقاله نویسنده با ذکر فرازهائی از سخنان امام موضع امام پس از 24 تا زمان حاضر در قبال اسرائیل پرداخته و نظرات امام را در چگونگی آزادی قدس مورد تحلیل قرار می دهد.
بی آزار شیرازی، عبدالکریم
238 «بینش فقهی امام در برخورد با رویدادهای نوین جهان». کیهان اندیشه، ش 29، فروردین و اردیبهشت 1369. ص 45 - 55.
نویسنده به فهرست مسائل مستحدثه ای اشاره می کند که امام به بیان آنها پرداخته اند و در ضمن به مبانی امام در مسائل مستحدثه و تدوین رساله اشاره کرده و به مسائلی که باید مورد بررسی فقها برای رفع نیازهای جهان امروز قرار گیرد اشاره می نماید.
برای بررسی کارآمدی اندیشه حکومتی ایشان و ج. ا. ا.، مقاله مفیدی است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 102 بیات، اسدالله
239 «امام و شواری نگهبان». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 116، مرداد ماه 1370. ص 28 - 32.
نویسنده با ذکر جملاتی از امام در گفتارها و وصیت نامه ایشان، جایگاه شورای نگهبان و اهمیت کار آنان و چگونگی عمل ایشان را از نظر امام مورد بررسی قرار داده و وظایف شورای نگهبان را از این دیدگاه تجزیه و تحلیل می نماید.
240 «امامت و رهبری در کلام امام». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 117، شهریور 1370. ص 36 - 38.
نویسنده به توضیح تمهیدات حضرت امام برای حفظ روحیه انقلابی مردم پرداخته است.
241 «جایگاه و نقش حساس دستگاه اجرائی». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 126، خرداد ماه 1371. ص 36 - 38.
نویسنده به جایگاه قوه مجریه در نظام اسلامی و خطرات بی اعتنائی به آن از نظر امام اشاره کرده و توصیه های ایشان را برای سلامت ساختار این بخش مهم از حکومت مورد بررسی قرار می دهد.
242 «جایگاه و نقش حساس دستگاه اجرائی (وزارت خارجه)». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 127، تیرماه 1371. ص 38 - 41.
در این مقاله سیاست خارجی نظام اسلامی بعنوان بخشی که نمای بیرون نظام را به تصویر می کشد در موضوعات حفظ استقلال حفظ منافع کشور، رابطه با دولتها و اولویتها در این نوع روابط، و اصلی مانند دفاع از مستضعفین جهان از دیدگاه امام مورد بررسی قرار گرفته شده است.
243 «حدود و اختیارات دولت اسلامی». کیهان، 1تا 26 بهمن 1366 و 3 تا 24 اسفند 1366 و 7تا 19 و 22 فروردین 1367.
244 «شرایط رهبری و نمایندگان مجلس در کلام امام». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 118، مهرماه 1370. ص 30 - 33.
نویسنده به بررسی شرایط نمایندگان مجلس و رئیس جمهور می پردازد و با استفاده از وصیتنامه امام این شرایط را بررسی کرده سپس ویژگیهای رهبر یا شورای رهبری را از نظر ایشان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
245 «نقش رسانه های گروهی و نظر حضرت امام». ماهنامه پاسدار اسلام، ش 130، مهرماه 1371. ص 28 - 32 و ش 132. ص 32 - 34.
نویسنده ضمن طرح اهمیت و جایگاه رسانه های گروهی در قرن حاضر، نقش و شأن مطبوعات در نظام اسلامی از نظر حضرت امام اشاره می کند.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 103 این مقاله برای مطالعه جایگاه مطبوعات به عنوان شاخص آزادی و تکثر آراء و نظریات و مساهمت مردم در اندیشه سیاسی و حکومتی امام خمینی، مفید است.
بیرم، ابراهیم
246 «خلفیات الخلاف علی ولایة الفقیه فی ایران اطلقها الخمینی و منتظری قال بتحدیدها ثم التفسیرات». ع. النهار، 27 / 11 / 1997م.
بررسی نظریه ولایت فقیه امام خمینی، قانون اساسی ایران و عملکرد نظام سیاسی ایران است.
بیضائی، طیبه
247 «تطبیق و تفاوت آراء مدینه فاضله با ویژگی های مدینه اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده پس از ذکر مصادیقی از آراء مدینه فاضله فارابی به نقد اجمالی آن و بیان تفاوتها و ویژگی های دیدگاه امام با آن پرداخته و ویژگی های دولت مطلوب از نظرگاه امام را مورد بررسی قرار می دهد.
پازوکی، ناصر
248 «دستاوردهای 8 سال دفاع مقدس از دیدگاه حضرت امام خمینی». روزنامه رسالت، 11مهر 1374، ش 2811. ص 4.
این مقاله به دستاوردهای 8 سال دفاع مقدس از نظر امام پرداخته وطی موضوعات 15گانه آن را بررسی می کند.
برای مطالعۀ مسئولیت ها و وظایف فراملی دولت اسلامی، مفید است.
249 «پرتوی از مدیریت امام». حوزه، سال نهم، ش 1، فروردین و اردیبهشت 1371 (پیاپی 49). ص 5 - 42.
پرهام، سیروس
250 انقلاب: ایران و مبانی رهبری امام خمینی. چاپ اول: تهران، امیرکبیر، 1357. 88 ص.
اصل این کتاب با نام مستعار سایروس برام و ترجمۀ پ. شیرازی در روزنامه
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 104 اطلاعات منتشر شد و با همان نام ها بدون ذکر ناشر و به صورت جزوه چاپ شده است.
این اثر به تحلیل و بررسی زندگینامه و آراء سیاسی امام پرداخته است.
پزشکی، محمد
251 «شرایط حکومت دینی به قرائت امام خمینی». علوم سیاسی (ویژه یکصدمین سال میلاد امام خمینی)، ش پنجم( تابستان 1378 ). ص 406 - 442.
نویسنده ضمن بیان شرایط مکانیکی، محیطی، اقتصادی، حقوقی، فکری و حفاظتی حکومت دینی به دیدگاههای امام در این زمینه اشاره می کند.
پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه
252 حاکمیت دینی، بی جا، اداره آموزشهای عقیدتی - سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، 1377. 200ص.
این کتاب در چهار فصل به فلسفه سیاسی اسلام و حاکمیت دینی پرداخته که عبارتند از: دین و دولت، حاکم اسلامی، ولی فقیه، رهبری و مرجعیت و درفصل آخر ناظر به دیدگاههای امام خمینی می باشد.
253 پیرامون ولایت فقیه خط حاکم برسپاه. بی جا، دفتر سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بی تا. 117 ص.
این کتاب سخنرانی یکی از پاسداران در سمینار اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا بوده و به بررسی ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی می پردازد.
پوجاندا، ن.
254 خمینیسم، بی جا، بی نا، 1982.
تحلیلی از حاکمیت در ایران و بررسی اندیشه های سیاسی و حکومتی امام خمینی به عنوان یک گرایش و مکتب خاص در عصر جدید است.
255 «تأثیر امام خمینی در جهان معاصر». حضور (اهدائی فصلنامه حضور)، خرداد 1376. ص 63 - 66.
نویسنده به بررسی قرائت جدید امام از مفهوم استکبار و بیرون آوردن آن از مفاهیم فردی به عرصه سیاست و همچنین تأثیرات تفکرات ضد استکباری امام در جهان معاصر پرداخته است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 105 256 «تأملی در شأن رهبری و خبرگان از نگاه امام خمینی». روزنامه رسالت، 11مهر 1377 (ش 3686). ص 3و 11.
نویسنده به شأن رهبری در جایگاه ولایت فقیه و مشروعیت حکومت با حاکمیت فقیه از نظر امام خمینی اشاره کرده و جایگاه مجلس خبرگان را در کلام ایشان بررسی می کند.
تاجیک، محمدرضا
257 «امام، قدرت و گفتمان». روزنامه ایران، ش 1206 (25 فروردین 1378). ص 10.
نویسنده به بررسی گفتمان امام خمینی بر اساس مجموعه ای از رهیافتها و رویکردهای نظری می پردازد که از قالب آن قادر به بسیج توده ها و بنیان گزاری نظامی اسلامی گردید.
تبریزی، ایرج
258 «جدایی دین از سیاست از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران، 1378.
نویسنده ضمن بررسی علل گسترش عقیده جدائی دین از سیاست به دیدگاه های امام خمینی در این زمینه اشاره می کند.
259 «تحلیل یک روحانی نمای وابسته از امام خمینی». فصلنامه پانزده خرداد، ش 25، بهار 1376. ص 140 - 146.
با شروع مبارزات امام خمینی در سال 42 علی نخعی یک از روحانیون وابسته به دولت به قم اعزام شده و پس از ملاقات با علما و امام گزارش خود را در مورد شخصیت امام و نظرات ایشان درباره وکالت زنان و مبارزه با دولت را بیان می کند.
تراب زمزمی، عبدالمجید
260 قراءات فی الثورة الخمینیة و الجمهوریة الاسلامیة: خلیفات و ابعاد. ع. منشورات صوت المشرق، 1987.
ترابی، مجید
261 تأثیر اندیشه های حضرت امام در روابط بین الملل. کارشناسی ارشد روابط
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 106 سیاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه.
ترقی، حمیدرضا
262 «امام خمینی و حفظ نظام جمهوری اسلام». شما، ش 122(31تیر 1378). ص 4.
این مقاله به شرح سخنان امام درباره وجوب حفظ نظام جمهوری اسلامی پرداخته است.
263 «امام خمینی و دولت». شما، ش 128 (11شهریور 1378). ص 6.
این نوشتار پس از بررسی وظایف دولت از نظر قانون اساسی، سخنان امام در رابطه دولت و مردم و نقش مردم در نظام اسلامی را ذکر کرده است.
264 «امام خمینی و قانونگرائی». شما، ش 111 (24تیرماه 1378). ص 4.
نویسنده تأکیدات امام خمینی درباره قانون را در 7 موضوع بررسی می کند.
265 «گروههای سیاسی در منظر امام خمینی». شما، ش 123 (7 مرداد 1378). ص 4. و ش 125.
این مقاله به تشریح مختصر دیدگاههای امام درباره ملی گرائی، پان ایرانیسم، جبهه ملی و جریانهای ضدانقلاب پرداخته است.
تسخیری، محمد علی
266 حول الدستور الاسلامی فی موادّه العامة. ع. تهران، رابطة الثقافة و العلاقات الاسلامیة، 1417. 238ص.
نویسنده اصول مهم قانونی اساسی و از جمله مسئله ولایت فقیه را شرح و بررسی نموده که ناظر به دیدگاه امام خمینی می باشد.
267 «العمل الحکومی و دوره فی تحقیق مسؤولیات الدولة الاسلامیة». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله به امکانات قانونی که حاکم اسلامی برای اداره جامعه دارا می باشد اشاره کرده است و مباحث خود را در پنج فصل به شرح زیر تبویب نموده است:
فصل اول: بحث مفاهیم بوده و اصطلاحاتی مانند حکم حکومتی و احکام اولی و ثانوی و ارتباط آنها را بیان کرده است؛ فصل دوم: به مبانی مشروعیت حکم حکومتی اشاره نموده؛ فصل سوم: به وظایف و مسؤولیتهای حکومت اسلامی پرداخته؛ فصل چهارم: موضوع قانون گذاری در منطقة الفراغ را بررسی نموده و در فصل پنجم: به عوامل دیگری که برای اداره بهتر جامعه در اختیار حاکم و ولی فقیه قرار دارد اشاره نموده است. این مباحث ناظر به دیدگاه امام خمینی می باشد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 107 تسلیمی، محمد سعید
268 «جستجوی مبانی هنجاری پیرامون تلفیق تئوکراسی با دمکراسی در سیره امام خمینی». مجموعه مقالات (جلد دوم)، کنگره بین المللی امام خمینی و احیاء تفکر دینی خرداد 76، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س). 1377. ص 51 - 61.
نویسنده جمع میان جمهوریت و اسلامیت و تلفیق تئوکراسی و دمکراسی در چارچوب یک نظام و حکومت اسلامی از جانب امام خمینی را بعنوان تئوری حکومتی ایشان مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
269 «تشکیل نظام ولایت فقیه حرکت جاودانۀ امام». روزنامه رسالت، 19 تیر 1386 (ش 1012). ص 3و ش 1013. ص 3.
این مقاله به بررسی دیدگاههای حضرت امام در مورد ولایت فقیه و اختیارات، و بررسی زمینه های تاریخی آن می پردازد.
