گفتار ششم: شرکت در محافل و مجامع دوستانه
حاج آقا مصطفی از نظر اخلاقی، فردی خوش خلق، شوخ طبع، بانشاط و اهل تفریح بود. این در حالی بود که نسبت به درس و فراگیری علوم حوزوی نیز جدّیتی مثال زدنی داشت. حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی که ایشان را از نزدیک می شناخت و سالها با هم ارتباط نزدیکی داشتند در این زمینه می گوید:
به طور کلی، چند خصیصه را در مورد ایشان بیشتر به خاطر دارم. یکی، جدیّت نسبت به درس و دیگری، بانشاط و اهل تفریح بودن. آن روزها چنین روحیۀ بانشاطی در میان طلبه ها کم بود. از شنبه تا چهارشنبه مشغول درس و بحث بود، پنج شنبه و جمعه را هم به طور جدّی استراحت و تفریح می کرد. هنگام بحث، داد و فریاد می کشید. در مدرسۀ فیضیّه، همیشه آن گوشۀ مدرسه، بر سر درسهای طلبگی دعوا می شد،
کتابزندگینامه و مبارزات آیت الله سید مصطفی خمینیصفحه 16 می فهمیدم حاج آقا مصطفی آنجاست... .
آزادگی یکی از خصیصه های ایشان بود. من این ویژگی را در روابط خصوصی با ایشان می فهمیدم که روحیۀ آزادمنشی دارد، اهل ریا و ظاهرسازی که گاهی بعضی از آقایان گرفتار آن می شوند، نبود.
این خلق و خوی سید مصطفی، موجب جذب طلاب به سوی وی می شد. ایشان با تعمیق این رویّه، چه در قم و چه در نجف به همراه برخی از طلاب و روحانیون جلسات و مجامع دوستانه خصوصی تری نیز به وجود آوردند. آیت الله علی اکبر مسعودی خمینی در مورد عضویت حاج آقا مصطفی در یکی از این مجامع دوستانه، زمانی که در قم بودند، می گوید:
آقا مصطفی دارای تیپ بخصوصی بود و در مجمعی دوستانه عضویت داشت که از حیث رفاقت، دارای برنامه خاصی بودند. آنگونه که به خاطر دارم، در این گروه آقایان: شیخ علی تهرانی، خلخالی، ابطحی کاشانی و نوری همدانی [اخوی کوچک آقایان نوری همدانی ] و آقای[ آیت الله محمدرضا] توسلی عضویت داشتند. یکی از پیشه وران قم که به حرفۀ نجاری اشتغال داشت و یکی دیگر به نام آقای خطیب که از بذله گویان معروف دنیا بود، در این جمع حضور فعال داشت. ورود به حلقۀ آنها کار آسانی نبود و هر کسی را به گروهشان راه نمی دادند.
در کل، این گروه در وقت درس، بسیار کوشا و فعال و در ساعات فراغت بسیار بشاش و اهل بذله و شوخی بودند. در وقت عبادت هم برنامه های عبادی مرتب و داغ شبانه داشتند. پاتوق آنها در ابتدا سر مقبرۀ مرحوم آقا شیخ فضل الله نوری بود که خدایش بیامرزد. تمام اعضای گروه به ایشان احترام می گذاشتند.
در نجف نیز به مناسبتهای مختلف با دوستان خود گردهم می آمدند و به اعمال مختلف عبادی و بحث و عزاداری مشغول می شدند. در نجف این جلسات دوستانه در منازل افراد و از جمله در منزل خود حاج آقا مصطفی برگزار می شد.
کتابزندگینامه و مبارزات آیت الله سید مصطفی خمینیصفحه 17