تأملی در گسترش احزاب سیاسی

‏‏حجةالاسلام والمسلمین سید جواد ورعی‏

‏‏ ‏

‏‏در مقاله حاضر پس از اشاره به برخی از فواید آثار احزاب، هم چنین مضرّات آن از‏‎ ‎‏دیدگاه غریبان و جوامع غربیان و جوامع اسلامی به تفاوت فعالیت های حزبی در جوامع اسلامی و جوامع غربی پرداخته شده و آمده است: در جوامع غربی مهم ترین فعالیت احزاب‏‎ ‎‏فعالیت سیاسی برای کسب قدرت است و برای رسیدن به آن از هر راه ممکن بهره‏‎ ‎‏می برند، در حالی که فعالیت احزاب در جوامع اسلامی باید برای رضایت خدا و اعتلای‏‎ ‎‏کلمه حق و عزت مسلمین و پای بند به ارزش ها و موازین اخلاقی باشد.‏

‏‏از این رو امام خمینی نیز فعالیت حزبی در جوامع اسلامی را منوط به تفاهم در اصول‏‎ ‎‏و حفظ وحدت می دانستند. نویسنده دیدگاه های امام درباره فعالیت های حزبی را در‏‎ ‎‏موارد زیر بررسی کرده است: ‏

‏
‎

‎

‏‏به اعتقاد نویسنده، با توجه به شواهد موجود تاریخی، امام همواره روحانیت را از‏‎ ‎‏فعالیت های حزبی برحذر داشته اند و شأن آن ها را در جامعه بالاتر از فعالیت حزبی‏‎ ‎‏دانسته اند.‏

‏‏تجربه فعالیت احزاب در جوامع اسلامی: ظهور احزاب در جوامع اسلامی از نظر امام‏‎ ‎‏غالباً پدیده ای استعماری بوده است تا مردم این کشورها را از تجمع و وحدت نظر‏‎ ‎‏بازدارند. از این رو احزاب در این جوامع همواره سرسپرده اجانب، خائن به ملت، فاقد‏‎ ‎‏شم سیاسی و پیرو هوای نفس بوده اند و عملکرد منفی و غیرقابل دفاع داشته اند.‏

‏‏انقلاب اسلامی و آزادی احزاب: امام با وجود سابقه منفی عملکرد احزاب در تاریخ‏‎ ‎‏معاصر ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی هیچ گونه محدودیتی برای فعالیت احزاب‏‎ ‎‏قائل نشدند، اما عملکرد زشت آن ها تا جایی پیش رفت که در مرکز کشور و در دانشگاه‏‎ ‎‏تهران اتاق جنگ برای تجزیه بعضی از استان های کشور تشکیل دادند و به هدایت تجزیه‏‎ ‎‏طلبان و جاسوسی، ترور، دزدی، نقض قوانین، توطئه، کودتا پرداختند.‏

‏‏نتیجه این که: ‏

‏‏فعالیت سالم حزبی از دیدگاه حضرت امام بلامانع، اما مشروط به رعایت مصالح‏‎ ‎‏ملی و مذهبی است؛ ‏

‏‏ایشان به دلیل تجربه ناموفق احزاب سیاسی در ایران به فعالیت های حزبی خوش‏‎ ‎‏بین نبودند؛ ‏

‏‏اختلاف و دشمنی بین احزاب و جریانات سیاسی نگران بودند؛ ‏

‏‏جایگاه روحانیت را بالاتر از حزب گرایی می دانستند.‏