تشیع، محمد حسن
270 «ولایت فقیه حکومتی در قانون، حکومتی بر قانون». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده در صدد تبیین این موضوع است که آیا فقیه در چارچوب قانون اساسی حق ولایت و حکومت در جامعه اسلامی را دارد یا آنکه حیطه حکومت و اختیارات وی بسی فراتر از قانون اساسی است و آنچه در این قانون به عنوان وظایف رهبری ذکر شده تنها نکات برجسته این وظایف است.
تقوی، سیدرضا
271 «امام خمینی(س) و استراتژی مبارزه». روزنامه اطلاعات، 10 خرداد 1369، ش 19056. ص 7و ش 19057.
در این مقاله پس از بحث مفهوم استراتژی به ارزش مبارزه از دیدگاه امام و ماهیت مبارزه از این دیدگاه پرداخته و سپس اهداف مبارزه از دیدگاه امام را در5عنوان توضیح می دهد، سپس مصادیق دشمنان را در 7 عنوان از نظر امام بیان کرده و شیوه های مبارزه دشمن با اسلام را از این دیدگاه بیان می کند و رموز پیروزی بر دشمن را از دیدگاه امام عرضه می کند.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 108 تقوی، سید صادق
272 حکومت اسلام و مواد اساسی آن. [بی جا، بی نا، بی تا]. 61ص.
تقوی، سید محمد ناصر
273 «انقلاب و اندیشه اصلاحی امام خمینی». روزنامه رسالت (ویژنامه فجر سعادت)، 14 بهمن 1375. ص 34 - 35.
نویسنده با توضیح نقش امام در اصلاحگری جامعه به دو نظریه در انتظار از دین اشاره کرده و اهتمام دین اسلام به توازن و تعادل در هدایت فردی و اجتماعی بشر که دیدگاه مورد نظر امام خمینی است را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد.
274 «سیاست مصلحت از منظر امام خمینی». روزنامه رسالت، 12 خرداد 1378. ص 22.
نویسنده ضمن بررسی اسلام و سیاست از منظر امام خمینی و تأکید امام بر جامعیت دین اسلام، تبیین و طرح ولایت فقیه از طرف امام را در سه نوبت یکی بصورت منطوق در نجف اشرف و دیگری مکتوب در جلد دوّم کتاب البیع و مرحله سوم پس از پیروزی انقلاب اسلامی می داند، سپس موضوع مصلحت در نظام سیاسی اسلام و حاکمیت ولی فقیه را مورد بررسی قرار می دهد.
275 «مصلحت بعنوان پارادایم حکومت اسلامی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
در این مقاله نویسنده با پرداختن به شیوه های مصلحت سنجی، به مکانیسم درونی تشخیص مصلحت پرداخته و ذیل عنوان مکانیسم بیرونی تشخیص مصلحت موضوعاتی مانند: تشکیل گروههای کارشناسی و تخصصی، مشورت، نصیحت، امر به معروف و نهی از منکر و همه پرسی را مورد بررسی قرار می دهد در این زمینه دیدگاه های امام خمینی مورد استناد قرار گرفته است.
توحدی، علی اصغر
276 بررسی رهبری امام خمینی از 15خرداد 1342 تا 22 بهمن 1357. کارشناسی، دانشکده عقیدتی سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران - قم، استاد راهنما لطفعلی لطیفی، خرداد 1372. 209ص.
در فصلهایی به تحلیل و بررسی اندیشه های سیاسی و دیدگاههای حکومتی امام خمینی پرداخته است.
توحینی، محمد مصطفی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 109 277 السیاسة الخفیة الامام الخمینی. ع. بیروت، دارالبلاغ، 1990م. 208ص.
آراء و افکار امام خمینی در مسائل سیاسی و حکومتی و تأثیر و کارکرد نظریه ولایت فقیه بررسی شده است.
توسلی فارانی، قدرت الله
278 مبانی فکری حکومت و رهبری در اسلام. تهران، عباس صفری، 1369. 402ص.
نویسنده به مباحثی درباره حکومت و نقش زمامداران جامعه اسلامی و بحث درباره دیدگاههای مختلف شیعه درباره نظام حکومت اسلامی پرداخته و دیدگاههای علمای مختلف از جمله امام خمینی(ره) در مورد شرایط عمومی و لازم برای حاکم اسلامی را مورد بررسی قرار داده است.
توفیق، خالد
279 «الامام الخمینی - حرکة احیائیة شاملة علی الجبهتین». ع. الوحدة، ش 203 (1481ق).
نویسنده دیدگاههای امام خمینی در احیاء تفکر سیاسی اسلام و موانع آن را بیان نموده است.
توکلی کرمانی، حمید
280 «امام خمینی و دفاع مقدس». روزنامه کیهان، 31 شهریور 1370 (ش 14288). ص 6.
در این مقاله سخنان امام در مورد جنگ تحمیل و دفاع از کیان انقلاب و اسلام در ابعاد مختلف بیان شده و بطور مختصری مورد بررسی قرار گرفته است.
281 «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه امام خمینی». حضور، ش 17، پائیز 1375. ص 314 - 315.
عنوان فوق پایان نامه ای بوده که با راهنمائی دکتر محمود سریع القلم و مشاورت دکتر محمدرضا تخشید در سطح کارشناسی ارشد رشتۀ علوم سیاسی دانشگاه ترتبیت معلم صورت گرفته و مجله به توصیف آن بصورت مختصر پرداخته. در این پایان نامه اصول و اهداف کلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه امام خمینی تحت موضوعاتی مورد بررسی قرار گرفته و عوامل و ابزار لازم جهت تحقق این اصول از دیدگاه امام تجزیه و تحلیل شده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 110 282 «مشارکت سیاسی از دیدگاه امام خمینی». روزنامه کیهان، 14بهمن 1370 (ش 14400). ص 15.
نویسنده به جمع آوری و بررسی مختصر بیانات امام پیرامون مشارکت سیاسی مردم در حکومت اسلامی، زمینه های این مشارکت، اهداف مشارکت و آثار عدم مشارکت پرداخته است.
توکلی، یعقوب
283 «حکومت اسلامی در اندیشه دیرین سیاسی در آراء امام خمینی». روزنامه رسالت (ویژه نامه این شرح بی نهایت)، 12خرداد 1373(ش 2136). ص 4و5و22.
نویسنده پیروزی انقلاب اسلامی را همانا اندیشه سیاسی امام خمینی می داند که به فاصله 33 سال از وجود ذهنی به وجود عینی رسیده و لذا با مراجعه به اندیشه های امام از سال 1322 در کتاب کشف الاسرار تا سال 43 در سخنرانیها آراء ایشان را در باب تشکیل حکومت بررسی می کند.
تهرانی، جواد
284 «حکومت و سیاسی از نظر اسلام» فلسفه بشری و اسلامی، تهران، کتابخانه بزرگ اسلامی، 1355. ص 95 - 98.
ثقفی، ع.
285 «ولایت فقیه، منشاء مشروعیت (بررسی وظایف، اختیارات و شئونات ولی فقیه از دیدگاه امام خمینی)». روزنامه کیهان، 21اردیبهشت 1371، ش 14471 - 14476 و 14478 - 14480 و 14482 و 14483 و 14485 و 14486 و 14489و 14491و 14494 و 14496و 14497 و 14534 - 14536.
نویسنده با بررسی آراء و نظرات امام به این نتیجه می رسد که مشروعیت حکومت اسلامی و قوای آن با وجود ولایت فقیه تحقق می یابد و نقش مردم تنها فعلیت بخشیدن به حکومت اسلامی بوده و انتخاب ولی فقیه توسط خبرگان به نوعی تشخیص و معرفی ولی فقیه و نه نصب و تعیین ولی فقیه می باشد. سپس به نقد نظراتی می پردازد که به پر رنگ کردن مردم در مشروعیت نظام اسلامی می پردازند و جریانهای مختلف سیاسی و نظرات آنان را در مقابل تفکر امام بررسی نموده و به رابطه مرجعیت با ولایت می پردازد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 111 ثواقب، جهانبخش
286 «حضرت امام خمینی و کارگزاران نظام اسلامی». روزنامه اطلاعات، 16خرداد 1369، ش 19059. ص 6 و ش 19061 و 19063 و 19064.
نویسنده با بررسی آراء امام در کتابها و سخنان امام به بحث ضرورت حکومت اسلامی و ویژگیهای حکومت اسلامی پرداخته و خصلتهائی که کارگزاران نظام اسلامی از نظر امام بایستی دارا بوده و آنچه از نظر ایشان نباید در یک کارگزار اسلامی باشد را ذکر می کند.
287 «حکومت اسلامی درا ندیشه سیاسی امام خمینی». روزنامه اطلاعات، 9 خرداد 1371، ش 19627. ص 7.
نویسنده با تکیه بر اصل مهم ضرورت و امکان تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت در اندیشه امام خمینی و بیان دلایل عقلی و نقلی آن در کتاب ولایت فقیه به سیستم حکومت مورد نظر ایشان اشاره کرده که متکی بر قانون الهی بوده و در بُعد اجتماعی این حکومت بر اراده و حمایت مردم استوار است. سپس به تفاوت حکومت اسلامی با دیگر حکومتها از دیدگاه امام خمینی پرداخته است.
جاوید، محمد مهدی
288 «امام و پیش بینی های حکیمانه سیاسی». روزنامه جمهوری اسلامی، 20 خرداد 1370، ش 3477. ص 15 و ش 3479 - 3481، ص 12.
نویسنده سخنان امام را در تحلیل وقایع تاریخی مانند هجوم به فیضیه، شهادت حاج آقا مصطفی خمینی، حزب بعث، اشغال لانه جاسوسی، هجوم شوروی به افغانستان، مسئله منافقین، دفاع مقدس و... ذکر کرده و تحلیل ایشان را در وقایع آینده در این خصوص مصاب می داند.
289 «جایگاه "مردم" در اندیشه "امام"». روزنامه جمهوری اسلامی، 12آبان 1376، ش 5335. ص 15.
این مقاله ضمن اشاره به حقوق مردم در نهج البلاغه به دیدگاههای امام خمینی در مورد حقوق مردم می پردازد.
جبور، جورج
290 «حقوق الانسان و الشعب فی الدستور الایرانی». ع. مقاله ارائه شده به سمینار سالگرد امام خمینی، دمشق، 1999م.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 112 جعفر پیشه، مصطفی
291 «بررسی ثبات و تحول اندیشه سیاسی امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
این مقاله شامل یک پیش گفتار و پنج فصل با مباحث مختلف در هر فصل می باشد. نویسنده ابتدا به بررسی و توضیح ثبات و تحول در یک اندیشه و پیشینه آن و محدودۀ مورد نظر در مقاله خود پرداخته است. و فصل اول اندیشه سیاسی امام در قم و کتاب کشف الاسرار ایشان و علت تأیید حکومتهای سلطنتی از جانب فقها و نظارت عالیه فقها مورد بررسی قرار می گیرد و رساله اجتهاد و تقلید امام و مسئله ولایت فقیه در آن تبیین می شود. فصل دوم به اندیشه سیاسی امام در نجف پرداخته و کتاب ولایت فقیه و بیع در موضوع ولایت فقیه مقایسه می شود. فصل سوم اندیشه سیاسی امام در سالهای 57 - 58 پردازش شده و دموکراسی، آزادی، جمهوری اسلامی و نقش مردم در حکومت از منظر ایشان مورد بررسی قرار می گیرد. فصل چهارم ولایت مطلقه فقیه و سیره نظری و عملی امام تبیین شده و در فصل پنجم آخرین اظهار نظر امام پیرامون ولایت فقیه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
292 «تحلیل و بررسی پارادوکس "مشروعیت الهی و نظارت مردم"» مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نوشته حاضر در صدد جستجوی این پاسخ است که آیا از دیدگاه امام خمینی در نظام ولایت فقیه باید به مهار درونی قدرت بسنده نموده یا خیر؟ نویسنده مباحث خود را در چهار بخش به شرح زیر تبیین می کند: بخش اول: دیدگاههای انتقادی و تبیین پارادوکس نظارت. بخش دوم: تحلیل و بررسی پارادوکس نظارت. بخش سوم: جایگاه نظارت در اندیشه حضرت امام. بخش چهارم: بررسی وظیفه نظارتی مجلس خبرگان.
293 «مفهوم ولایت فقهی». حکومت اسلامی، سال سوم، ش سوم، پائیز 77. ص 41 - 63.
نویسنده به بررسی ولایت و مفهوم ولایت در فقه اشاره نموده اقسام ولایت را بررسی نموده و به موضوع ولایت فقیه می پردازد. در این نوشتار دیدگاههای امام خمینی نیز مطرح گردیده است.
