منشأ مشروعیت و ساختار حکومت اسلامی
دکتر محمد غفوری
تعریف مشروعیت و کاربرد دینی و سیاسی آن، مدخل مقاله حاضر است.
نویسنده در ادامه به بیان اقسام حکومت ها و مشروعیت ها می پردازد: بشری و مدنی و فوق بشری و فوق مدنی. وی در بخش مشروعیت مدنی بحث را چنین دسته بندی کرده است: 1) مشروعیت بر اساس باورهای سنتی؛ 2) مشروعیت شخصی یا کارفرمایی؛ 3) مشروعیت قانونی یا حقوقی. و در بخش مشروعیت فوق مدنی و بشری این گونه آورده است: نمایندگی از طرف خداوند و انتصاب از بالا، مانند گزینش پاپ در واتیکان، و سوم آمیزه ای از الهی – مردمی بودن حکومت، که مورد نظر نویسنده همین شاخۀ اخیر است.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 88
وی در ادامه به مقایسه ای میان آرای شیعه و اهل سنت در این باره می پردازد: "در واقع بحث مشروعیت در اندیشه سیاسی اسلام در پاسخ به این سئوال مطرح می شود که آیا خداوند حقِ حاکمیت بر مردم را صرفاً به خود اختصاص داده یا به صنف خاصی اعطا کرده است و یا آن را در چارچوب اهداف دین و احکام شرع به تمامی امت تفویض کرده است. "و در پاسخ می نویسد:" می توان گفت که نوع عمل پیامبر(ص) علی بن ابی طالب (ع) و خلفای راشدین مؤیّد آن است که آنان ضمن آن که خود صاحب سیادت بودند، تحقق بخش حکومت واقعی امت نیز می باشند."
در ادامه مقاله آرای فقهای شیعه و اهل سنت و نیز اهل کلام در فرق اسامی ذکر و بحث شده است و در پایان، در مقوله مشروعیتِ مدنی دولت جمهوری اسلامی بر پایۀ قانون اساسی، جامعه مدنی کثرت گرا را می نمایاند و نتیجه می گیرد که "بر این اساس، ملتدر حدود احکام اسلام، منشأ اصلی قدرت محسوب می شود و اصل شورا بهترین شیوۀ اجرای رسالت خلیفه الهی امت به حساب می آید."
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 89