سوم: مانع بودن درجه متقدم از ارث بردن درجه متأخر

‏‏سوم: مانع بودن درجه متقدم از ارث بردن درجه متأخر‏

‏‏[سؤال 11080]‏‏ ‏ ‏ 6327‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 12 / 1361‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی روح الله‌ الموسوی الخمینی سلام عرض می نمایم و پس‏‎ ‎‏از عرض سلام سلامتی شما را از درگاه خداوند متعال درخواست می نمایم. پدر عزیزم‏‎ ‎‏امیدوارم که این مختصر نامه ای را که من می نویسم مورد پذیرش شما قرار گیرد. ‏

‏‏و موضوع از این قرار است. پدری چند فرزند دارد که آن ها را زن داده است و یکی‏‎ ‎‏از فرزندان وی جلوتر از پدر به رحمت ایزدی می پیوندد و پدر هم بعد از مدتی‏
‏‎

‎‏می میرد و فرزندان دیگر نیز دارایی پدرشان را تقسیم می نمایند و هر یک برای خود‏‎ ‎‏سهمی می برند و به فرزندان آن پسری که جلوتر از پدر فوت کرده است سهمی‏‎ ‎‏نمی دهند و می گویند که این پسر پیش بلا شده است و در صورتی که آن پسر تا موقعی‏‎ ‎‏که فوت می کند زحمت آن پدر را می کشد و اولین اولاد آن پدر است و من از شما‏‎ ‎‏خواهش می نمایم به عنوان یک فرزندی از شما و شما هم پدری گرامی برای ما، آیا از‏‎ ‎‏نظر شما و از نظر دین مقدس اسلام جایز است این کار که به آن فرزندی که جلوتر از‏‎ ‎‏پدرش فوت کرده است از دارایی پدرش ندهند؟ یعنی این که به فرزندان آن پسری که‏‎ ‎‏جلوتر فوت کرده است هیچ سهمی نمی رسد و من از شما خواهشمندم که در این‏‎ ‎‏مسأله تأکید نمایید و آن را هرچه زودتر رفعش نمایید. با درود به تمام شهیدان گلگون‏‎ ‎‏کفن میهن اسلامیمان و با درود به رهبر کبیر انقلاب اسلامی و با درود فراوان به تمام‏‎ ‎‏خانواده های شهیدان و با درود فراوان به رزمندگان اسلام که در این سرمای زمستانی با‏‎ ‎‏ارتش مزدور عراقی می جنگند و مشت محکمی به دهان امریکای جنایتکار و دست‏‎ ‎‏نشانده هایش می کوبند و می روند تا پرچم خونین لا اله الا الله‌ را در سرتاسر جهان‏‎ ‎‏برافرازند. خداحافظ، به امید موفقیت و نتیجه گیری‏

‏‏بسمه تعالی، اگر فرزندی که قبل از پدر فوت کرده مال داشته باشد فرزندان‏‎ ‎‏او از آن مال ارث می برند ولی ترکه پدر [جدّ] به فرزندان او می رسد و با‏‎ ‎‏وجود فرزند نوه ارث نمی برد.‏

‏‏[سؤال 11081]‏‏ ‏ ‏ 6328‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 2 / 1361‏

‏‏حضرت امام خمینی رهبر کبیر انقلاب، مدّ ظله العالی ‏

‏‏1. شخصی 58 ساله بوده دو سال و سه ماه قبل فوت کرد، وصیت نامه ای عادی‏‎ ‎‏تنظیم نموده و کلیه دارایی خود را بین کلیه فرزندان و عیالش تقسیم نموده که بعد از‏‎ ‎‏فوت به وصیت او عمل شود.‏

‏
‏‎

‎‏2. در حین این موضوع یکی از فرزندان او به نام محمدرضا که یک باب خانه را‏‎ ‎‏پدر در حیات خود به او داده یک هفته قبل از فوت پدر فوت می کند.‏