جعفریان، رسول
294 «جنبش مشروطیت از دیدگاه امام خمینی». نورعلم، ش 35، خرداد 1369. ص 71 - 90.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 113 نویسنده با تمسک به گفته های تاریخی امام در زمینه حکومت رضا شاه و نهضت ملی شدن صنعت نفت به تحلیلهای ایشان در مورد نهضت مشروطه و نقش روحانیت در نهضتهای سدۀ اخیر پرداخته و موضع ایشان را در قبال روشنفکران مشروطه و دفاع از شیخ فضل الله نوری و سیاستهای انگلستان در قیام مشروطه مورد بررسی قرار می دهد.
جعفری، سیداصغر
295 «مهمترین آفات تهدید کننده از منظر امام». روزنامه جمهوری اسلامی، 19مرداد 1377(ش 5552). ص 15.
نگارنده با عنایت به دیدگاههای امام مهمترین آفات نظام را در نفوذ افکار و اندیشه های انحرافی، عدم حضور روحانیت در صحنه، نفوذ فرصت طلبان، پیروی از تمایلات نفسانی و گرایش به زندگی اشرافی و به مصدر رسیدن راحت طلبان و تهاجم فرهنگی و ایجاد تفرقه و اختلاف دانسته و به تبیین آن از نظر امام پرداخته است.
الجعفری، عبدالله
296 پروتکلات خمینی و آیات قوم حول الحرمین المقدسین فی ضوء مذهبهم الجدید فی ولایة الفقیه. ع. [بی جا، بی نا، بی تا].
نقد و بررسی دیدگاههای سیاسی به ویژه سیاست خارجی امام خمینی است.
جعفری، محمد کاظم
297 تحدید قدرت سیاسی از دیدگاه شیعه. کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، 1375. 352ص.
نویسنده در فصل پنجم، نظریه فقهای معاصر در خصوص تحدید قدرت سیاسی و مهار درونی و بیرونی قدرت ولی فقیه بررسی نموده و در فصل پایانی به بررسی قانون اساسی ج. ا. ا. از چنین دیدگاه پرداخته است. که خود ناظر به بررسی دیدگاههای امام می باشد.
جعفری، م.
298 «مطبوعات از نگاه امام». روزنامه اسلام، 13 مهر 1374(ش 1258). ص 9 و ش 1263. ص 8.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 114 نویسنده با بررسی سخنان امام قبل از انقلاب در مورد ماهیت مطبوعات در رژیم سابق به ویژگیهای مطبوعات در نظام اسلامی از دیدگاه ایشان پرداخته و مباحثی نظیر، تفکیک آزادی مطبوعات از توطئه، رعایت اخلاق مطبوعاتی، ویژگی نظارتی، مطبوعات و اهمیت آن در یک نظام سیاسی می پردازد.
جلی، احمد محمد احمد
299 دراسة عن الفرق فی تاریخ المسلمین الخوارج و الشیعة. ع. چاپ دوم: الریاض، مرکز الملک الفیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیة، 1408ق / 1988م. 393ص.
بررسی تاریخی و تحلیل عقاید اثنی عشریه، خوارج، زیدیه، اسماعیلیه، نصیریه و دروزیه همراه با نقد آنها است. در فصل مربوط به شیعه به بررسی و نقد ولایت فقیه و آراء امام خمینی پرداخته است.
جمشید.
300 اندیشه سیاسی / امام / خمینی، قدرت جوئی از راه دین، کاندا، اوتادا، 1982م. 133ص.
جمشیدی، محمد حسین
301 «احیاء تفکر ظلم ستیزی و عدالتخواهی اسلام در اندیشه سیاسی امام خمینی(س)». مجموعه مقالات (جلد دوم)، کنگره بین المللی امام خمینی و احیاء تفکر دینی، خرداد 76. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، 1377. ص 63 - 95.
نویسنده دیدگاههای امام خمینی(س) را بعنوان شخصیتی که هم در عرصه اندیشه (با نوشتن کتاب کشف الاسرار و موضوعاتی مانند امر به معروف و نهی از منکر در تحریر الوسیله و پیامهایشان) و هم در عرصه عمل با احیاء ولایت و حکومت اسلامی در صدد محو بی عدالتی اجتماعی و شکافهای طبقاتی و حاکمیت مستضعفان برجامعه بوده مورد بررسی قرار داده است.
302 «احیای اندیشه ظلم ستیزی دینی در تفکر سیاسی - دینی امام خمینی». فصلنامه 15خرداد، ش 26 - 27، تابستان و پائیز 1376. ص 29 - 48.
در این مقاله پس از بررسی مفهوم احیاء دین و احیای تفکر دین بزرگترین علل انحطاط جوامع مسلمین را نوع نگرش به ظلم و ستم و تلقی از عدالت دانسته و حرکت امام را در جهت احیای تفکر ظلم ستیزی و عدالتخواهی در دو بُعد نظری و
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 115 عملی می داند نویسنده با استناد به کتابها و بیانات ایشان از سال 1322 به بعد در جهت اثبات این نظریه برآمده است.
جناتی، حسین
303 نگاهی به جریان ضد ولایت فقیه. قم، نشر روح، 1365. 182ص.
دیدگاهها و گروههای مخالف نظام ولایت فقیه شده است.
الجناتی، محمد ابراهیم
304 «السمات المطلوبة للمجتهد فی الحکومة الاسلامیة». الکفر الاسلامی، ش 6، ربیع الثانی و جمادی الثانیه 1415ق. ص 41 - 56.
نویسنده به شرایطی که یک مجتهد باید دارا باشد تا بتواند در حکومت اسلامی صاحب نظر بوده و نیز رهبری جامعه اسلامی را بر عهدۀ گیرد اشاره نموده و دیدگاه امام در این زمینه را نیز ذکر کرده است این مقاله در نشریه کیهان اندیشه ش 2 نیز چاپ شده است.
جنتی، احمد
305 «امام خمینی و اصلاح روند قانونگذاری». روزنامه جمهوری اسلامی، 28اسفند 1374، ش 4867. ص 12.
نویسنده به چگونگی پرشدن خلاء قوانین شرعی پس از انقلاب اسلامی اشاره کرده و چگونگی حل مشکلات آنها را با کسب نظر از امام خمینی گوشزد می نماید در این مورد مثالهائی مانند قانون کار و مشکلات و مسائل فقهی آن را آورده و به چگونگی حل آن توسط امام اشاره می کند.
و صانعی، یوسف و گرجی، ابوالقاسم (میزگرد).
306 «میزگرد ولایت فقیه». سروش، ش 147(15خرداد 1361). ص 62 - 65؛ ش 148 (22خرداد 1361). ص 44 - 47.
307 «ولایت فقیه». مجموعه سخنرانیها پیرامون ولایت فقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1363. ص 6 - 55.
سخنران طی دو جلسه مباحثی پیرامون ولایت فقیه و اصل تفکیک ناپذیری آن از احکام الهی را مطرح نموده و به ادله قرآنی آن و همچنین وظایف ولی فقیه نیز اشاره کرده است که ناظر به دیدگاه امام در ولایت فقیه می باشد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 116
جواد، ابراهیم
308 «الامام الخمینی و حرکة الاسلام فی ایران و العالم». ع. الرصد، ش 51، 1995م. ص 23 - 30.
نویسنده به بررسی شخصیت امام خمینی و اندیشه های ایشان در تشکیل حکومت اشاره نموده و ویژگیها و اثرات این تفکر را در ایران و دیگر کشورها بررسی می نماید.
جواد، سعد
309 «الاصولیة الاسلامیة بین التطرف و التفقه». ع. الحیاة، 15 / 10 / 1994م.
بررسی جریان Islamic Fundamentalism در جهان اسلام و نقش ایران در فرایند آن با توجه به آراء امام خمینی است.
جوادی آملی، عبدالله
310 «بحوث فی بیان ولایت الفقیه». قضایا اسلامیة معاصرة، ش 2(1418ق). ص 259 - 270.
نویسنده از موضوع دفاع از ولایت فقیه و اندیشه حکومتی امام خمینی به بررسی این تئوری انتصاب و دفاع از آن پرداخته ضمناً به نقد آرای مخالفان ولایت فقیه از جمله آقای مهدی حائری پرداخته است.
311 بنیان مرصوص امام خمینی در بیان و زبان حضرت آیت الله جوادی آملی، گردآوری و تنظیم محمد امین شاهجویی. قم، مرکز نشر اسراء، 1375. 454ص.
مجموعه فوق گفتارها و نوشتارهای آیت الله جوادی آملی است که در طول سالهای 1359 تا 1375 در ارتباط با معرفی شخصیت امام خمینی جمع آوری شده که ابعاد مختلف شخصیت و اندیشه امام را در بر می گیرد و در برگیرنده مقالاتی در توضیح و توصیف اندیشه های سیاسی امام خمینی نیز می باشد.
312 «دور الامام الخمینی فی تجدید نظام الامامة». ع. الرصد، ش 43( ایار1994). ص 22 - 28.
کیان الثورة، ولایة الفقیه بحث کلام لا فقهی، تداوم الامامة فی ولایة الفقیه.
313 «سیری در مبانی ولایت فقیه». حکومت اسلامی، سال اوّل، ش اوّل، پائیز 1375. ص 50 - 81.
نویسنده به بررسی مبانی ولایت فقیه پرداخته و مباحثی از قبیل، ولایت بر
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 117 فرزانگان، ولایت تکوینی و تشریعی، جایگاه ولایت در مباحث کلامی، نقش مجلس خبرگان در مسئله ولایت، ضرورت والی از نگاه عقل، ولایت و سیاست، نقش مردم در انتخاب ولی فقیه را مورد بررسی قرار داده است. سپس در مقام پاسخگوئی به شبهاتی در این مسئله برآمده، دیدگاه ایشان ناظر به اندیشه سیاسی امام خمینی می باشد.
ترجمه عربی
«جولة فی مبانی ولایة الفقیه». قضایا اسلامیة معاصرة، ش اول، 1418 ق. ص 13 - 43.
نقد و بررسی
«نقدی بر مقالۀ "سیری در مبانی ولایت فقیه"» مهدی حائری یزدی. حکومت اسلامی، سال اوّل، ش دوّم، زمستان 1375. ص 223 - 234.
پاسخ به نقد
«نقد نقد». عبدالله جوادی آملی. حکومت اسلامی، سال اوّل، ش دوّم، زمستان 1375. ص 234 - 260.
ترجمه عربی
«جولة فی مبانی ولایة الفقیه». قضایا اسلامیة معاصرة، ش 2، 1418ق. ص 242 - 254.
وصانعی، یوسف و عمید زنجانی، عباسعلی (میزگرد)
314 «میزگرد تلویزیونی پیرامون ولایت مطلقه فقیه». رسالت، 29دی ماه 1366، ش 592. ص 3
پس از صدور نامه امام به ریاست جمهوری در سال 66 در خصوص دامنه اختیارات ولی فقیه، مصاحبه شوندگان فوق به توضیح دیدگاههای امام و مبانی فقهی ولایت مطلقه فقیه پرداخته اند.
315 «نقش امام خمینی در تجدید بنای نظام امامت» کیهان اندیشه، ش 24، خرداد و تیر 1368. ص 8 - 17.
نویسنده معتقد است که امام با خارج کردن ولایت فقیه از دایره فقه و قرار دادن آن در جایگاه اصلی خود یعنی علم کلام، نهضتی فکری ایجاد نموده پایگاهی کلامی درست کرده و شرایط حقیقی تشکیل حکومت را با زندان و تبعید و تهمت معاندان فراهم نمود و رابطه بین مردم و مرجع را رابطه امام و امت کرده، امامت فقیه را جانشین امام معصوم نمود.
ترجمه عربی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 118 «دور الامام الخمینی فی تجدید نظام الامامة». ع. الرصد الثقافی، ش 43، 1994م. ص 22 - 29.
316 وحی و رهبری، قم، الزهرا، 1409ق. 344ص.
این کتاب از یک مقدمه و شش مقاله تشکیل شده که فصل دوم آن به ولایت و امامت پرداخته و مرکب از هجده فصل می باشد که مباحث مختلف ولایت در آن مورد بررسی قرار گرفته و در فصل دوازدهم آن به تفاوت بین وکالت و ولایت و نحوه جعل آنها پرداخته و به محدوده اختیارات مردم در نظام ولایی اشاره می کند که به نوعی دفاع از دیدگاه امام(ره) در ولایت فقیه می باشد.
317 ولایت فقیه، رهبری در اسلام. [تهران]، مرکز نشر فرهنگی رجاء، 1367. 189 ص.
کتاب فوق در چهارده درس تبویب گردیده و در آن به موضوعاتی نظیر ضرورت ولایت و حکومت و برنامه های حکومت اسلامی، ولایت تشریعی و ولایت به معنای حکومت و سرپرستی، ولایت فقیه و مسائلی که پیرامون آن مطرح شده است پرداخته که مجموعاً مؤید نظرات امام خمینی در بحث از ولایت فقیه می باشد.
