امام خمینی (س)، احیا و اصلاح شعائر حسینی
حجة الاسلام و المسلمین سید جواد ورعی
از آغاز شکل گیری عزاداری بر سالار شهیدان، پیش از واقعۀ کربلا و پس از آن و گسترش و عمومی شدن برگزاری مراسم عزاداری عاشورا، فقهای عظام بر کیفیت آن حساس بوده اند. انحراف و ایجاد بدعت در عزاداریها موضوعی بوده است که در طی قرون مختلف مورد بحث بوده، آثار و تألیفاتی در مورد آن نگاشته شده است.
فقها در مصاف با انحرافات عموماً سه دسته بوده اند :
1 – دسته ای که مطلقاً حکم به حرمت عزاداریها، به غیر از شیوۀ ائمه (ع) صادر کرده اند.
(مانند : سید محسن امین، سید ابوالحسن اصفهانی)
2 – فقهائی که مطلقاً حکم به جواز آنها صادر کرده اند ؛ مگر آنکه ضرر منجر به موت در آن باشد.
(مانند : شیخ عبدالحسین حلّی)
3 – فقهائی که در عین حکم به جواز آنها به مقتضای ادلّه، عناوینی چون وهن مذهب یا ضرر معتنابه را مطرح ساخته اند. (مانند میرزای نایینی، علامه شرف الدین و علامه شیخ محمد حسین کاشف الغطاء)
اوج اختلاف نظر فقها در امرکیفیت عزاداری امام حسین (ع) به نیم قرن اخیر در عراق و لبنان باز می گردد. استدلال گروه اول مبتنی بر «رهایی از مشوه شدن چهرۀ تشیع و تلاش در جهت معرفی معقول و منطقی این مکتب» و گروه دوم بر «بیم محو و ریشه کن شدن عزاداریها از سوی استعمارگران و دشمنان تشیع» بوده است.
از جمله ادلۀ قائلین به حرمت، حرمت دروغگویی، آزار بدن، جیغ و فریاد بلند زنان، داد و فریاد و نعره های وحشیانه، صداهای منکر و آبرو ریزی و هتک حرمت فوق العادۀ دین است ؛ لذا باید عزاداریها اصلاح شود.
از مجموع نظرات حضرت امام خمینی (س) چنین بر می آید که ایشان جزء دستۀ
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 246 سوم اند ؛ به این صورت که بیش از همه، مردم را به اقامۀ مجالس عزاداری و روضه خوانی و ترک اعمال دیگر ترغیب نمودند.
روضه خوانیهای سبک، تحریف نهضت کربلا و دنیا طلبی از جمله مسائلی است که نقض غرض برپایی عزاداری و مراسم آن است و جداً باید با آن مقابله شود.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 247