‏‏3. یک باب خانه ای که در حیات خودش به پسر دیگرش به نام غلامرضا در‏‎ ‎‏وصیت نامه واگذار شده بود در حیات خودش فروخته است در صورتی که در تقسیم‏‎ ‎‏نامه به پسر داده است. ‏

‏‏4. این خانه ای که پدر به پسر اولی (محمدرضا) داده و یک هفته قبل از پدر فوت‏‎ ‎‏کرده است با داشتن 2 نفر فرزند صغیر آیا دیگر خانه ای به پسر متوفی یا به عیال‏‎ ‎‏پسرش که عروس او است می رسد یا خیر؟ جواب را مرقوم فرمایید.‏

‏‏5. خود مرحوم بعد از این که وصیت نامه نوشته است در حضور چند نفر اظهار‏‎ ‎‏داشته وصیت نامه من باطل است و تمام اختیارات دارایی ام اکنون مال خودم است.‏

‏‏6. در این مورد گواهانی در دست داریم که با سوگند به کلام الله‌ مجید و فردای‏‎ ‎‏محشر حقایق را بیان می نمایند.‏

‏‏با توجه به مطالب بالا، حال بفرمایید که چگونه باید عمل شود تا برابر شرع نسبت‏‎ ‎‏به دارایی متوفی رفتار شود. والسلام علی عباد الله‌ الصالحین‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار از اموال که مالک در حیات خود به کسی فروخته یا‏‎ ‎‏بخشیده و تحویل داده دیگران در آن حقی ندارند و هرچه تا زمان فوت در‏‎ ‎‏ملک او باقیمانده و جزء ترکه او محسوب شده است تمام ورثه از آن ارث‏‎ ‎‏می برند و با بودن اولاد، نوه ارث نمی برد.‏

‏‏[سؤال 11082]‏‏ ‏ ‏ 6329‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 26 / 12 / 1360‏

‏‏به نام خداوند، درهم کوبندۀ ستمگران، دفتر مرجع تقلید شیعیان جهان، امام‏‎ ‎‏خمینی پس از عرض سلام و دعا برای سلامتی وجود امام امت و پیروزی رهروان راه‏‎ ‎‏حق در مبارزه با ظلم و کفر، از شما برادران که با صبر و بردباری و قبول مسئولیت‏
‏‎

‎‏خطیر در آن جا به حل مشکل و مسائل مردم، بدون چشم داشت مادی نشستید، تقاضا‏‎ ‎‏دارم مرا نیز در حل این مشکل راهنمایی کنید. باشد که ثواب آن را از خداوند متعال‏‎ ‎‏دریافت دارید.‏