318 «ولایت فقیه». مجموعه سخنرانیهای پیرامون ولایت فقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1363. ص 55 - 104.
سخنران به موضوع قلمرو ولایت فقیه، حدود اختیارات ولی و ادله آن پرداخته و مسائل اقتصادی و مالی در این زمینه را مورد بررسی قرار می دهد که ناظر به دیدگاه امام خمینی می باشد.
جها، مصطفی
319 خمینی یقتل زرتشت. ع. بیروت، 1980م. 318ص.
بررسی ونقادی آراء سیاسی و حکومتی امام خمینی به ویژه عناصر ایرانی در نظریه ولایت فقیه است.
320 «جهاد دفاعی و تهاجمی در اندیشه و تفکر امام خمینی». روزنامه جمهوری اسلامی، 12مهر 1374، ش 4730. ص 15.
این مقاله به سمینار تبیین اندیشه های امام خمینی داده شده و در آن به موضوعات جهاد دفاعی و انگیزه و ضرورت آن و همچنین آثار مخرب تسماح در جنگ دفاعی از دیدگاه روایات و آیات و بیانات امام خمینی پرداخته و نظرات ایشان را در جهاد دفاعی مورد بررسی قرار داده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 119
جهانشاه، ناصر
321 تأملی در معنای ولایت فقیه از نظرگاه اسلام. چاپ دوم: تهران، سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی، 1362. 144ص.
نویسنده ابعاد مختلف ولایت را در قرآن مورد بررسی قرار داده و حدود شمول نفوذ ولی فقیه را مال و جان آحاد مردم نیز می داند که به نوعی ناظر به دیدگاه ولایت مطلقه فقیه و دیدگاه امام خمینی می باشد.
چراغجی، س.
322 «قوای مسلح در ایران و سایر جوامع اسلامی». روزنامه اسلام، 27شهریور 1375 ش 1528 و 1532 و 1547 و 1551 و 1557 و 1563، ص 9.
نویسنده ابتدا به ضرورت وجود نیروهای مسلح در جوامع و نظام اسلامی اشاره کرده و اندیشه های امام را در مسائل نظامی و ویژگیهای آن در حکومت اسلامی را مورد بررسی قرار داده است.
الحائری، السید کاظم
323 اساس الحکومة الاسلامیة: دراسة استدلالیة مقارنة بین الدیمقراطیة و الشوری و ولایة الفقیه. ع. چاپ اول: بیروت، مطبعة النیل، 1399 ق / 1979م. 268ص.
سه دیدگاه دمکراسی، شورا و ولایت فقیه بررسی تطبیقی شده است. نظریه شوری از جمله آراء سید محمدباقر صدر و نظریه ولایت فقیه از امام خمینی است.
324 بنیان حکومت در اسلامی. بی جا، وزارت ارشاد اسلامی، 1364. 303ص.
نویسنده پس از بررسی منشاء و خاستگاه حکومت و نقش شورا در نظام اسلامی به اثبات ولایت فقیه از منظر امام و با استفاده از ادله عقلی و نقلی پرداخته و شروط و حدود ولایت فقها و رابطه ولی فقیه با سایر فقها را مورد بررسی قرار می دهد.
325 الکفاح المسلّح فی الاسلام. ع. چاپ اول: بیروت، مؤسسة اهل البیت، 1403 ق / 1982م. 311ص.
فتح البلاد الکافرة ابتداً، الحروب الواقعة فی صدر الاسلام، الکفاح المسلم ضد الحکومات الاسلامیة المنحرفة، الکفاح المسلح فی زمن الغیبة، قتل الکفار غیر الذمیین، حکم المحارب الله و لرسوله.
326 ولایة الامر فی عصر الغیبة. ع. چاپ اول: قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1414ق. 272ص.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 120 دارای این مباحث است:
شبهات حول اقامة الحکم الاسلامی فی عصر الغیبة، الفقیه رئیس الدولة الاسلامیة فی عصر الغیبة، مدی دخل الانتخاب فی الولایة، شوری القیادة، المرجعیة و الولایة، نفوذ حکم الولی علی سائر الفقهاء، حالة العلم بخطأ الولی.
و عمید زنجانی، عباسعلی و گرجی، ابوالقاسم (مصاحبه شونده)
327 «نظام سیاسی اسلام». حکومت اسلامی، سال اول، ش 1 (پاییز 1375). ص 8 - 49.
سئوال و جوابهای در موضوع های زیر است:
نظام سیاسی اسلام، رابطه فقه سیاسی، فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی، مدیریت سیاسی، مبانی اعتقادی نظام سیاسی در اسلام، امتیازات نظام سیاسی اسلام، مصلحت، احکام ولایی، نقش فقه در تأسیس نظام سیاسی، که بعضاً ناظر به دیدگاه امام خمینی می باشد.
حائری شیرازی، محی الدین (محمد صادق)
328 ولایت فقیه. چاپ دوم: انتشارات دفتر تحکیم وحدت، 1360. 154ص.
نویسنده مبانی عقلی و نقلی ولایت فقیه را طی ده جلسه بیان نموده که بنوعی توضیح آراء امام خمینی و تبیین این اصل مهم نظام جمهوری اسلامی می باشد.
حائری یزدی، مهدی
329 «تأملاتی گذرا درباره امام خمینی، زعامت دینی و حکومت اسلامی». نگین، ش اول، زمستان 77، ص 383 - 404.
این نوشته برگرفته از دیدار و گفتگوئی است که خانم فاطمه طباطبائی و آقایان نجفقلی حبیبی و محمد مهدی با ایشان داشته و سئوالاتی دربارۀ فلسفه سیاسی و دیدگاههای حکومتی امام خمینی و اختلاف ایشان در روش سیاسی با آیت الله بروجردی را بصورتی مختصر بیان می دارند.
330 حکمت و حکومت، چاپ اول: [لندن]، شادی، 1995م. 220ص.
دفاع از سیاست مدنی فلاسفه و حاکمیت بر منوال آراء فلسفی و نقد ولایت فقیه است.
331 «حوار عقلانی حول الحکومة الاسلامیة». قضایا اسلامیة معاصرة، ش (1418ق). ص 254 - 259.
این مقاله شامل جوابهای آقای دکتر حائری به آیت الله جوادی آملی در خصوص جوابهای ایشان به اشکالات بر ولایت مطلقۀ فقیه می باشد که نقد دیدگاه امام در
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 121 زمینه ولایت فقیه می باشد.
332 «نقد لبحث جولة فی مبانی ولایت فقیه». ع. قضایا اسلامیة معاصرة، ش اول، 1418 ق. ص 43 - 53.
این نوشته به نقد دیدگاه ولایت فقیه در شکل ولایت مطلقه انتصابی فقیه پرداخته است.
حاج حسینی، مرتضی
333 «نگرش کلامی به رابطه امام و مردم». روزنامه سلام، 30 بهمن 1376 (ش 1952). ص 9و ش 1957. ص 9.
نویسنده پس از بحث مقدماتی در زمینه ولایت فقیه و ریشه های تاریخی و فقهی آن به تفاوت حاکمیت در نظام ولائی و راسیونالیسم پرداخته و در ضمن آن مواضع امام خمینی در این مباحث را نیز روشن می نماید.
حاجی صادقی، عبدالله
334 «انتصاب یا انتخاب». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده به پنج نظریه در انعقاد یا انشاء ولایت در عصر غیبت اشاره نموده و نظریه پنجم که نظریه امام خمینی بر آن استوار است را انشاء ولایت از طرف معصوم بنحو واجب کفائی و جعل عام می داند. این مقاله به نقد و رد دیگر نظریه ها و اثبات نظریه پنجم پرداخته است.
الحاج علی، مصطفی
335 «الامام و مشکلة التبعیة». ع. المنطلق، ش 56(ذوالحجة 1409). ص 9 - 15.
بررسی آراء سیاسی امام خمینی و مبانی فکری آن.
حاضری، علی محمد
336 «نظم و امنیت اجتماعی از منظر امام خمینی». حضور، ش 19، بهار 1376. ص 104 - 123.
نویسنده پس از طرح سئوالاتی در صدد اثبات این موضوع است که رویکرد امام به مسأله نظم و امنیت اجتماعی نگاهی کلان نگر و تعلیلی است و در مواجه با بی نظمی، اسیر ظواهر نظم نمی شود و هر نظمی را جلب نمی کند. همچنین امام بی
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 122 اعتنا به عوامل و زمینه های ساختاری و فرهنگی جرم ساز، به مجازات مجرمین بسنده نمی کند و اختلافات شدید طبقاتی را در بی نظمی و ناهنجاریهای اجتماعی بسیار مؤثر می داند.
337 «میزگرد احیاء تفکر دینی از منظر جامعه شناسی سیاسی». تأملی براحیاء تفکر دینی (مجموعه مصاحبه ها و میزگردها) کنگره بین المللی امام خمینی و احیای تفکر دینی 13 - 11 خرداد 1376. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1376. ص 123 - 161.
میزگردی بین آقایان سمتی و منوچهری و خوشرو و هادیان و حبیبی و حاضری است که به تأثیر تفکر امام و ثمرات حرکت ایشان در حوزه های مختلف اجتماعی و جامعه شناسی سیاسی و تغییراتی که در تئوری های موجود در این حوزه بوجود آمده و همچنین تبیین دیدگاه های ایشان در حوزه جامعه شناسی سیاسی پرداخته است.
حافظ نیا، محمدرضا
338 «امام خمینی و تحولات بین المللی». پاسدار اسلام، مهرماه 1378(ش 214). ص 28 - 30.
نویسنده به نقش حساس رهبری انقلاب اسلامی توسط امام خمینی در دوران جنگ سرد و جهان دو قطبی اشاره کرده است.
حامد مقدم، احمد
339 «درآمدی بر اندیشه های سیاسی حضرت امام خمینی». مشکوة، ش 23و 24، تابستان و پائیز 1368. ص 221 - 249.
نویسنده با استفاده از کتابها و بیانات امام خمینی و طرح موضوعاتی از قبیل تعریف سیاست، انواع سیاست، سیاست به عنوان هدف بعثت انبیاء، مقام و موقعیت سیاست در اسلام، مسأله جدائی دین از سیاست، مشارکت در امور سیاسی و مردمی بودن حکومت اسلامی از نظر ایشان، بینش و اندیشه سیاسی امام رامورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.
حبیبی، نجفقلی
340 «آلیة المشارکة المباشرة للشعب فی النظام السیاسی و الاسلامی استناداً الی تجربة الدیمقراطیة و الشوری فی ایران». ع. مقاله ارائه شده به سمینار سالگرد امام خمینی، دمشق، 1999م.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 123
حبیقة، نبیل
341 «ایران: لماذا التمرد علی ولایة الفقیه». ع. الوطن العربی، 5 / 12 / 1997م.
کارکرد و نقد ولایت فقیه است.
342 «الصیف الایرانی: خفایا الصراع فی حرب الخلافة». ع. الاسبوع العربی، ش 1547 (5 / 6 / 1989م).
تداوم اندیشه ولایت فقیه امام خمینی در ایران بررسی شده است.
حجا، مصطفی
343 «الخمینی - العاصفة له علیّ المعممین و الاصولیین و علیه للانسان و مساره». ع. النهار، 14 / 6 / 1989م و 15 / 6 / 1989.
بررسی اندیشه های سیاسی و فقهی و حکومتی امام خمینی و تأثیر جهانی آن ها است.
حجاریان، سعید
344 «قرائت امام از ولایت فقیه چیست؟ محاجه ای با سعید حجاریان». ارزشها، اوّل شهریور 1378(ش 132). ص 4 و ش 133.
در پی نگارش متنی از سعید حجاریان درباره این که با اصل ولایت فقیه به قرائت حضرت امام موافق ولی با سلطنت فقیه مخالف است این هفته نامه برای روشن شدن دیدگاه وی از قرائت امام خمینی درباره ولایت فقیه به مصاحبه و مجادله با وی پرداخته است.
حجتی، محمدباقر
345 «امام و بیداری امت های اسلامی». حضور، ش 11، خرداد 1374. ص 163 - 173.
نویسنده به نقش امام در پیوند قرآن با زندگی مردم مسلمان در ایران و سپس نقش تفکرات امام و تأثیر آن در بین دیگر مسلمانان جهان اشاره نموده است.
حجتی کرمانی، علی
346 «در حاشیه فتاوی جدید امام خمینی». کیهان، اول آبان 1367، ش 13450. ص 10 و 13453 و 13458 و 13463 و 13467.
