نظارت یا ولایت فقیه از منظر فقیهان معاصر و امام خمینی
حجةالاسلام والمسلمین محمدحسین قدردان قراملکی
این مقاله به تحلیل قرائت «نظارت» در نظریه ولایت فقیه اختصاص دارد. نویسنده در آغاز، به قرائت کلی در اندیشۀ سیاسی تشیع، در دوران غیبت امام معصوم(ع) اشاره کرده است:
الف) تبلیغ و مرجعیت دینی؛
ب) قضا؛
ج) حکومت و ولایت؛
د) نظارت و اشراف.
وی آن گاه آرای تنی چند از فقیهان و اندیش وران معاصر را در مقولۀ نظارت گزارش می کند و در بخش دوم مقاله، با بیان تعرض ظاهری نظریۀ امام دربارۀ نظارت یا ولایت فقیه، در رفع این تعارض به چهار راهکار اشاره می کند:
1) اصل انگاری ولایت؛
2) عدول از نظارت؛
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 165
3) اختصاص عدول به نقش روحانیت؛
4) اصل انگاری نظارت.
مؤلف با ذکر قراین و شواهدی چند، از جمله توسعۀ در مفهوم «نظارت» و تقید مفهوم «ولایت» راهکار چهارم را برمی گزیند.
در پایان مقاله، به اختصار، مبانی نظریۀ نظارت بیان شده است.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 166