شیربها و بعض وجوه دریافتی

‏‏شیربها و بعض وجوه دریافتی‏

‏‏[سؤال 10557]‏‏ ‏ ‏ 5962‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌ العظمی‏‎ ‎‏امام خمینی مدّ ظله العالی‏

‏‏احتراماً با عرض ادب این جانب استدعای عاجزانه دارم به سؤال زیر توجه‏‎ ‎‏فرمایید، بدین وسیله به حضور آن رهبر کبیر عرضه می دارم که این کمینه زنی بودم در‏‎ ‎‏زمان حیات پدرم با شخصی ازدواج نمودم و پدر بنده مقدار یک حبه آب و زمین که‏‎ ‎‏30 جریب الآن در حال حاضر می باشد از شوهر بنده به عنوان شیربها به تصرف خود‏
‏‎

‎‏درآورد و این مقدار زمین تحت کشت برادران بنده است، چون بنده در حال حاضر‏‎ ‎‏محتاج هستم آیا به نظر شریف این کمینه می توانم حق خود را از نظر دستور اسلام و‏‎ ‎‏رهبری آن امام بت شکن ادعا نمایم؟ آیا این زمین که پدر بنده از شوهر به عنوان‏‎ ‎‏شیربها گرفت حق بنده است یا از برادران است که زمین را در دست دارند. استدعای‏‎ ‎‏عاجزانه دارم مرقوم فرمایید که اگر این زمین مذکور را که به عنوان شیربها گرفته شد‏‎ ‎‏بنده حق دارم دعوای حق خود را نمایم، و اگر هم به دستور اسلام حق دار نیستم آن را‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید. حالیه تقاضامندم حکم شرعی این سؤال را بفرمایید تا دستور اسلام‏‎ ‎‏شرعاً اجرا شود. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر شیربها به پدر دختر داده شده و او [به] برادران دختر‏‎ ‎‏بخشیده و تحویل آن ها داده مال برادران است.‏

‏‏[سؤال 10558]‏‏ ‏ ‏ 5963‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. دوشیزه به عقد کسی درآید و قبل از این که عروسی صورت بگیرد بعد از چند‏‎ ‎‏روز از وقوع عقد، داماد پشیمان شده و عقد را به هم زده و طبق قانون شرع به پرداخت‏‎ ‎‏نصف قباله محکوم شده؛ آیا اثاث و شیربها یا خرج مطبخ را که داماد پرداخت کرده،‏‎ ‎‏حق پس گرفتن آن ها را دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه که در قبال انجام کاری پرداخت شده اگر کار انجام‏‎ ‎‏نگرفته، بازگشت دارد و گر نه برگشت ندارد و آنچه که به عنوان هدیه و‏‎ ‎‏بخشش پرداخت شده اگر به حال خود موجود است و طرف مقابل ذی‏‎ ‎‏رحم نیست، می تواند در آن رجوع نماید و پس بگیرد.‏

‏‏[سؤال 10559]‏

‏‏2. در قسمت شیربها یا خرج مطبخ که حضرت امام در جلد دوم تحریر الوسیله‏‎ ‎‏فرموده منظور از تلف شدن شیربها یا خرج مطبخ فقط برای خرج عروسی است یا هر‏
‏‎

‎‏خرج دیگر را شامل است؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه که به عنوان هدیه برای هر منظوری باشد پرداخت‏‎ ‎‏می شود اگر به حال خود در دست طرف باقی نباشد، دهنده حق رجوع و‏‎ ‎‏پس گرفتن ندارد.‏

‏‏3. اگر برادر عروس امانتی علی حده از اثاث عروسی از برادر داماد بگیرد و بعد از به هم خوردن عقد،‏‎ ‎‏آن اثاث امانت را پس ندهد، در شرع جایز است یا خیانت؟‏

‏‏بسمه تعالی، چیزی که به رسم امانت از کسی گرفتند، هر وقت صاحب امانت مطالبه کند باید‏‎ ‎‏برگردانند.‏

