مقدمه ناشر
بسم اللّٰه الرحمن الرحیم
الحمد للّٰهربّ العالمین و الصلاة و السلام علی محمّد وآله الطاهرین
نجاة العباد کتاب«نجاة العباد»اولین رساله فارسی امام خمینی(س)است که در آغاز مرجعیت ایشان در سال 1340 ش برای استفاده مقلدین تهیه و عرضه گردید.گرچه صاحب جواهر،رساله عملیهای با عنوان«نجاة العباد»داشته که فقهای پس از او مانند شیخ انصاری بر آن حاشیه نوشتهاند؛ولی رساله«نجاة العباد»امام خمینی(س)هیچ ارتباطی با آن،جز اشتراک اسمی ندارد.
این رساله در بیشتر موارد ترجمه کتاب«وسیلة النجاة»تألیف آیت اللّٰه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی رحمه الله(متوفی 1365 ق)و بر اساس ترتیب و ابواب آن بوده و در برخی از مسائل،برگرفته از کتاب«العروة الوثقی»تألیف آیت الله العظمی سید محمد کاظم یزدی رحمه الله(متوفی 1337 ق)میباشد که با توجه به حواشی امام(س)بر آن دو کتاب،با همت و مشارکت جمعی از شاگردان امام تهیه شده است.
گرچه در همان سالهای اولیه مرجعیت حضرت امام،ابتدا حواشی ایشان بر توضیح المسائل آیت اللّٰه العظمی بروجردی و سپس توضیح المسائل با لحاظ فتاوای
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه ف ایشان در اختیار مقلدین قرار گرفت و به همین خاطر کتاب«نجاة العباد»از دسترس عموم خارج شد،ولی از نظر علمی و در برداشتن فتاوای امام ولو بعضی از آنها بعدها تغییر کرده باشد-حائز اهمیت و سزاوار توجه میباشد.
این کتاب در سال 1340 ش در دو جلد توسط چاپخانه دارالعلم قم چاپ و منتشر گردید.
کتاب«نجاة العباد»در آن سالها بیش از یک بار انتشار نیافت،ولی خلاصهای از آن با نام«زبدة الاحکام»پیش از تبعید امام،چندین مرتبه توسط چاپخانه علمیه قم منتشر شد.
کتاب«نجاة العباد»برای بار دوم در سال 1378 ش توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی احیاء و انتشار یافت.
حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی
رساله دیگری که در این جلد از موسوعۀ امام خمینی(س)ملاحظه میکنید «حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی»است.مرحوم ملا هاشم خراسانی(متوفی 1352 ق)از شاگردان آخوند خراسانی رحمه الله(متوفی 1329 ق)و دارای آثار و تألیفاتی از جمله رسالههایی در ابواب فقهی بوده است؛از جمله رسالههای ایشان است:
1-رساله در احکام ربا؛
2-رساله در احکام رضاع؛
3-رساله در مقدمات حج؛
4-رساله در نفقات؛
5-رساله در احکام قبله و اوقات؛
6-رساله در ساعات و اوزان؛
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه ص 7-رساله در احکام خلل نماز؛
8-رساله در احکام عدّة؛
9-رساله در احکام معاملات فاسد؛
10-رساله در احکام خمس.
ایشان علاوه بر جمعآوری فتاوای مراجع و فقهای عصر خویش در قالب رسالههای مذکور،در زمینه تاریخ و حدیث نیز صاحب تألیفاتی است و مشهورترین اثر وی کتاب«منتخب التواریخ»(مختصر التواریخ)میباشد.
یکی از رسالههای فقه فتوایی ملاهاشم،در باب ارث بوده که بعضی از فقها بر آن حاشیه نوشتهاند و از آن با عنوان«رسالة فی الإرث»یا«رسالة فی المیراث»یاد شده است.
امام خمینی(س)پس از تعلیقه بر«وسیلة النجاة»،در سال 1372 ق،از آنجایی که کتاب میراث«وسیلة النجاة»،ناقص بوده و همه احکام ارث را دربرنداشته،اقدام به تحشیه رساله فارسی ملاهاشم در باب ارث نمودهاند که مطابق فتاوای مرحوم اصفهانی تهیه شده است.
از این کتاب سه نسخه مستند به حضرت امام وجود دارد:
1-اولین نسخه از این حاشیه به خط امام در چهارده صفحه،در انتهای نسخه خطی حاشیه بر«وسیلة النجاة»آمده است.
2-دومین نسخه با تغییرات مختصری به عنوان پاکنویس در شانزده صفحه و به طور جداگانه وجود دارد که حدود دو صفحه از آخر آن ناقص است.
3-نسخهای که در حاشیه این رساله در حدود سال 1342 ش منتشر شده و با نسخه دوم مطابق است.از آنجا که این نسخه به رؤیت حضرت امام(س)رسیده و به مهر ایشان مزیّن گردیده،ما نیز نسخه سوم را برگزیده و از ذکر اختلاف نسخهها خودداری نمودیم.به علاوه آنکه این نسخ به لحاظ فتوا با یکدیگر اختلافی ندارند و
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه ق فقط در تعابیر آنها تفاوتهایی مشاهده میشود.
این کتاب اولین بار در سال 1342 ش انتشار یافت و بار دوم،پس از رحلت امام، در سال 1378 ش از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)منتشر گردید و اینک به ضمیمه کتاب«نجاة العباد»تقدیم میگردد.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
دفتر قم
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه ر