نویسنده به بررسی ابعاد مختلف فتوای امام در زمینه حکومت اسلامی و اختیارات ولی فقیه پرداخته و تأثیرات آن را در راهگشائی امور حکومتی یادآور می شود.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 124 347 «" وحدت" از دیدگاه عرفانی، دینی و سیاسی امام خمینی(ره)». حضور، ش 20، تابستان 1376. ص 92 - 112.
نویسنده درصدد است که با استناد به نظرات امام به این سؤال پاسخ دهد که چگونه حکومتی که بر پایه یک دین مشخص از میان ادیان موجود جهانی بر پا شده است. جهانیان را به وحدت می خواند و حال آنکه حکومتی که بر پایه یک دین بنا شود، مردم ادیان و عقاید دیگر از نظرش بصورت فرعی و حتی زیانبخش درخواهند آمد و این سرآغاز دوگانگی و درگیری هاست و با وحدت بشری منافات دارد.
حداد عادل، غلامعلی
348 «سکولاریزم ویژگی مکتب غربی». روزنامه کیهان، ش 14420 و 14421.
تعریف و توضیح سکولاریسم، تاریخچه آن در غرب، سکولاریزم در جهان اسلام، نقش سکولاریته در قانونگذاری و تعلیم و تربیت، امام خمینی و تفکر سکولاریسم، در قسمت آخر مقاله اندیشه های امام خمینی در نفی و ضدیت سکولاریسم به طور مختصر بررسی کرده است.
حسنی طباطبائی، سید محمود
349 نظام رهبری در اسلام، قم، انتشارات دارالنشر قم، 1370. 259 ص.
نویسنده ضمن پرداختن به موضوع امام شیعه و اثبات آن در فصل اول و دوم، به رهبری شیعه در دوران غیبت امام عصر (عج) و موضوع ولایت فقیه پرداخته و دیدگاههای امام در این زمینه را مورد بررسی قرار داده است.
حسنی، عبدالمحمد
350 ولایت فقیه، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات حوزه نمایندگی ولی فقیه در جهاد سازندگی، 1376. 239ص.
نویسنده پس از بررسی ضرورت حکومت از نگاه قرآن، روایات و سیره معصومین و منشأ مشروعیت حکومت اسلامی با نظری به تاریخچه ولایت این موضوع را از منظر امام خمینی در ابعاد مختلف بررسی نموده و نقش و جایگاه مردم را در نظام ولایت فقیه با استناد به نظرات امام و قانون اسلامی بررسی می نماید.
حسنی، محمد حسن
351 نوسازی جامعه از دیدگاه امام خمینی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج، 1377. 261ص.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 125 این کتاب در بردارنده یک پیشگفتار، 4فصل و یک نتیجه گیری می باشد. نویسنده در هر فصل به بررسی موضوعات مختلف پرداخته و کوشش نموده تا نقطه نظرات امام را در مباحث مربوطه بررسی نماید. فصل اول زمینۀ تاریخی و طرح مسئله، فصل دوم مبانی نظری با مروری بر ادبیات توسعه و نوسازی. فصل سوم روش بررسی. فصل چهارم تحلیل دیدگاه امام خمینی(ره) درباره ایده و مفاهیم جدید که در بردارنده موضوعاتی نظیر، موضع امام در قبال تمدن جدید، عقلانیت از دیدگاه امام خمینی، امام خمینی و توسعه اقتصادی، امام و دمکراسی، امام خمینی و آزادی، امام خمینی و برابری می باشد و سپس به نتیجه گیری درباره نوسازی جامعه از دیدگاه امام می پردازد.
حسین، محمدعلی
352 نداء الثورة الاسلامیة: عرض لطائفة من ندائات الامام الخمینی الی ابناء العالم الاسلامی. ع. بی جا، بی نا، 1982م.
انقلاب اسلامی ایران و تأثیر جهانی آن با توجه به آراء امام خمینی بررسی شده است.
حسین زاده، علی حسین
353 بررسی کارکردهای اجتماعی دین در اندیشه امام خمینی(ره) و دکتر علی شریعتی. کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس دانشکده علوم انسانی، 1375. 260 ص.
نویسنده ضمن بررسی شرایط اقتصادی - اجتماعی که منجر به ظهور قدرتمند دینی از دهه 1340 در عرصه اجتماعی شد، به مقایسه و نقش دو شخصیت فوق در تحولات اجتماعی ایران شده و از نظر اینان معتقد به نقش مهم دین در حیات اخروی و اجتماعی و بخصوص نقش برجسته در انسجام بخشی، معنا دادن به حیات انسانها و داشتن کارکردی انقلابی و ارزش آفرین، مبارزه با حاکمیت ظلم، و اهتمام به اصلاح جامعه است.
حسین زاده یزدی، محمد
354 «ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی». روزنامه اطلاعات، 17 خرداد 1376 (ش 21067). ص 7.
نویسنده پس از بررسی معانی مختلف ولایت و اقسام آن و ذکر نظرات امام خمینی درباره معانی ولایت در غیر موضوعات حکومتی، ولایت به معنای امارت و ولایت فقیه از دیدگاه ایشان را مورد بررسی قرار می دهد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 126
حسین نژاد، ق.
355 حاکمیت مستضعفین بر زمین در پرتو ولایت فقیه. تهران، سازمان تبلیغاتی همگام با انقلاب اسلامی و بعثت، 1358. 48ص.
حسینی، عباس
356 «ولایت فقیه و فرایند مصلحت شناسی اجتماعی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
در این مقاله ضمن بررسی تطبیقی مصلحت در مکاتب اخلاقی و حقوق غرب، به فرایند مصلحت شناسی سیاسی، اجتماعی در نظام ولایت فقیه پرداخته و تفاوت میان منفعت و مصلحت اندیشی و مصلحت شناسی و فلسفه مجمع تشخیص مصلحت نظام در ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران را تبیین نموده است. در این نوشتار دیدگاه های امام در مسائل فوق مورد بررسی قرار گرفته است.
حسینی، سید علی
357 «ضوابط محوری احکام حکومتی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده ابتداءً به بررسی تاریخچه مصلحت در فقه شیعه پرداخته و دیدگاههای شیخ مفید، شیخ طوسی، شهید اوّل، محقق کرکی، نراقی، صاحب جواهر، شیخ انصاری و نظریه امام خمینی را ذکر نموده است، سپس مصلحت در لغت و اصطلاح فقهی مورد بررسی قرار گرفته است. تفاوت مصلحت در اسلام و غرب، تفاوت مصلحت در دیدگاه شیعه و اهل سنت، متعلق مصلحت، ضوابط مصلحت و مرجع تشخیص آن، حفظ اسلام و نظام اسلامی و دیدگاه امام خمینی درباره آن و هم چنین جایگاه احکام شرعی و عدالت اجتماعی از منظر ایشان، بحث های پایانی این مقاله می باشد.
حسینی، محمدرضا
358 «آزادی از دیدگاه امام خمینی». روزنامه جمهوری اسلامی، ش 5826(3مرداد 1378). ص 15.
نویسنده ضمن تشریح و تعریف آزادی و اهمیت آن انواع آزادی را در قالب آزادی عقیده و بیان، آزادی قلم و آزادی زن از دیدگاه امام خمینی بررسی نموده و حدود آزادی از این دیدگاه را تبیین می نماید.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 127
حسینی کجانی، سید محمد صادق
359 مقایسه نظام دمکراتیک و نظام ولایت فقیه از دیدگاه فطرت انسانی.
کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق، 1374. ط+ 173ص.
مشتمل بر سه بخش انسان شناسی، حاکمیت و مقایسه دو نظام دمکراتیک و نظام ولایت فقیه است. نویسنده در بخشهای دوم و سوم به توضیح نظریه ولایت فقیه و تبیین آراء امام خمینی پرداخته و از آن دفاع نموده است.
حسنین هیکل، محمد هیکل، محمد حسنین.
حسینیان، روح الله
360 «امام خمینی و تئوری نظام سیاسی». 15خرداد، ش 19 و 20 (تابستان و پائیز 1374). ص 6 - 12.
حسینی بهشتی، محمد
361 «ترسیم ابعادی از شخصیت والای حضرت امام خمینی و لحظه هایی از فاجعه خونین 15خرداد در گفتگوی منتشر نشده ای با شهید مظلوم دکتر بهشتی».
روزنامه اطلاعات، 13خرداد 1370، ش 19342. ص 7.
این مصاحبه در خصوص مبارزات امام در پانزده خرداد 42 بوده و عمدتاً به خصوصیات امام در چگونگی رهبری و تدبیر این قیام تا پیروزی انقلاب اشاره دارد.
حسینی، مهدی
362 الثورة و القائد. ع. بیروت، دارالمشرق، 1979م. 160ص.
حسین، یونس
363 «الفصل الاول، الامام الخمینی و نظریة الفکر السیاسی الاسلامی المعاصر». ع. کتاب التوحید، ش 3، دراسات فی الفکر السیاسی للامام الخمینی. قم، [مؤسسة التوحید للنشر الثقافی]، 1416. ص 9 - 24.
نویسنده پس از ذکر مقدماتی در موضوع تغییرات اجتماعی، اندیشه امام در باب حکومت اسلامی در نجف اشرف را با استناد به جملات ایشان بررسی کرده و مباحثی مانند ارتباط بین دین و سیاست، نقش علمای دین در اداره حکومت و
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 128 رهبری سیاست را تحلیل نموده است.
حشمت زاده، محمدباقر
364 «هندسه سیاسی امام خمینی چارچوبی نظری و راهبردی در اندیشه سیاسی امام (وضع مطلوب و مدینه فاضله اسلامی) بررسی موردی و تحلیلی: دروس ولایت فقیه در نجف)». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده به بررسی پنج رکن و عنصر در آراء اندیشه های سیاسی امام پرداخته و این ارکان را تحت این عناوین مورد بررسی قرار می دهد: 1 - وضع موجود جامعه چیست؟ 2 - وضع مطلوب جامعه چه باید باشد؟ 3 - چه باید کرد تا وضع موجود به وضع مطلوب رسید؟ 4 - وضع مسبوق و تاریخ جامعه موجود چه بوده؟ 5 - شاخص های وضع مطلوب مبتنی بر چه جهانبینی و اصول اعتقادی است. نویسنده سپس به بررسی پاسخ سؤالات مذکور در کتاب ولایت فقیه امام در نجف می پردازد.
حق پناه، جعفر
365 «تأثیر تفکر و حرکت امام خمینی در جان اسلام از زبان رهبران جنبشهای اسلامی». روزنامه کیهان، 9خرداد 1370(ش 14198). ص 6.
در این نوشتار رهبران جنبشهای اسلامی و متفکرین اسلامی در کشورهای مورد تأثیر انقلاب اسلامی و تفکرات حضرت امام را در کشور خود بیان داشته اند.
حق پناه، رضا
366 «حکومت و ولایت در اندیشه امام خمینی». اندیشه حوزه، سال پنجم، ش اول، تابستان 1378. ص 15 - 32.
نویسنده به بررسی ابعاد مختلف اندیشه سیاسی امام بطور خلاصه پرداخته است.
367 «رابطه ولی فقیه با قانون». اندیشه حوزه، سال پنجم، ش دوم، مهر و آبان 1378. ص 45 - 72.
نویسنده پس از ریشه یابی واژگان "ولایت" و "مطلقه" به اختیارات حاکم اسلامی و ولی فقیه و رابطه ولایت مطلقه فقیه با قانون و عوامل کنترل کننده قدرت فقیه اشاره نموده و در این امور به دیدگاههای امام استناد نموده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 129
حقدار، علی اصغر
368 «امام خمینی و نقش زمان و مکان در احکام حکومتی». ملاکات احکام و احکام حکومتی، ج 7. قم، کنگره بررسی مبانی فقهی امام خمینی، 1374. ص 174 - 370.
دارای این مباحث است: تعریف، منابع و تاریخ علم فقه، نقش زمان و مکان در تحول اجتهادی، حدود اختیارات دولت اسلامی، مسائل اقتصادی در حکومت اسلامی، مسایل حقوقی و عبادی در دولت اسلامی.