‏‏[سؤال 10560]‏

‏‏4. مبلغ شیربها یا خرج مطبخ به هیچ عنوان خرج عروسی نشده؛ زیرا قبل از جلسۀ‏‎ ‎‏عروسی عقد به هم خورده.‏

‏‏بسمه تعالی، میزان همان است که در بالا ذکر شد ولی اگر مالی را برای‏‎ ‎‏مصرف به خصوصی در اختیار طرف گذاشتند و در آن مصرف خرج‏‎ ‎‏نشده، می توانند پس بگیرند.‏

‏‏[سؤال 10561]‏‏ ‏ ‏ 5964‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. کسی در گرفتن شیربهای دختر زیاده روی می کند و جهیزیۀ مناسب هم به دختر‏‎ ‎‏نمی دهد، مثلاً مبلغ 25 هزار تومان به عنوان شیربهای دختر نقداً می گیرد و از همین‏‎ ‎‏پول مذکور، مبلغ پنج هزار تومان را مثلاً برای جهیزیۀ عروسی مصرف می کند و باقی‏‎ ‎‏پول که بیست هزار تومان می باشد را پدر دختر به عنوان شیربها می گیرد؛ البته این مبلغ‏‎ ‎‏مذکور، غیر از مهر و علاوه بر آن است. آیا این پول که به عنوان شیربها می گیرد، حلال‏‎ ‎‏هست یا حرام؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می گیرد، یا‏‎ ‎‏با رضایت به او می بخشند، حلال است.‏

‏
‏‎

‎‏2. طلبه ای در اثر تحصیل علوم دینی به مرض صداع و اعصاب گرفتار می شود و در معالجۀ آن زحمت‏‎ ‎‏زیاد کشیده، اما فایده نبخشیده است و مدت شش سال است که به این مرض گرفتار می باشد؛ و لذا‏‎ ‎‏نمی تواند در تحصیل، به طور معمول زحمت بکشد؛ مثلاً یک هفته درس می خواند و یک هفتۀ دیگر‏‎ ‎‏مشغول مداوا می باشد و یا از شدت درد قادر به مطالعه نیست، و خلاصه، به مقدار قدرت خود زحمت‏‎ ‎‏می کشد. او با این وضع شهریه هم می گیرد و به غیر از شهریه هیچ راه درآمد دیگری ندارد تا امرار‏‎ ‎‏معاش نماید و عائله مند هم می باشد و این را هم یقین دارد که با این وضع نمی تواند کار کند؛ آیا این‏‎ ‎‏شهریه گرفتن برای او جایز هست یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور، جایز است.‏

‏‏3. شخصی جاهل به مسأله ظهار است، ولی در حضور دو مرد و یک زن به زنش می گوید: پشت تو‏‎ ‎‏مثل پشت مادرم و خواهرم باشد؛ به خداوند و رسول اکرم صلی الله علیه و آله قسم که من دیگر با تو همبستر‏‎ ‎‏نمی شوم و این جمله را هم چند بار تکرار کرده است؛ اما عدالت آن دو مرد معلوم نیست و این کلام از‏‎ ‎‏جهت دعوایی که در بین آن ها بوده، در حال قهر و غضب گفته شده؛ آیا این زن برای این مرد حرام شده‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، حرام نشده است.‏

‏‏[سؤال 10562]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6003‏

‏‏3. اگر در متن عقد ازدواج گفته شود که مهر، یک صد هزار تومان و شیربها، بیست‏‎ ‎‏هزار تومان باشد و مراد، این باشد که شیربها را قبل از عروسی، به پدر و مادر دختر‏‎ ‎‏بدهند که برای او جهیزیه و نحو آن فراهم کنند، آیا شیربهای مذکور، جزء مهر می باشد‏‎ ‎‏و به طلاق قبل از دخول، تنصیف می گردد یا حکم دیگر دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، جزء مهر محسوب نیست.‏

‏‏[سؤال 10563]‏‏ ‏ ‏ 5965‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی دختری را با ارتکاز ذهنی بکارت بدون اشتراط در متن عقد به ازدواج‏‎ ‎‏درآورده است؛ لکن بناء خارجی متعاقدین بر آن بوده است و بعد از دخول معلوم شده‏‎ ‎‏که قبل از عقد، به گفتۀ زوجه توسط حمل بار سنگین زوال بکارت شده است ولی‏
‏‎