‏‏در سال 1341 هجری شمسی، پدرشوهر این جانب وصیت نامه ای بر مبنای اموال‏‎ ‎‏منقول و غیر منقول خود با رضایت فرزندان خود ـ که شامل چهار پسر و دو دختر‏‎ ‎‏می باشد  ـ تنظیم نمود که در این وصیت نامه، اموال طبق موازین اسلام تقسیم شده بود‏‎ ‎‏و در وصیت نامه قید شده بود که بهره برداری از اموال، در زمان حیات خودشان، منوط‏‎ ‎‏به شخص خودشان و پس از فوت ایشان، هر کس طبق وصیت نامه از اموال‏‎ ‎‏بهره برداری کند؛ که سهم همسرم از این ماترک، مقداری آب و ملک و اثاث خانه و یک‏‎ ‎‏فرش دوازده متری تبریزی بود و علاوه بر آن، وصیت نامۀ دیگری نیز هست که‏‎ ‎‏پدرشوهرم، شوهرم را وصی قرار داد تا بعد از مرگش کلیۀ مراسم کفن و دفن و‏‎ ‎‏سوگواری را با مخارج خود انجام دهد و در قبال آن، یک باغ کوچک به شوهرم واگذار‏‎ ‎‏کرد. اما خواست خدا چیز دیگری بود و همسرم در سال 58 به علت بیماری‏‎ ‎‏درگذشت و مرا با دو فرزند صغیر تنها گذاشت. ضایعۀ این مرگ برای همه ناگوار بود.‏‎ ‎‏به همین خاطر نگذاشتیم پدرشوهرم به علت کهولت و ناراحتی قلبی از این موضوع‏‎ ‎‏اطلاعی پیدا کند و در آخر عمر، داغ مرگ فرزند ببیند. با این وصف، پدرشوهرم یک‏‎ ‎‏سال بعد در سال 59، بدون اطلاع از این موضوع، زندگی را بدرود حیات گفت. اما‏‎ ‎‏مشکل من این مسأله است: اکنون وراث پدرشوهرم تصمیم به تقسیم ماترک گرفتند و‏‎ ‎‏می گویند: چون شوهرم قبل از پدرش فوت کرده، دیگر نمی توانیم طبق وصیت نامه‏‎ ‎‏عمل کنیم و بر این منوال، به فرزندان من ارثی نمی رسد و باغ مزبور نیز در قبال تعهد‏‎ ‎‏پرداخت خرج کفن و دفن، به ما واگذار نمی شود. مراسم و کفن و دفن با مخارج پنجاه‏‎ ‎‏هزار تومان برگزار شد که من اکنون توانایی پرداخت آن را دارم؛ البته با فروش دستبند‏‎ ‎‏و گردنبند خودم. این به خاطر این است که باغچه، مال فرزندان من باشد. بچه های من‏‎ ‎‏چیزی جز یک خانۀ مسکونی که در گرو بانک رهنی است و مقداری از حقوق‏
‏‎

‎‏پدرشان، چیز دیگری ندارند.‏

‏‏در پایان، باتوجه به این نکته که من فرزند صغیر دارم، خواهشمندم جواب درست‏‎ ‎‏و شرعی و کتبی به من بدهید. خداوند متعال شما را اجر بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، با وجود فرزند، نوه ارث نمی برد و در مورد سؤال، وصیت‏‎ ‎‏مربوط به نوه ها و مادر آن ها نیست.‏

‏‏[سؤال 11083]‏‏ ‏ ‏ 6330‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 9 / 1361‏

‏‏حضور محترم مرجع عالی قدر، امام امت، حضرت آیت الله‌ خمینی، حفظکم الله‌‏

‏‏باری به عرض عالی می رساند که زنی دو فرزند داشته است؛ یک پسر و یک دختر،‏‎ ‎‏و دختر بعد از ازدواج و به دنیا آوردن دو پسر و قبل از مادر و شوهرش فوت کرده‏‎ ‎‏است. حال بعد از فوت زن از ترکۀ ایشان یک قطعه زمین هست، ولی ورثۀ پسر‏‎ ‎‏می گوید که شما ورثۀ دختر ارث نمی برید؛ زیرا مادر شما قبل از مادرش فوت کرده‏‎ ‎‏است. لطفاً بفرمایید که آیا ورثۀ دختر از این ترکه ارث می برند یا خیر؟ و اگر می برند،‏‎ ‎‏چه اندازه می برند؟ جواب لطف فرمایند. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر دختر قبل از مادر فوت شده و پسر موجود [بوده] است،‏‎ ‎‏ارث مادر به پسر او می رسد و با وجود پسر، اولاد دختر ارث نمی برند؛ ولی‏‎ ‎‏اگر پسر و دختر هر دو فوت شده اند و بعد مادر فوت شده، اولاد پسر و‏‎ ‎‏اولاد دختر با هم ارث می برند.‏

‏‏[سؤال 11084]‏‏ ‏ ‏ 6331‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام به حضور رهبر کبیر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، امام‏‎ ‎‏خمینی و با آرزوی سلامتی و طول عمر برای امام و پیروزی برای رزمندگان اسلام‏

