نقش مقبولیت و کارآیی در مشروعیت نظام و تبیین دیدگاه امام خمینی(ره)

‏‏نقش مقبولیت و کارآیی در مشروعیت نظام و تبیین دیدگاه امام خمینی(ره) ‏

‏‏مهدی قاسمی‏

‏‏ ‏

‏‏نویسنده در این مقاله کوشیده است مشروعیت سیاسی، کارآیی و مقبولیت نظام‏‎ ‎‏سیاسی را بررسی کند. مطالعه موارد تاریخی نشان می دهد که ناکارآیی نظام های سیاسی‏‎ ‎‏موجب رویگردانی مردم از آن ها و در نتیجه زوال مشروعیت سیاسی شده است. کارآیی‏‎ ‎‏نظام های سیاسی در توانایی پاسخ گویی به انتظارات و نیازهای مردم نمودار می شود، اما‏‎ ‎‏تحولات اجتماعی موجب افزایش انتظارات اجتماعی می شود. در چنین حالتی اگر نظام‏‎ ‎‏فاقد توانایی پاسخ گویی به انتظارات جدید باشد، با ناکارآیی و بحران مشروعیت روبه رو‏‎ ‎‏و جامعه دست خوش خشونت اجتماعی می شود. در صورتی که نظام سیاسی به‏‎ ‎‏خواسته ها و انتظارات روشن فکران و جنبش های دانشجویی پاسخ مثبت ندهد ممکن‏‎ ‎‏است مشروعیتش مورد تهدید قرار گیرد.‏

‏‏نویسنده در ادامه با اشاره به عهدنامه مالک اشتر و برخی سخنان امام نتیجه می گیرد‏‎ ‎‏که رفاهِ اقتصادی نه تنها شرط موفقیت دولتی دینی است، بلکه فلسفه عملی حکومت در‏‎ ‎‏نظام اسلامی رفاه حال شهروندان است تا بتوانند به سایر ارزش ها و معنویت ها توجه‏‎ ‎‏کنند.به همین دلیل حضرت امام در سخنان خود جنگ فقر و غنا را مطرح کرد و وظیفۀ‏‎ ‎‏دولت اسلامی خدمت به مستضعفان است. از سخنان امام معلوم می شود «مستضعفان»‏‎ ‎‏شامل همه مردم ایران است. بنابراین در نظام سیاسی دینی به احتمال قریب به یقین‏‎ ‎‏می توان گفت مشروعیت متأثر از شرایط و اوضاع اقتصادی است و چنان چه نظام دینی‏‎ ‎‏نتواند سطح زندگی مردم را بهبود بخشد، با مشکل عدم مشروعیت روبه رو خواهد شد.‏‎ ‎