‎‏زوج شک دارد که توسط حمل بار سلب بکارت شده و یا سبب چیز دیگر است. یعنی‏‎ ‎‏در علت شاک است. لذا شب اول زفاف مطلب را به پدر زوجه اطلاع داده، و او گفته:‏‎ ‎‏«من برای دخترم مهریه نمی خواهم، مطلب مسکوت عنه باشد تا آبرویم ریخته نشود»‏‎ ‎‏و با این حرف زوج ساکت شده و از طرفی هم اطمینان پیدا کرده که سبب زوال، حمل‏‎ ‎‏بار است. در نتیجه نه ماه با هم زندگی کرده اند؛ ولی حالا می خواهد طلاق بدهد و ادعا‏‎ ‎‏می کند: این دو علت باعث شد من عقد را فسخ نکنم. همچنین می گوید: «زوجه اگر‏‎ ‎‏می دانسته به توسط حمل بار بوده، چرا قبل از عقد به من اطلاع نداد تا عقد نکنم».‏‎ ‎‏زوجه هم می گوید: «من درست یقین نداشتم که بکارتم سلب شده. بلی، احتمالش را‏‎ ‎‏می دادم. همچنین خجالت باعث شده که مطلب را فاش نکنم و فقط به عیال برادرم‏‎ ‎‏گفتم. و اگر پدرم مهریه را بخشیده، از خودش این عمل را کرده و به من خبر نداده و‏‎ ‎‏من مهرم را نبخشیده ام». ‏

‏‏حالا بیان بفرمایید نسبت به مهریه و شیربهای پرداخت شده تکلیف چیست؟‏

‏‏در ضمن شیربها چیزی است که در محل مرسوم است و به پدر زوجه می بخشند‏‎ ‎‏به داعی کمک به خرج عروسی و تهیه جهیزیه از برای دخترش. و فرض این است که‏‎ ‎‏عین پول یا خرج شده و یا تبدیل به جهیزیه شده است.‏

‏‏بسمه تعالی، شیربها را در فرض مذکور حق ندارید مطالبه کنید. و زوجه نیز‏‎ ‎‏مهریه را استحقاق دارد و اختیار طلاق با شوهر است.‏

‏‏[سؤال 10564]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5701‏

‏‏3. آیا پولی که در قبال ازدواج ـ که مبلغی به اندازۀ یک یا دو هزار تومان و یا بیشتر ـ‏‎ ‎‏به عنوان شیرینی دریافت می کنند و اگر ندهند، طلب محسوب می کنند آیا حلال است‏‎ ‎‏یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد شرط شده باید بپردازد؛ و گرنه منوط به‏‎ ‎‏رضایت دهندۀ پول است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10565]‏‏ ‏ ‏ 5966‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی که دختر کسی را برای فرزند خود نامزد کرده وپیش از عقد کردن، آن‏‎ ‎‏دختر از دنیا رفته است. آیا می توان مالی را که پدر دختر از داماد خود قبل از عقد گرفته‏‎ ‎‏است پس گرفت یا خیر؟ جواب را واضح بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مهریه بوده و قبل از عقد دختر فوت کرده یا در مقابل‏‎ ‎‏عملی داده اند که انجام نشده می توانند پس بگیرند.‏

‏‏[سؤال 10566]‏‏ ‏ ‏ 5967‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 6 / 1361‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏پس از اهدای سلام و تحیت ‏