‏‏از امام عزیز می خواهیم به این سؤال ما جواب دهد: پدری چهار پسر داشت. هنوز‏
‏‎

‎‏پدر زنده بود که دو تا از پسرانش مردند. یکی از این پسران، دو دختر داشت و دیگری‏‎ ‎‏یک پسر داشت. بعد از فوت پدر، پسران ثروت پدر را در بین خود و برادرزاده خود‏‎ ‎‏(یعنی به همان پسری که پدرش مرد) تقسیم کردند و به دختران هیچ ثروتی ندادند. آیا‏‎ ‎‏این دختران حقی دارند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، ارث پدر فقط به دو پسرش می رسد و با وجود فرزند، نوه ارث‏‎ ‎‏نمی برد.‏

‏‏[سؤال 11085]‏‏ ‏ ‏ 6332‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 6 / 1361‏

‏‏محضر مقدس مرجع تقلید و رهبر عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏محترماً به عرض می رسد که شخصی دارای سه فرزند پسری بود که در حال‏‎ ‎‏حیاتش دو تا از فرزندانش فوت نمودند. آن ها از پدر خود جدا نبودند ولی دارای عیال‏‎ ‎‏و فرزند صغیر بودند. شخص مذکور، بعد از فوت دو پسرش فوت نموده، درحالتی که‏‎ ‎‏یکی از پسرانش در حال حیات بوده و فعلاً نیز در حیات است. آیا ماترک و دارایی‏‎ ‎‏شخص مذکور، بین نوه ها و پسرش که زنده مانده باید تقسیم شود یا فقط به پسر‏‎ ‎‏زنده اش می رسد؟ آنچه که حکم الله‌ است مرقوم فرمایید که مورد احتیاج است. ‏

‏‏بقای عمر و سلامت آن جناب را از خداوند متعال خواستارم.‏

‏‏بسمه تعالی، با وجود فرزند، نوه ـ ولو از فرزند دیگر باشد ـ ارث نمی برد.‏

‏‏[سؤال 11086]‏‏ ‏ ‏ 6333‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏درخواست سؤال می نمایم از حضرت امام خمینی مبنی بر این که شخصی بلاعقب‏‎ ‎‏فوت نموده است. این میت برادر، خواهر، عمو، عموزاده، عمه و عمه زاده ندارد و‏‎ ‎‏دایی که با مادر میت از پدر و مادر یکی باشند، ندارد. همچنین دایی که از نظر مادر با‏
‏‎

‎‏مادر میت برادر و خواهر باشند، ندارد. و دارای یک دایی ناتنی می باشد که از نظر پدر‏‎ ‎‏با مادر میت برادر و خواهر هستند. علاوه بر آن این میت دارای سه دختر خاله و پسر‏‎ ‎‏خاله تنی می باشد که مادر میت با مادر خاله زاده ها از یک پدر و مادر می باشند. با توجه‏‎ ‎‏به درخواست و سؤالی که می نمایم برابر قانون خدا و پیغمبر مقرر دارید که مالیۀ این‏‎ ‎‏میت متعلق به دایی ناتنی یا متعلق به خاله زاده های تنی می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، ارث میت به دایی پدری او می رسد و پسر‏‎ ‎‏خاله ها و دختر خاله ها ارث نمی برند هر چند پدر و مادری هستند.‏

‏‏[سؤال 11087]‏‏ ‏ ‏ 6334‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی ایران، مدّ ظله‏

‏‏شخصی فوت می کند که در طبقۀ اول و دوم وارثی ندارد و وراث او در طبقۀ سوم‏‎ ‎‏منحصر به عده ای بنی اعمام و بنی اخوال امی و ابوینی است.‏

‏‏1. آیا اگر متوفی، عموزادۀ أبی داشته باشد، او نیز وارث است و یا منسوبین امی و‏‎ ‎‏ابوینی سابق الذکر حاجب او هستند؟ ‏

