«مصلحت، به عنوان پارادایم حکومت اسلامی»

‏‏سید محمدناصر تقوی‏

‏‏ ‏

‏‏مصلحت یکی از مفاهیم بسیار مهم در اندیشۀ سیاسی اسلام است. نویسنده در مقالۀ‏‎ ‎‏مذکور با ذکر این نکته که از اقسام مصالح، مصلحت حکومتی می باشد، خاطر نشان کرده‏‎ ‎‏است که اهمیت بحث در این نوع از مصالح، با توجه به شرایطِ سیاسی – اجتماعیِ پس از‏‎ ‎‏پیروزی انقلاب اسلامی و نیز با عنایت به جایگاه ویژۀ مصلحت در اندیشه های فقه‏‎ ‎‏سیاسی امام خمینی صد چندان شده است.‏

‏‏در این مقاله نویسنده با پرداختن به شیوه های مصلحت سنجی و اشاره به مکانیسم‏‎ ‎‏درونی تشخیص مصلحت، در ذیلِ عنوانِ «مکانیسم بیرونی تشخیص مصلحت» به‏‎ ‎‏موضوعات و عناوینی، چون: تشکیل گروه های کارشناسی و تخصصی، مشورت،‏‎ ‎‏نصیحت، امر به معروف و نهی از منکر و همه پرسی می پردازد و سپس در خصوص‏‎ ‎‏بررسیِ نظریِ مصلحت، به عنوان پارادایم حکومت اسلامی، سخن می گوید. نویسنده با‏‎ ‎‏تأکید بر این نکته که مصلحت، همانند بسیاری از مفاهیم مطرح در علوم اجتماعی، دارای‏‎ ‎‏دو بعدِ «توصیفی، نظری» و «کاربردی، عملی» می باشد، نگاه به مصلحت را به عنوان‏‎ ‎‏پارادایم مهم حکومت اسلامی در حوزۀ نظری قابل طرح می داند و خصوصیتِ‏‎ ‎‏پارادایمیِ مصلحت را با توجه به مفهومِ «کوهنی» آن مورد دقت نظر قرار داده و آن ها را‏‎ ‎‏چارچوبِ نظری فهمِ مباحث حکومت اسلامی می داند.‏

‏‏در قسمت بعدی مقاله، نویسنده به چارچوب های کلی مصلحت در سیاست داخلی‏‎ ‎

‏‎

‎

‎ ‎‏را مطرح می سازد. در بخش پایانی مقاله و در ادامۀ عنوانِ حفظ نظام، با طرح این پرسش‏‎ ‎‏اساسی که: «حفظ نظام چه حدّ و مرزی دارد و تا کجا و در چه شرایطی لازم است؟» در‏‎ ‎‏پاسخ به این پرسش برآمده و موضوعِ طریقیّت داشتنِ حکومت و نظام را برای تحقق‏‎ ‎‏اهداف دین بیان داشته است.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‎

‎