حقیقت، سید صادق
369 «سیاست خارجی دولت اسلامی از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
در این مقاله نویسنده به بررسی نظری سیاست خارجی دولت اسلامی از دیدگاه امام خمینی پرداخته و هشت مسأله اصولی در سیاست خارجی را تحت عناوین: اصول و مبانی سیاست خارجی دولت اسلامی، سیاست خارجی دولت اسلامی و مقتضیات مدرنیته، تکلیف گرائی، نظریه توطئه، مسئولیتهای فراملی و منافع ملی دولت اسلامی، اصل نه شرقی و نه غربی، تعهدات و قراردادهای بین المللی و ارتباط با مجامع بین المللی، روابط با دیگر کشورها (و اصل عدم مداخله) مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده مهم ترین سؤالات این پژوهش را در این موضوعات دانسته است:
دیدگاه امام نسبت به هشت مسأله فوق؛
اصول و مبانی ایشان در پاسخ به سؤالات فوق؛
نظام وارگی و انسجام اندیشه سیاست در بعد سیاست خارجی؛
تغییر و تحول اندیشه و آرای سیاسی ایشان در بعد خارجی.
370 مسئولیتهای فراملی در سیاست خارجی دولت اسلامی. [تهران. ] سروش، 1376. 596ص.
نویسنده در طی 8فصل بطور گسترده به موضوع فوق پرداخته و بعضاً دیدگاه امام را نیز بیان نموده است.
در اصل پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده و پژوهش نویسنده در معاونت اندیشه اسلامی مرکز تحقیقات استراتژیک بوده است.
371 «معرفی کتاب امام خمینی؛ به سوی آزادی». علوم سیاسی، سال اول، ش 4 (بهار 1378). ص 258 - 260.
معرفی و توصیف کتاب مزبور نوشتۀ دمیتری ژوکوف که در تاریخ 16 اسفند 1377
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 130 به عنوان مکتوبی از مجموعۀ سری پیشوایان قرن بیستم طی مراسم با شکوهی با حضور شخصیت های دولتی روسیه معرفی شد.
372 حکومت در اسلام (مقالات سومین و چهارمین کنفرانس اندیشه اسلامی).
چاپ دوّم: تهران، امیرکبیر، 1367، 316+407ص.
مجموعۀ مقالات ارائه شده در کنگره مزبور برگزار شده از سوی سازمان تبلیغات اسلامی در 1363می باشد که به سه زبان عربی، انگلیسی و فارسی منتشر شده است.
تمامی این مقالات بررسی و تحلیل ابعاد مختلف نظام حکومتی اسلام با توجه به الگوی جمهوری اسلامی ایران و اندیشه های امام خمینی است. عناوین این مقالات و نویسندگان آن ها به این شرح است:
حکومت اسلامی و قانونگذاری: احمد جنتی: حکومت اسلامی، بحثهای مقدماتی: محمد یزدی: همراه با واقعیت موجود در جهان اسلام: سید محمد حسین فضل الله؛ منبع قانونگذاری از دیدگاه اسلام: سید محمود هاشمی؛ اعلامیه جهانی حقوق بشر و انگیزه های بوجود آمدن آن و حکومتها: محمدتقی جعفری، امور ثابت و متغیر حکومت اسلامی: عبدالله جوادی آملی؛ احترام به آراء مردم چگونه با ولایت فقیه سازگار است: ناصر مکارم شیرازی؛ انقلاب اسلامی و ستم ستیزی جهانی: احمد هوبر؛ رابطه ولایت با شوری: سید محمدباقر حکیم؛ حکومت اسلامی در ایران: محمد مهدی شمس الدین؛ بنیان معنوی و اخلاقی اندیشه اسلامی: کلیم صدیقی: رهبریت در اسلام و برخی از ملاحظات عقیدتی و تئوریک در این زمینه: عبدالعزیز ا. ساجدنیا؛ نقش نهضت اسلامی در بیداری مسلمانان: محمد عمر فاروق.
بخش دوّم: جمهوری اسلامی، الگوی نهضتهای جهانی: سید علی خامنه ای؛ نگرشی بر جمهوری اسلامی: علی اکبر هاشمی رفسنجانی؛ بیانات آیت الله جنتی در جلسه افتتاحیه؛ واقعیت امروز جهان اسلام: عبدالمجید تراب زمزمی؛ قانونگذاری در نظام های بشری و نظام آسمانی: سید کاظم حائری؛ حکومت اسلامی در ایران: محمد باقر ناصری؛ شورا، ستون فقرات نظام سیاسی اسلام: عباسعلی عمید زنجانی؛ نظام اداری در حکومت اسلامی: محمد مهدی شمس الدین؛ حکومت و قانون در جمهوری اسلامی: ابوالقاسم گرجی؛ قانونگذاری در حکومت اسلامی: جعفر سبحانی؛ جمهوری اسلامی ایران و ویژگیهای حکومت اسلامی: سید محمد باقر حکیم؛ پرسشهایی پیرامون جریان قدرت در دولت اسلامی: سید محمد حسین فضل الله؛ منشأ قانونگذاری از دیدگاه اسلام: سید محمود هاشمی؛ نحوه قانونگذاری در حکومت اسلامی: محمد مؤمن؛
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 131 وظایف حکومت اسلامی و حقوق مسلمین: عبدالرزاق قسوم؛ حقوق اقلیتها در حکومت اسلامی: فهمی هویدی؛ رسالت بهترین امت: محمد غزالی؛ کارگزاران در حکومت اسلامی: محمد سلیم العوا؛ جمهوری اسلامی، اصول و گرایش ها: ابراهیم دسوقی شتا؛ مبانی و اهداف نظام سیاسی اسلام: محمدولد سیدی.
373 «حکومت شعبه ای از ولایت مطلقه». کیهان، 19 تا 30 دی 1366 و 1تا 4 بهمن 1366.
الحکیم، حسین
374 «حول الثورة الاسلامیة فی ایران». ع. المنطلق، ش 4 (جمادی الثانی 1399). ص 6 - 11.
حکیم، سید محمدباقر
375 الحکم الاسلامی بین النظریة و التطبیق. ع. قم، مؤسسة المنار، 1412ق.
بررسی فقهی و سیاسی حکومت اسلامی و نظام سیاسی اسلام بر پایه آراء جدید از جمله نظرات محمدباقر صدر و امام خمینی است.
376 «الفکر السیاسی للامام الخمینی بین النظریة و التطبیق». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده پس از ذکر خصائص امام، ویژگیهای اصلی اندیشه سیاسی امام خمینی را در قالب: الحکم الاسلامی، الصراع فی المجتمع الانسانی، منابع القوة فی الامة السیاسة، القاعدة الاخلاقیة، الثقافة الاسلامیة الاصلیة، المنهج السیاسی فی تعبئة الاُمة، نصرة المستضعفین فی العالم مورد بررسی قرار داده است.
377 «نگاهی به اندیشه سیاسی امام خمینی». ترجمۀ مهرداد آزاد. روزنامه کیهان، 21 بهمن 1369 (ش 14120). ص 11 و ش 14121 و ش 14122 و ش 14127.
نویسنده پس از ذکر چند خصوصیت بارز امام در عرصه اندیشه و عمل به ویژگیهای اساسی اندیشه سیاسی امام را در ابعاد حکومت اسلامی، ماهیت تعارضات و کشمکشها در جوامع بشری و منابع قدرت در امت اسلامی بررسی نموده و رابطه اصول اخلاقی و فرهنگ اسلامی با علم سیاست و همچنین شیوه بسیج سیاسی امت را از نظر ایشان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
حنفی، حسن
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 132 378 الحرکات الاسلامیة فی مصر. ع. چاپ اول: بیروت، دارالهدی، 1406 ق / 1986م. 192ص.
به جریانهای بنیادگرا مانند جماعت جهاد اسلامی در مصر و تأثیر انقلاب اسلامی ایران در آن ها پرداخته است.
379 «دراسة فی فکر الامام القائد. مقدمة کتاب الحکومة الاسلامیة». ع. دراسات و بحوث، سال دوم، ش 6 (ربیع الثانی 1403). و ش 7 (رجب 1403).
این مقاله مقدمه ای برکتاب حکومت اسلامی امام خمینی است که نویسنده آن را در مقدمه کتاب نوشته و آن را در مصر به چاپ رسانیده است. او در این مقدمه به توطئه های صهیونیسم و استعمار بر علیه مسلمانان اشاره نموده و ضرورت تشکیل حکومت اسلامی از دیدگاه امام را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
حماده، حسن
380 نهج الامام الخمینی فی مواجهات الصهیونیة. ع. بیروت، دارالوسائل للطباعة و النشر و التوزیع، 1997. 79ص.
حمیدرضا صدیقی
381 «سیاست اور حکومت افکار امام خمینی کی روشنی مین». مجموعه مقالات کانفرس افکار و نظریات حضرت امام خمینی. لاهور، خانه فرهنگ ج. ا. ا. 1994. ص 68 - 81.
این اثر دربارۀ آراء و دیدگاههای سیاسی و حکومتی امام خمینی به زبان اردو است.
حوّا، سعید
382 الخمینیة: نضوض فی العقائد و نضوض فی المواقف. ع. قاهره، بی نا، 1987. 60ص.
نویسنده در سه فصل شیعه - ایران، شعبه - ادبیات ستیزه جو، خمینی، روح الله به بررسی و نقد آراء سیاسی و حکومتی امام خمینی پرداخته است.
ترجمه عنوان: خمینی گرائی، نارسائی در عقاید و نارسائی در مواضع
حواتمه، نایف
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 133 383 «عمق و اصالت انقلاب اسلامی، گسترش رویاروئی با اسرائیل را فراهم آورد». روزنامه کیهان، 17خرداد 1373 (ش 15076). ص 7.
در این مصاحبه زوایای مختلف تفکرات امام خمینی و نقش آن در قضیه فلسطین و چگونگی مبارزه با اسرائیل مورد بحث قرار گرفته است.
حیدری، احمد
384 «جمهوری اسلامی، برترین میراث امام، شکل نظام اسلامی». روزنامه جمهوری اسلامی، 8 اسفند 1377. ص 15.
نویسنده به مسئله حاکمیت و حکومت در اسلام اشاره نموده و مبانی ساختاری آن را از دیدگاه امام مورد بررسی قرار می دهد.
حیدری، حمید.
385 «آزادی در اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی». متین، سال اوّل، ش 2 (بهار 1378). ص 117 - 153.
ترجمه عربی
«الحریة فی رؤیة الفلسفة السیاسة للامام الخمینی». ع. مقاله ارائه شده به سمینار سالگرد امام خمینی، دمشق، 1999م.
در این مقاله آزادی های مدنی از دیدگاه امام خمینی مورد بررسی قرار گرفته است نویسنده در ابتدا به تعریف آزادی در قالب آزادی فلسفی یا توصیفی و آزادی حقوقی یا تجویزی از دیدگاه امام می پردازد سپس ارزش آزادی را تحت عناوین آزادی حقی خدادادی، آزادی و امنیت، آزادی تمدن و توسعه و آزادی و توحید را از منظر امام مورد بررسی قرار می دهد. حدود آزادی از دیگر مقوله های مورد بحث می باشد که نویسنده به بررسی آن تحت موضوعات: آزادی قانونی و حریم خصوصی افراد پرداخته است. سپس روشهای تضمین آزادی را در قالب مشروطیت، حکومت قانون، تفکیک قوا، نظارت رهبر منتخب و مسئول با استفاده از بیانات و مکتوبات امام تجزیه و تحلیل نموده و به نتیجه گیری می پردازد.
حیدری، مجید
386 «احکام حکومتی و نقش زمان و مکان». مسائل مستحدثه، ج 13. قم، کنگره بررسی مبانی فقهی امام خمینی، 1374. ص 11 - 36.
دارای این مباحث است: اسلام و حکومت، انواع حکم، احکام حکومتی.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 134 حیدری، محمد جواد
387 «ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده به تاریخچه بحث ولایت فقیه و تطورات آن در آثار امام خمینی اشاره نموده است.
خارکوهی، غلامرضا.
388 «ساده زیستی در سیره و اندیشه امام خمینی». روزنامه جمهوری اسلامی، 23 تیر 1375، ش 4950. ص 15.
نویسنده زندگی شخصی امام را بعنوان الگوئی برای رهبران و زمامداران حکومت اسلامی مورد تحلیل قرار داده و نظرات حضرت امام را در مورد ساده زیستن کارگزاران بررسی می نماید.
الخالدی، محمد عبدالمجید
389 نقد کتاب الحکومة الاسلامی الخمینی: دراسة تحلیلیة النقدیة. ع. عمان (اردن)، بی نا، 1983م. 71ص.
ضمن نقد کتاب ولایت فقیه امام خمینی، به بررسی و نقادی آراء سیاسی و حکومتی ایشان پرداخته است.
خالقی، معصومه
390 «امام خمینی و اندیشه های سیاسی». اطلاعات ضمیمه، 16خرداد 1378 (ش 21640 تا 21642). ص 2.
نویسنده ضمن بررسی مبانی اندیشه های سیاسی امام خمینی درباره حکومت دینی به استدلالات عقلی و نقلی ایشان بر حاکمیت ولی فقیه را ذکر می نماید.