‏‏2. آیا ادعای او مبنی بر پسرعمو بودن ـ بدون ذکر این که ابی یا امی یا ابوینی است ـ‏‎ ‎‏قابل قبول است یا باید تصریح کند؟‏

‏‏3. آیا اگر شهود نیز صرفاً پسرعمو بودن را گواهی دهند، بدون تصریح نوع آن‏‎ ‎‏ـ  ابی، امی، ابوینی ـ کافی برای اثبات وراثت می باشد؟‏

‏‏4. آیا حاکم در مقابل چنین شهودی می تواند حکم به وراثت بدهد، یا مادام که‏‎ ‎‏شهادت تفصیلی داده نشود نباید چنین حکمی بدهد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، وارث بنی اعمام و بنی اخوال هستند و با وجود ابوینی آن ها‏‎ ‎‏نوبت به ابی آن ها نمی رسد؛ و با شک در وارث بودن شخص، ارث به او‏‎ ‎‏داده نمی شود، مگر به طریق شرعی وارث بودن او ثابت شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11088]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2981‏

‏‏4. شخصی که شهید شده است و از آن شهید فرزندانی به جا مانده است، آیا‏‎ ‎‏می توان به فرزندان او از ارث جدشان با رضایت سایر ورثه سهم داد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ارث جد به فرزندان بلاواسطه می رسد، ولی آن ها می توانند با‏‎ ‎‏رضایت خودشان هر مقدار بخواهند به فرزندان شهید بدهند.‏

‏‏[سؤال 11089]‏‏ ‏ ‏ 6335‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 26 / 4 / 1360‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی‏

‏‏احتراماً به استحضار می رساند چندی قبل دختر خاله ام به رحمت ایزدی پیوست،‏‎ ‎‏چون متوفّی در زمان فوت دارای مال و اموال وافی بود که در حال حاضر در اختیار‏‎ ‎‏خواهر دیگرم که در زمان حیات متوفی حیاط مشترک داشته اند می باشد و از طرفی‏‎ ‎‏نامبرده غیر از این جانبه و برادرم و خواهر دیگرم که در حال حاضر تمامی اموالش در‏‎ ‎‏اختیار ایشان می باشد وارث قانونی دیگری ندارد و از طرفی موضوع جهت تعیین‏‎ ‎‏حصر وراثت به دادگاه اعلام گردیده که دادگاه به علت این که متوفی دایی پدری دارد‏‎ ‎‏نتوانسته است تصمیم بگیرد، خواهشمند است پاسخاً اعلام فرمایید آیا ما وارث‏‎ ‎‏قانونی و شرعی متوفی می باشیم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، با وجود دایی میت ولو تنها پدری باشد دختر خاله و پسر‏‎ ‎‏خاله ارث نمی برند.‏

‏‏[سؤال 11090]‏‏ ‏ ‏ 6336‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر استفتائات امام خمینی مدّ ظله العالی، پس از عرض سلام:‏

‏‏1. متوفی در صورتی که در طبقه اول ارث جز مادر وارثی ندارد و از طبقه دوم برادر و‏‎ ‎‏خواهر دارد. طرز تقسیم ارث او چگونه است؟ آیا ‏‏ به مادر از باب فریضه و ‏‏ ‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏رداً می رسد و به اخوه چیزی نمی رسد؟ یا مطلب جور دیگری است؟ بیان فرمایید:‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم تمام مال به مادر می رسد.‏

‏‏2. کسی که فرضاً چسب به کمر زده یا در یکی از اعضایش جبیره است و جنب شود آیا علاوه بر غسل‏‎ ‎‏تیمم هم می خواهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، غسل جبیره ای کفایت می کند.‏

‏‏3. آیا می تواند بعد از غسل به مسجد رود ولو غسلش باطل شده باشد؟ آیا بعد از خوب شدن اعاده‏‎ ‎‏غسل لازم است یا همان غسل اول کافی است؟‏

‏‏بسمه تعالی، غسل جبیره ای رافع حدث است و اعاده لازم نیست.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