القول فی الفضولی
بحث وتفصیل : حول عدم اعتبار استمرار الشرط غیر المقوّم للماهیة
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب عربی

پدیدآورنده : خمینی، سید مصطفی، 1309-1356

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1385

زبان اثر : عربی

بحث وتفصیل : حول عدم اعتبار استمرار الشرط غیر المقوّم للماهیة

 

بحث وتفصیل : حول عدم اعتبار استمرار الشرط غیر المقوّم للماهیة

‏ ‏

‏قضیّـة ما مرّ منّا عدم لـزوم وجدان ا‌لـعقد ا‌لـفضولیّ لـلشرائط‏‎ ‎‏ا‌لـشرعیّـة، بل مطلق ا‌لـشرط غیر ا‌لـدخیل فی تقوّمـه ا‌لـماهویّ؛ من غیر‏‎ ‎‏فرق بین شرائط ا‌لـعوضین وا‌لـمتعاوضین.‏

‏نعم ، ربّما یستظهر من ا‌لـشرع اعتبار شرط مقوّماً، فیکون هو ا‌لـمتّبع‏‎ ‎‏تعبّداً، کما قد اشتهر فی شرطیّـة ا‌لـبلوغ؛ وأنّ ا‌لـصغیر مسلوب ا‌لـعبارة‏‎[1]‎‏،‏‎ ‎‏ولکنّک عرفت منّا ضعفـه‏‎[2]‎‏.‏

‏ومن غیر فرق بین کون ا‌لـمتصدّی لـلإنشاء نفس ا‌لـما‌لـک ا‌لـفاقد‏‎ ‎


کتابتحریرات فی الفقه: کتاب البیع (ج. ۲)صفحه 340

‏للشرط، أو غیره، ومن غیر فرق بین کون ا‌لـفضولیّ کا‌لـوکیل ا‌لـمفوّض‏‎ ‎‏وا‌لـمأذون ا‌لـمطلق، أو کالآلـة ا‌لـموسّطـة، فلا حاجـة إ‌لـی معلومیّـة مقدار‏‎ ‎‏ا‌لـعوضین حین ا‌لـعقد؛ لا لـلفضولیّ، ولا لـغیره، ولا إ‌لـی ا‌لـقدرة علی‏‎ ‎‏ا‌لـتسلیم، بل هی غیر لازمـة حین الإجازة إذا کانت موجودة فی ظرف لـزوم‏‎ ‎‏ا‌لـتسلیم؛ لـعدم ا‌لـدلیل ا‌لـشرعیّ علیـه ولا إ‌لـیٰ کونـه طِلقاً، ولا إ‌لـیٰ بلوغ‏‎ ‎‏ا‌لـفضولیّ وا‌لـما‌لـک... وهکذا.‏

‏وعلیٰ تقدیر اعتبارها حا‌لـهما، فلا دلیل علی اعتبار استمرارها فی‏‎ ‎‏ا‌لـحا‌لـة ا‌لـمتوسّطـة:‏

‏أمّا با‌لـنسبـة إ‌لـیٰ شرائط ا‌لـمتعاوضین، فهوواضح.‏

‏وأمّا با‌لـنسبـة إ‌لـیٰ شرائط ا‌لـعوضین، فبقاء ا‌لـملکیّـة وا‌لـما‌لـیّـة مع‏‎ ‎‏بقاء حقّ الاختصاص مقطوع ا‌لـعدم، وهکذا غیرهما بطریق أولیٰ.‏

‏نعم، بناءً علیٰ صیرورتـه مباحاً أصلیّاً، ویکون ا‌لـناس علیٰ حدٍّ سواء‏‎ ‎‏بعدما صار ا‌لـخلّ خمراً مثلاً، فربّما یشکل اعتبار بقاء ا‌لـعقد الإنشائیّ؛ لـما‏‎ ‎‏مرّ من أنّ تلف ا‌لـعوضین یستلزم انحلال ا‌لـعقدة قهراً عرفاً؛ من غیر فرق بین‏‎ ‎‏ا‌لـکشف وا‌لـنقل. هذا کلّـه بناء علیٰ ما سلکناه فی هذا ا‌لـمضمار.‏

‏ ‏

‏ ‏

کتابتحریرات فی الفقه: کتاب البیع (ج. ۲)صفحه 341

  • )) تذکرة الفقهاء 2 : 73 ، الدروس الشرعیّة 3 : 192 ، الروضة البهیّة 1 : 314 / السطر2 ، جواهر الکلام 22 : 260 - 262 ، المکاسب ، الشیخ الأنصاری : 114 / السطر 8 و 25 .
  • )) تقدّم فی الجزء الأوّل : 287 وما بعدها .