391 «اندیشه سیاسی امام خمینی». کتاب ماه (ویژه نامه)، فروردین 1378. ص 25 - 31.
نویسنده رهیافت امام در اندیشه سیاسی را ارتباط بین دین و سیاست دانسته و پس از ذکر ادله آن، مبانی عقلی و نقلی ضرورت تشکیل حکومت ملاکات مشروعیت در حکومت اسلامی، شکل حکومت اسلامی بر اساس ولایت مطلقه فقیه و دلائل آن و همچنین شرایط ولی فقیه از منظر ایشان را مورد بررسی قرار می دهد.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 135 خالقی افکنه، علی
392 «امام خمینی و غرب». علوم سیاسی( ویژه یکصدمین سال میلاد امام خمینی). ش پنجم (تابستان 1378). ص 307 - 340.
نویسنده ضمن بررسی قرائت و تفسیر امام از اسلام، راهکارهای مستنبط امام از اسلام در مواجهه با ردیۀ سلطه جویانه غرب را در قالب: تلاش در جهت بیداری و رشد سیاسی، ایستادگی در برابر سلطه استعماری غرب، همبستگی و اتحاد در مقابله با سلطه جویی های استعماری، تلاش برای ایجاد دولت اسلامی، تلاش در جهت خودکفائی و خوداتکایی ملی، ساده زیستی و پرهیز از تجملات مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
خامنه ای، سید علی(رهبر جمهوری اسلامی ایران).
393 حضرت امام خمینی از دیدگاه رهبری. [تهران]، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، 1376. 88ص.
کتاب فوق مجموعه ای از سخنان رهبر انقلاب در رابطه با ابعاد مختلف فکری و شخصیتی امام خمینی می باشد که به وسیله مؤسسه فرهنگی قدر ولایت جمع آوری شده و در بخشهائی ازاین سخنان دیدگاههای حکومتی امام مورد تحلیل قرار گرفته است.
خامه یار، عباس
394 ایران و الاخوان المسلمین، دراسة فی عوامل الالتقاء و الافتراق. ع. تعریب عبدالامیر الساعدی، مقدمه خالد زیادة. چاپ اول: بیروت، مرکز الدراسات و الاستراتیجیة و البحوث و التوثیق، 1997م. 286ص.
دارای چهارفصل الاصولیة، تاریخ الاخوان المسلمین، عوامل الالتقاء و الافتراق بین الحرکتین الاسلامیتین، العلاقات بین الاخوان المسلمین و الثورة الاسلامیة الایرانیة است.
انقلاب اسلامی و شاخص آن یعنی اندیشه های سیاسی و حکومتی امام خمینی و جنبش اخوان المسلمین دارای شباهت ها و تمایزهایی است که در این کتاب بررسی شده است. در بخش آخر نویسنده به تأثیر و تأثرهای آن ها اشاره دارد.
395 تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش اخوان المسلمین. کارشناسی ارشد،
دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1371. 335ص.
مباحثی پیرامون بنیادگرایی، تاریخچه جمعیت اخوان المسلمین، عوامل همگرایی و واگرایی، بررسی روابط بین اخوان المسلمین و انقلاب اسلامی ایران.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 136
خزعلی، ابوالقاسم
396 «[اندیشه حکومتی امام خمینی]». تأملی بر احیای تفکر دینی (مجموعه مصاحبه ها و میزگردها) کنگره بین المللی امام خمینی و احیای تفکر دینی 13 - 11خرداد 1376. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 1376. ص 77 - 84.
مصاحبه شونده پس از تعریفی از احیای تفکر دینی و نقش امام در این زمینه به موضوع ولایت فقیه در دیدگاه امام خمینی اشاره کرده و موضوع نقش مردم در نظام ولایت فقیه از دیدگاه امام اشاره نموده است.
397 «ولایت فقیه». مجموعه سخنرانیهای پیرامون ولایت فقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1363. ص 104 - 181.
نویسنده طی سه سخنرانی به توضیح پیرامون ولایت فقیه، و تشریح وظایف ولی فقیه حق متقابل ولی فقیه و مردم بر یکدیگر، شبه انحصارگرائی و توجه ولی فقیه نسبت به مردم پرداخته که ناظر به دیدگاههای امام خمینی در این زمینه است.
خسرو پناه، عبدالحسین
398 «امام خمینی و چالشهای نظری حکومت ولائی». اندیشه حوزه، سال پنجم، ش دوم(مهر و آبان 1378). ص 127 - 151.
نویسنده شبهاتی که دربارۀ دیدگاههای سیاسی امام مطرح شده را به سه دسته تقسیم نموده و پس از ریشه یابی اشکالات و شبهات به بیان اندیشه سیاسی ایشان در قالب ده عنوان اشاره می کند.
خسروشاهی، السید هادی
399 «اشکالیة العلاقة بین الدیمقراطیة و النظام الاسلامی فی ضوء فکر الامام الخمینی». ع. مقاله ارائه شده به کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران، 1378.
نویسنده به بررسی نقاط اشتراک نظام جمهوری اسلامی که میراث امام خمینی می باشد با دمکراسی پرداخته و موضوعاتی مانند حاکمیت قانون به عنوان بالاترین مرجع حکومتی - جمهوریت، دخالت مردم در تشکیل حکومت و تعیین نحوه اجرای آن، انفصال قوای سه گانه، حقوق و آزادی های عمومی و نمونه های عملی آن در طول بیست سال حاکمیت جمهوری اسلامی که به نظر نویسنده گوی سبقت را از نظام دمکراتیک ربوده است.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 137 400 خط امام و ویژگی های آن: گزیده ای از نظرات آیت الله آذری قمی. تهران، بنیاد فرهنگی باقرالعلوم(ع)، 1364.
دفتر اول: خط امام و وحدت، سیاست خارجی، جنگ، قانون، دولت، مستضعفین، فقه سنتی.
401 «خلافة الامامة». ع. الدستور، ش 225(13آب 1984).
تحلیل دیدگاهها و اندیشه های سیاسی و حکومتی امام خمینی است.
خلج، محمدتقی
402 پرتویی از حکومت الهی. قم، جهان آرا، [بی تا]. 60ص.
403 «دولت کریمه». دیدگاهها و انقلاب اسلامی ایران. به کوشش باقری و بیدهندی. قم، نشر روح، 1359. 366ص.
نویسنده به بررسی دو نظام مدیریتی صالح و ناصالح پرداخته و نظام جمهوری اسلامی ایران را که بر دیدگاههای امام استوار می باشد با توجه به خصوصیات حاکم بر آن در ردیف کریمه و صالح قرار داده است.
خلخالی، صادق
404 «ولایت فقیه تداوم ولایت معصومین(ع)». ابرار، 4 تا 29 بهمن 1366 و 1تا5 بهمن 1366.
نویسنده دیدگاه امام در زمینه اختیارات ولی فقیه و مبانی روائی و قرآنی آن اشاره کرده و به نقش این دیدگاه در سهولت اداره جامعه اشاره می کند.
خلخالی، محمد مهدی - موسوی خلخالی، سید محمد مهدی
خلیلی، محسن
405 «بایستگی پدیداری قانون اساسی ج. ا. ا. در دیدگاه امام خمینی(ره)». حضور، ش 27، بهار 1378. ص 163 - 191.
نویسنده درصدد پاسخ به سه پرسش بنیادین در اندیشه حکومتی امام خمینی می باشد و این سئوالات عبارتند از: 1 - اندیشه امام خمینی در مورد تدوین قانون اساسی برای جامعه پس از انقلاب چه بود؟ 2 - امام خمینی در مورد جایگاه قانون اساسی در روز اداره اداره امور کشور پس از پیروزی انقلاب چه می اندیشید؟3 - شیوه عمل و سیرۀ امام خمینی در مورد تدوین قانون اساسی از چه قرار بود؟ که
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 138 نهایتاً شتاب در تدوین قانون اساسی، استقرار سریع و همه جانبه نظام جمهوری اسلامی، قانونمند شدن روال اداره امور جامعه، دخیل کردن ملت در سرنوشت سیاسی و تأکید همه جانبه به حضورعمومی و آراء مردم را از عمل و کلام امام خمینی در پاسخ به این پرسشها نتیجه می گیرد.
این مقاله قبلاً در فصلنامه متین (ش اول، زمستان 1377)به چاپ رسید.
406 «تغییرات فرادستوری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سیره عملی و نظری امام خمینی در بهره وری از اختیارات مطلقه ولی فقیه». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده در صدد پاسخ به این سؤال برآمده که امام خمینی در رفع کاستی های قانون اساسی ج. ا. ا. در دو مورد تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و شیوه و چگونگی بازنگری در قانون اساسی که در تجدید نظر سال 1368 در متن قانون اساسی بوجود آمد از کدامین مبانی و مستندات فقهی و حقوقی بهره برده و در این زمینه چه شیوه ای اتخاذ نموده است.
خلیلیان، خلیل
407 نگرشی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران، برهان، 1358. 211ص.
نویسنده به تفسیر قانون اساسی پرداخته است.
خمینی، سید احمد
408 «اتکای امام به خدا و مردم در سیاست خارجی». مجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی امام خمینی(س) (تهران، خرداد 1373) جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران. مؤسسه چاپ و نشر عروج، 1373. ص 15 - 22.
در این مقاله به مسائلی از جمله احترام متقابل در روابط سیاسی، بدون مرزبودن ایدئولوژی اسلامی، نبرد حزب الله با آمریکا در لبنان حمایت از مظلومین جهان، اتکای امام به خدا و مردم و معرفی ایران بعنوان ام القرای جهان اسلام از دیدگاه امام اشاره شده است.
409 «وحدت از دیدگاه امام خمینی». حضور، ش 8، پائیز 1373. ص 85 - 101.
این مقاله که بصورت سخنرانی بوده در صدد بیان زوایای مختلف وحدت و ذکر مبانی و عوامل آن از دیدگاه امام خمینی بوده و لوازم و عواملی که امام به عنوان پیش شرطهای تحقق وحدت در جامعه مدنظر داشته اند را بیان می کند.
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 139 410 «وحدت از دیدگاه امام خمینی». روزنامه همشهری، ویژه نامه سالگرد ارتحال امام خمینی(ره)، 13خرداد 1374، ش 698. ص 10.
در این مقاله فرزند امام وحدت حقیقی در جامعه انسانی را از جلوه های اعتقاد به توحید و وحدانیت حقایق هستی می داند و با اشاره به دیدگاههای عرفانی و اشعار امام که در آن نیز آوای وحدت سر می دهند، در میدان مبارزه سیاسی نیز ایشان را یکی از پیشگامان دعوت به وحدت می داند، وی با استناد به کتابها، سخنان و سیره عملی امام در طول حیاتشان به 14 عامل که امام به عنوان لوازم و پیش شرطهای تحقق وحدت مد نظر داشته و بر آن مبنا جامعه را هدایت می نمودند اشاره می کند.
خمینی، سید مصطفی
411 ثلاث رسائل. ع. چاپ اول: تهران و قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1418ق. 81ص.
این اثر مشتمل برسه نوشتار ولایة الفقیه، العوائد و الفوائد و دروس الاعلام و نقدها است که فقط در نوشتار اول به بررسی آراء سیاسی پرداخته است. این نوشتار در اصل جزئی از تحریرات فی الفقه کتاب بیع است. کتاب تحریرات فی الفقه که در چند جلد منتشر شده است و دو جلد آن به بیع اختصاص دارد، حاوی همۀ مباحث بیع نیست بلکه نیمی از آن مفقود است و آنچه چاپ شده نیمی از آن در دو جلد است. از بخش مفقود شده مبحث ولایت فقیه که استنساخ آقای سید محمد سجادی از نسخه اصلی مؤلف بوده در کتاب ثلاث رسائل آمده است. و توسط محققان مؤسسه تنظیم و نشر آثار، تحقیق و تصحیح شده است. روش آقا مصطفی تقریر عین گفته های پدرشان (امام خمینی) نبوده است بلکه با توجه به افادات والد استاد، تحریری نو همراه با شرح و بسط بیشتر، نقدها، نقل اقوال دیگران و گاهی با تغییر طرز استدلال و سبک ورود و خروج در مباحث ارائه می کرده اند. از اینرو این اثر را می توان شرح آرای امام خمینی در زمینه حکومت اسلامی و ولایت فقیه دانست.
تاریخ فراغت امام خمینی از تسوید کتاب بیع 15 جمادی الاولی 1396 در نجف اشرف است و تاریخ تحریرات فی الفقه، کتاب الخیارات آقا مصطفی محرم الحرام 1396 می باشد که نشانگر تقارن زمانی تقریر و تدریس است.