‏‏پدری می خواهد برای فرزند خود زن بگیرد. پدر دختر و یا کسی که اختیار عقد با‏‎ ‎‏او است مبلغی پول، مثلاً از چهل هزار تومان تا یک صد هزار تومان بر حسب قدرت‏‎ ‎‏طرف از وی می خواهد یا صورتی می دهد که داماد اشیایی برای جهیزیه دختر تهیه‏‎ ‎‏نماید و تحویل پدر دختر و یا کسان وی نماید تا دختر با خود به خانه شوهر ببرد و در‏‎ ‎‏صورتی که این عمل انجام نشود این وصلت انجام نمی گیرد؛ آیا این پول و یا این اشیا‏‎ ‎‏را زن مالک می شود یا خیر؟ در صورتی که پس از انجام وصلت زن بمیرد و یا طلاق‏‎ ‎‏بگیرد، این وجهی که بابت پول برای جهیزیه گرفته شده و یا صورت اشیایی که کسان‏‎ ‎‏زن خواسته اند تا داماد خریداری کند و تحویل کسان زن دهد و زن با خود به خانه‏‎ ‎‏شوهر ببرد. کسان زن که ورثه او باشند حق ادعای آن اشیا را دارند یا در موقع اخذ‏‎ ‎‏طلاق زن، حق مطالبه آن جهیزیه را دارند یا خیر؟ مستدعی است حکم الله‌ را در این‏‎ ‎‏مسأله بیان فرمایید. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، پول یا اشیایی که داماد داده، اگر جزء مهریه است، نمی تواند‏
‏‎

‎‏پس بگیرد و اگر از مهریه نیست تا عین آن باقی است، پس گرفتن آن‏‎ ‎‏اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 10567]‏‏ ‏ ‏ 5968‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی خمینی مدّ ظله العالی‏

‏‏دختری که پدر ندارد و در منزل عمو یا عمه یا خاله یا خالو یا برادر یا کسی دیگر‏‎ ‎‏بزرگ می شود و کار هم می کند مرسوم است هر وقت دختر به بلوغ رسید او را عروس‏‎ ‎‏می کند و چند مبلغ پول به نام گله می گیرد آیا هر وقت دختر خانه شوهر رفت گله را‏‎ ‎‏می تواند از آن کس مطالبه کند؟ شما امر بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، حق مطالبه ندارد لکن اگر به رضایت چیزی به او بدهند یا در‏‎ ‎‏مقابل عملی قرار داده شود گرفتن آن مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 10568]‏‏ ‏ ‏ 5969‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 1 / 1361‏

‏‏دفتر مبارک استفتائات حضرت امام، مدّ ظله‏

‏‏نظر به این که در اکثر مناطق ایران مرسوم است که هنگام ازدواج، مبلغ خیلی زیادی‏‎ ‎‏مثلاً دویست هزارتومان به عنوان شیربها از طرف داماد می گیرند، شرعاً چه صورتی‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در شیربها تفصیلی است که در رسالۀ عملیه ذکر شده است.‏

‏‏[سؤال 10569]‏‏ ‏ ‏ 5970‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 3 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، مرجع تقلید شیعیان جهان، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، أدام الله‌ ظله ‏

‏‏در کشور ما مرسوم است که صاحبان دختر، مبلغی در حدود سی الی چهل هزار‏
‏‎

‎‏تومان پول را به نام گله از داماد می گیرند و این مبلغ مذکور را پدر و مادر دختر تصرف‏‎ ‎‏می کنند. البته مهریۀ دختر را علی حده تعیین می کنند. آیا تصرف مبلغ مزبور، مجوز‏‎ ‎‏شرعی دارد یا خیر؟ خواهشمند است حکمش را بیان فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با رضایت داماد گرفته شود مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 10570]‏‏ ‏ ‏ 5971‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 10 / 1361‏

‏‏به نام خدا، پاسدار حرمت خون شهیدان، سلام علیکم، دفتر محترم امام امت،‏‎ ‎‏خمینی کبیر، رهبر انقلاب، با درود و سلام بر امام زمان، برپا کنندۀ عدل و عدالت و‏‎ ‎‏منجی عالم بشریت، و سلام بر امام امت، خمینی کبیر، و درود و سلام بر تمامی‏‎ ‎‏شهیدان راه حق و عدالت، و سلام بر تمامی رزمندگان جبهۀ حق علیه باطل و کفر‏‎ ‎‏جهانی، و سلام بر شما برادرانی که شب و روز در پیش برد اهداف مقدس جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی کوشش می کنید. سؤالاتی چند خدمت شما عرضه می دارم و خواهشمندم که‏‎ ‎‏جواب را همراه با امضا و مهر آن دفتر به آدرس نامبرده ارسال دارید.‏

