احکام عین مرهونه نزد بانک
[سؤال 11940] 6897
بسمه تعالی 10 / 7 / 1361
محضر مبارک یگانه بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، متّع الله المسلمین بطول بقائه، محترماً معروض می دارد، امید است وجود مبارک از جمیع بلیات ارضی مصون و محفوظ بوده باشد. بعداً خواهشمندم فتوای مبارک را در مورد مسأله زیر مرقوم فرمایید:
چنانچه شخصی برای تکمیل ساختمان از بانک، وام دریافت کند و ملک خود را نزد آن بانک در رهن قرار دهد و در موعد مقرر از پرداخت دین خود عاجز باشد، بانک نیز برای دریافت پول خود، از طریق قانونی اقدام و رقبات مورد رهن را به مالکیت خود در می آورد و پس از طی تشریفات قانونی آن ها را به فروش می رساند. مبلغ دریافتی بانک از محل فروش این رقبات خیلی بیشتر از طلب بانک و بهرۀ متعلقه و هزینه های دیگر آن می باشد.
1. آیا بانک می تواند کلیۀ وصولی از محل فروش رقبات را بردارد یا آن که بایستی فقط طلب خود را برداشت و مازاد آن را به مدیون مسترد دارد؟
بسمه تعالی، بانک می تواند بر طبق مقررات، عین مرهونه را بفروشد و طلب خود را بردارد و باقی را به مالک مسترد نماید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 347 [سؤال 11941]
2. آیا بانک بایستی به اندازۀ طلب خود در اصل مال تصرف و بقیۀ رقبات را عیناً به مدیون مسترد دارد؛ در صورتی که امکان آن باشد؟
بسمه تعالی، بانک بیش از مقدار طلب خود نمی تواند در عین مرهونه تصرف کند و بقیه را باید برگرداند.
[سؤال 11942]
3. آیا بانک محق به دریافت اصل پول پرداختی است و تکلیف هزینه های متعلقه جهت تملیک رقبات و همچنین بهرۀ متعلقه چیست؟
بسمه تعالی، بر عهدۀ بدهکار نیست؛ مگر این که در ضمن قرض یا رهن شرط شده باشد و بهرۀ پول، ربا و حرام است و بدهکار ضامن آن نیست.
[سؤال 11943] 6898
بسمه تعالی 16 / 10 / 1361
محضر مبارک رهبر انقلاب امام خمینی، دام ظله العالی، پس از درود فراوان، استدعا دارد فتاوی خود را نسبت به مسائل زیر ابلاغ فرمایید:
1. اگر اشخاصی بابت کارخانه ای از بانک وامی دریافت کرده اند، آیا بانک طلبکار می تواند کلیۀ کارخانه را که حدود ده برابر مبلغ وام دریافتی ارزش دارد تصاحب کند یا خیر؟
2. آیا صاحبان کارخانه می توانند از بانک تقاضا کنند که معادل مطالبات خود از دارایی کارخانه تصرف نموده و بقیۀ دارایی کارخانه را فک رهن نماید؟
بسمه تعالی، بانک بیش از مبلغی که به وام داده را حق ندارد و دربارۀ کارخانه چنانچه دولت اسلامی مقرراتی دارد لازم است مراعات شود.
[سؤال 11944]
3. آیا صاحبان کارخانه می توانند از بانک وام دهنده تقاضا کنند دارایی کارخانه
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 348 به نرخ روز ارزیابی شده و بانک وام دهنده معادل طلب خود در دارایی کارخانه شریک باشد؟
بسمه تعالی، اگر وام می دهند همان مبلغ وام را حق دارند و در کارخانه شریک نمی شوند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 349