در آثار منتشره غیر از رساله «ولایة الفقیه». جایی دیگر را سراغ نداریم آقا مصطفی که به مبحث ولایت فقیه پرداخته باشد البته تک جمله هایی نه به صورت مبحث مستقل از ایشان سراغ داریم: یکی در ص 14 تحریر العروة الوثقی در پنج جمله به تقدم شرائط زعیم مرجع بر مرجع به هنگام تهافت شرایط و دوم در پایان تحریرات فی الفقه: کتاب الخیارات به تفکیک شرائط زعیم از مرجع
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 140 پرداخته است.
و ذیل مباحث حرمة اعانة الظالمین در کتاب مستند تحریر الوسیله، حرمة الولایة من قبل الجائر و حکم ما تأخذه الحکومة من الضریبة علی الاراضی در همان کتاب به مباحث ولایت فقیه پرداخته است.
دارابکلائی، اسماعیل
412 «منافع ملی از دیدگاه امام خمینی». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده ضمن بیان پیشینه ای تاریخی از منافع ملی و تعاریف آن، به تعیین منافع ملی از دیدگاه امام خمینی در قالب حفظ موجودیت و هویت جامعه، حفظ نظام، ضرورت تشکیل حکومت اسلامی و پاسداری از آن، بهره گیری از امکانات مادی و معنوی، وحدت و همدلی، تحمل مشکلات و سختیها پرداخته است.
داوری، رضا
413 «امام خمینی و طرح تجدید سیاست دینی». نامه پژوهش، سال دوم، ش 8 (بهار 1377). ص 1 - 6.
نویسنده در این مقاله به ویژگیهای شخصیّتی و نظری امام و جایگاهی که امام از منظر آن به سیاست می نگریست پرداخته است.
دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه
414 ولایت فقیه زیربنای حکومت اسلامی. چاپ اول: تهران، چاپ و نشر بنیاد، 1368. 278ص.
مجموعه ای از هفت مقاله ای است که در سمیناری در دی ماه 1366 ارائه شد. چنانکه در مقدمه آمده است، بالا گرفتن اختلاف نظرها پیرامون مسائلی مانند قانون کار، اراضی شهری و اخذ مالیات موجب برپایی این سمینار توسط دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه گردد. مقاله اوّل با عنوان «حکومت و ولایت» ترجمه قسمتهایی از جلد اوّل کتاب فقه الدولة آیت الله منتظری توسط احمد بهشتی است که پیش از این در روزنامه اطلاعات منتشر می شده است. مقاله دوّم (حدود اختیارات ولی فقیه) نوشته علی مشکینی. مقاله سوم بخشی از کتاب تبیین مبانی فقهی ولایت فقیه؛ مقاله چهارم(نظریه فقهاء سلف پیرامون ولایت فقیه) از یوسف صانعی؛ مقاله پنجم (نقش ولایت فقیه در حلّ معضلات سیاسی اجتماعی) از عبدالکریم موسوی اردبیلی؛ مقاله ششم (حکومت اسلامی منهای ولایت فقیه امکان پذیر نیست) از
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 141 محمد تقی فلسفی: مقاله هفتم (ولایت فقیه راهگشای مشکلات اجرایی) از میرحسین موسوی است.
الدّجیلی، حسن
415 الفقهاء حکام علی الملوک، علماء ایران من العهد الصفوی الی العهد البهلوی (1500 - 1979). بیروت، دار الاضواء، 1411ق. 570ص.
این کتاب در شانزده فصل و هر فصل شامل موضوعات متعدد می باشد که نویسنده تا فصل پانزدهم به تاریخ روابط علما و پادشاهان از دوران صفویه تا عصر پهلوی و تاریخی از انقلاب اسلامی پرداخته و دو فصل پانزدهم و شانزدهم به موضوع حکومت اسلامی از دیدگاه امام خمینی می پردازد و به سؤالات مختلف از این دوره پاسخ داده و توضیحی از قانون اساسی ج. ا. ا. نیز بیان می کند که کلاً در دفاع از علما و سیره آنان و دفاع از انقلاب اسلامی پرداخته است.
416 درخششی در غروب. مرکز پژوهشهای فرهنگی، تهران، واحد فرهنگی تهران (بنیاد شهید)، 1368. 294ص.
این کتاب ضمن توضیحاتی پیرامون ویژگیهای شخصیت امام از نظر بعضی از دوستانشان، گفته ها و نوشته های افراد مختلف از پنجاه کشور جهان درباره شخصیت امام را جمع آوری کرده که بعضاً اشاره ای به اندیشه سیاسی امام و تأثیر آن در کشورهای مختلف دارد.
417 «درسهائی از سیره و روش امام خمینی (دقت در مصرف بیت المال)». روزنامه جمهوری اسلامی، 17 دی 1386، ش 3077. ص 10.
نویسنده با ذکر نمونه هائی از رفتار امام در چگونگی مصرف بیت المال، الگوئی برای رهبران، سیاسی جامعه اسلامی ترسیم می کند.
درولی، بهرام
418 ولایت فقیه نظریه سیاسی جمهوری اسلامی. کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، 1375. 243 ص.
نویسنده مطالب خود را در سه فصل تبویب نموده که فصل اول آن به رویکرد نظامی شیعه و قیامهای آن پرداخته و فصل دوم به رویکرد تئوریک شیعه در دوران غیبت می پردازد و در فصل سوم به رویکرد فرهنگی شیعه پرداخته و مباحث مشروطیت و دیدگاه علما درباره آن و سپس دیدگاههای امام در کتاب کشف
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 142 الاسرار و کتاب ولایت فقیه بررسی نموده و به تبیین نظریه ولایت فقیه به عنوان نظام حاکم بر جمهوری اسلامی ایران می پردازد.
دری نجف آبادی، قربانعلی
419 «توسعه، فرهنگ و دیدگاههای امام خمینی». روزنامه اطلاعات، 12خرداد 1375، ش 19630 - 19634، 19638، 19639، ص 6.
نویسنده پس از بیان اهمیت و ضرورت توسعه تاریخچه ای از آن را بیان نموده و سپس به نظرات امام در این خصوص از سال 42 اشاره می کند. پیام منشور بازسازی امام که پس از قبول قطعنامه 598 صادر شده را مورد بررسی قرار می دهد در این مقاله مفاهیم مورد توجه در توسعه از نظرا مام خمینی در موضوعات قطع وابستگی، رشد و توسعه درون گرا و اینکه فرهنگ محور توسعه بوده و راههای توسعه فرهنگی و جایگاه دین در توسعه و مسئله توسعه فرهنگ دینی می پردازد.
دژاکام، تقی
420 «"آزادی" از نگاه امام خمینی». روزنامه کیهان، 13خرداد 1370 (ش 14201). ص 6 و ش 14207 و ش 14208.
نویسنده کوشیده تا اهتمام امام به مسئله آزادی و خصوصیات آزادی مورد نظر ایشان و تجلیات آنرا در عرصه های اجتماعی و آزادی بیان و قلم و مطبوعات و محدودیتهای آنرا از نظر امام مورد بررسی قرار دهد.
دستغیب، سید محمد هاشم
421 ولایت فقیه، چاپ دوم: [ شیراز]، کانون تربیت شیراز، 1363. 254ص.
به منظور دفاع از نظریه ولایت فقیه و تبیین نظرات امام خمینی نگارش یافته و دارای این مباحث است: اهمیت و ضرورت ولایت فقیه، ولایت پیامبر و ائمه، ادله ولایت فقیه، وظایف ولایت فقیه، ویژگی های ولی فقیه، اقتصاد در دولت اسلامی. این کتاب قبلاً به صورت مقالاتی در روزنامه ابرار (26 تا 31 خرداد و 2تا 31 تیر 1365 و 5 تا 23 مرداد 1365 و 16 تا 29 شهریور 1365 و 1تا 6 مهر 1365) چاپ شده است.
دستغیب شیرازی، سیدعبدالحسین
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 143 422 حکومت اسلامی، تهران، ناس، 1363. 248ص.
گردآوری و تدوین خطبه های نماز جمعه در شیراز در بررسی ولایت فقیه است.
دستغیب، علی محمد
423 «حکم اخیر امام خمینی از گره ها را گشود و بن بست ها را باز کرد». کیهان، 6بهمن 1366، ش 13239. ص 14.
نویسنده به تشریح دیدگاه امام در مسائل حکومتی و بازگشائی بسیاری از مشکلات حکومتی با چنین دیدگاهی را مطرح کرده و به توضیح آن می پردازد.
دستمالچی، پرویز
424 نقدی بر قانون اساسی ج. ا. ا. و نظام ولایت فقیه، برلین، آزاد، 1373. 187ص.
نویسنده ضمن بیان تاریخ مختصری از پیدایش شیعه در اسلام و سپس ایران، ریشه های مکتبی - ایدئولوژیک ولایت فقیه را از دیدگاه امام خمینی مورد بررسی رار داده و تفاوتهای میان نظام دمکراسی و ولایت فقیه را ذکر می کند سپس به نقد قانون اساسی ج. ا. ا. و مقایسه آن با اصول حقوق بشر و دیدگاههای ارزشی غرب می پردازد.
دعموش، علی
425 «ولایت الفقیه و اثرها فی التحولات». ع. العهد، 19 تشرین الثانی 1999م. ص 33.
دفتر بررسیهای اجتماعی
426 «گذری بر اندیشه امام خمینی(ره)». روزنامه اطلاعات، 12خرداد 1376 (ش 21065). ص 6.
در این مقاله اندیشه های امام در بعد سیاسی و اجتماعی در موضوعات ولایت فقیه و ارزشهای حکومت اسلامی و تفکر ایشان در احیای شعائر اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.
دفتر بررسیهای سیاسی - مرکز پژوهش
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 144 427 «انتخابات از منظر امام و رهبر». روزنامه اطلاعات، 17 اسفند 1374 (ش 20721). ص 12و7.
در این مقاله موضوع اهمیت انتخابات و بُعد شرعی و نیز مردمی آن و نقش شورای نگهبان و احزاب و گروههای اجتماعی و مسئولان اجرائی انتخابات از نظر امام خمینی و رهبر انقلاب مورد بررسی قرار گرفته است.
دفتر سیاسی
428 پیرامون ولایت فقیه، خط حاکم بر سپاه، بی جا، [انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]. بی تا، 117ص.
این کتاب به تبیین ولایت فقیه از دیدگاه امام و پاسخ به شبهات مطرح شده در این موضوع پرداخته است.
دفتر فرق و مذاهب
429 «امام و حقوق اقلیت ها در جامعۀ اسلامی». روزنامه اطلاعات، 17خرداد 1369، ش 19060. ص 7 و ش 19062.
نویسنده مقاله پس از توضیحاتی در خصوص حقوق اقلیتها در قانون اساسی ج. ا. ا. به دیدگاههای فقهی امام در خصوص ازدواج، حق مالکیت، عوارض انتقال زمین، آزادی شغل، آزادی انتخاب مسکن اقلیتها پرداخته و به انبوهی از فرمایشات امام درباره حقوق اقلیتها اشاره می کند.
430 دو بهائی: ابوالاعلی مودودی و خمینی. اردو. کراچی، بیت التوحید کراچی، [بی تا]. 72ص.
ترجمه عنوان: دو برادر مودودی و [امام] خمینی
دوران، بهزاد
431 بازسازی تئوری انقلاب در آثار امام خمینی. کارشناسی ارشد، 1375.
نویسنده ضمن اشاره به نظریه های کلاسیک و جدید انقلاب در جهان و تبیین حکومت حق و باطل و بیان شرایط ذهنی و عینی انقلاب و تعبیر جامعه شناختی نظر امام برای تبیین انقلاب را مطرح و مدلی برای تبیین انقلاب اسلامی در آثار امام خمینی(س) عرضه می کند.
معرفی و توصیف
کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 145 حضور، ش 22 (زمستان 1376). ص 273.
432 «الدور الکبیر الذی اداه الامام الخمینی فی العصر الحدیث». ع. الرصد، ش 43 (ایار 1994). ص 13 - 21.
آراء شخصیت های مختلف دوبارۀ تأثیرات اندیشه سیاسی امام خمینی است.
دوستی ثانی، مرتضی
433 «ضوابط دولتهای نامطلوب از دیدگاه امام و ویژگی های عملکرد عمومی آنان». مقاله ارائه شده به کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی.
نویسنده ضمن بررسی مفهوم دولت و پیش فرضهائی که دولت باید الزاماً از آن برخوردار باشد به بررسی انواع دولتهیا نامطلوب از دیدگاه امام خمینی پرداخته و ویژگی های آنان را در قالب: بی قانونی، زورمداری، فریبکاری، وابستگی،