‏‏1. آیا مقدار پولی که پدر عروس به عنوان «شیربها» یا پیش کش از داماد می گیرد،‏‎ ‎‏صحیح است یا نه؟‏

‏‏اگر صحیح است به چه مقدار؟ و اگر مخالف شرع مقدس اسلام است، به چه‏‎ ‎‏مقدار؟ مکروه است یا حرام؟‏

‏‏2. روستایی است در بیرجند که هر کس می خواهد ازدواج کند، عده ای از مردم‏‎ ‎‏می گویند که باید حتماً کلّ ده را غذا بدهد؛ یعنی به درب هر منزل یک ظرف غذا ببری،‏‎ ‎‏ولی فکر نمی کنند که این جوان این همه هزینۀ مخارج را از کجا تأمین نماید و از آن‏‎ ‎‏گذشته اگر جوانی پدر نسبتاً پولدار هم داشته باشد، به فرزندش آن قدر که باید بدهد،‏‎ ‎‏نمی دهد. جوان مجبور می شود یا داماد نشود و یا اگر خواسته باشد داماد شود، باید از‏‎ ‎‏همان اول تشکیل زندگی از کسی قرض بگیرد و بعد از مدت ها هم نتواند قرض خود‏
‏‎

‎‏را ادا نماید. در صورتی که این روستا هم نسبتاً بزرگ است و جمعیت آن 170 خانوار‏‎ ‎‏می باشد و تقریباً 25 الی 30 هزار تومان خرج همان یک روز می شود و هیچ فکر‏‎ ‎‏نمی کنند که این یک وعده غذا برای آن کسی که می خورد، هیچ دردی را دوا نمی کند،‏‎ ‎‏ولی آن جوانی که این هزینۀ هنگفت را خرج می کند و می خواهد خانواده تشکیل‏‎ ‎‏بدهد، چه سختی هایی، و چه دردها و رنج هایی که متحمّل نمی شود. جوانی که این‏‎ ‎‏هزینۀ هنگفت را خرج می کند، می تواند دست کم 10 هزار تومان آن را لوازم‏‎ ‎‏خانوادگی بگیرد تا یک عمر خود او و زن و فرزندان او از آن استفاده نمایند و یا پنج‏‎ ‎‏هزار تومان آن را به حساب امام و یا علمای دیگر، و یا به حساب جنگ زدگان و یا‏‎ ‎‏جنگ بریزد.‏

‏‏برادران محترم به این سؤالات بندۀ حقیر وجداناً پاسخ دهید؛ چون که عدۀ زیادی‏‎ ‎‏به موجب این اشکالات از تشکیل دادن کانون پر مهر و محبت خانواده محروم هستند‏‎ ‎‏و شاید افرادی به علت فقر مالی داماد نشوند. در خاتمه توفیق شما را در راه خدمت به‏‎ ‎‏اسلام و مسلمین خواستاریم. ناگفته نماند این نامه را از یکی از روستاهای بیرجند‏‎ ‎‏نوشته ایم. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، کم کردن مخارج ازدواج امر مطلوب و مرغوبی است، بلکه اگر‏‎ ‎‏مخارج موجب اسراف یا مفاسد دیگر باشد، باید ترک شود. و شیربها تابع‏‎ ‎‏قراردادی است که در ضمن عقد می شود.‏

‏‏[سؤال 10571]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 862‏

‏‏2. پدر مبلغی به نام شیربها از داماد می گیرد آیا مجاز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با رضایت می دهد مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 10572]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6667‏

‏‏2. پول نقدی که قبل از عقد جهت تهیه جهیزیه به خانواده زن داده می شود چگونه‏‎ ‎‏است و از آن کیست؟ گاهی پدر داماد می گوید که این مبلغ را برای ما هرچه می شود‏
‏‎

‎‏بخرید. با این قید، این پول مال کیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پول را به کسی نبخشیده، باقی بر ملک مالک اول است.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