رابطۀ امام خمینی و مردم در انقلاب اسلامی

‏‏دکتر منوچهر محمدی‏

‏‏ ‏‏‏در بررسی انقلاب ها، مطالعه دو رکن اساسی انقلاب (مردم و رهبری) و تعامل این دو‏‎ ‎‏رکن از اهمیت خاصی برخوردار است و همین امر باعث شده است مکاتب، انقلاب را از‏‎ ‎‏لحاظ اهمیتی که برای هر یک از این دو محور قائل اند به دو دسته تقسیم می کنند: ‏

‏‏مکاتب مردم محور: در این مکاتب، مردم نقش محوری در انقلاب و پیروزی آن‏‎ ‎‏دارند. البته مردم تعریف روشنی ندارد و ممکن است در مکتب مارکسیست از آن به‏‎ ‎‏طبقۀ کارگر و در مکتب لیبرالیسم به طبقۀ متوسط یاد کنند؛ ‏

‏‏مکاتب رهبر محور: برخی مکاتب، پیروزی یا شکست انقلاب را تنها مرهون رهبر‏‎ ‎‏و یا رهبران آن دانستند، آن را تنها عامل بسیج سیاسی می دانند. نظریه اقتدار کاریزماتیک‏‎ ‎‏«ماکس وبر» در این دسته قرار می گیرد.‏

‏‏این مقاله می کوشد تا نقش ویژۀ امام خمینی در انقلاب اسلامی را در ره یافت دوم‏‎ ‎‏مورد مطالعه قرار دهد.نویسنده به منظور تبیین نقش امام در انقلاب اسلامی، رهبری‏‎ ‎

‏‎

‎

‏‏امام به عنوان رهبر کاریزماتیک؛ ‏

‏‏امام به عنوان مرجع تقلید؛ ‏

‏‏امام به عنوان مرشد و آگاهی دهنده.‏

‏‏در واقع امام با برخورداری از چنین شخصیتی توانست در فرایند انقلاب دست به‏‎ ‎‏بسیج سیاسی بزند. تقسیم بندی مردم از دیدگاه امام خمینی، موضع اصلی این مقاله‏‎ ‎‏است. به گفتۀ نویسنده مهم ترین تقسیم بندی که در آثار امام مشاهده می شود، تقسیم‏‎ ‎‏بندی ارزشی است؛ بدین معنا که امام جامعه را به دو دسته مستضعف و مستکبر تقسیم‏‎ ‎‏می کند. تقسیم بندی کاربردی مردم (کارگران و کشاورزان، زنان، نیروهای مسلح،‏‎ ‎‏ دانشگاهیان) تقسیم بندی امام از قشرهای مختلف مردم است.‏