امام خمینی (س) و احیای نگرش سیاسی عاشورا
حجة الاسلام والمسلمین محمد سروش
حضرت امام خمینی(س) با احیای نگرش سیاسی به عاشورا، تحول ژرف و گسترده ای در نگرش کلی به رابطۀ دین و سیاست، به وجود آوردند و عاشورا را مدخلی برای احیای ابعاد فراموش شدۀ سیاست اسلام قرار دادند.
مسأله رابطۀ دین و سیاست، در تاریخ تفکر اسلامی پیشینه ای طولانی دارد و طی قرنها مورد اهتمام متفکران مسلمان قرار داشته و پیوسته تلاش کرده اند تا تصور روشنی از جایگاه سیاست در دین ارائه دهند.
در یکی دو قرن اخیر، به یکباره چرخشی در فرهنگ عمومی جامعۀ اسلام نسبت به رابطۀ دین و سیاست، پدید آمد و این چرخش علاوه بر« عوام»بسیاری از«خواص» را نیزدر برگرفت و طرز فکر و شیوۀ عمل آنها را دگرگون ساخت، تا آنجا که فکر سیاسی، داشتن انحراف و اقدام سیاسی کردن، ضلالت و گمراهی به حساب می آمد.
این جدایی، آثار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ای در پی خود داشت که برخی از آنها عبارت بودند از: رشد عناصر تنبل در حوزۀ، برکناری روحانیت از صحنۀ تبلیغ، کنارگذاردن مباحث سیاسی اسلام، سرگرم شدن به صورتها و از دست دادن محتوا، طرد روحانیون سیاسی، حذف سیاست از فعالیتهای اسلامی و در نهایت، نفوذ و سیطرۀ استعمارگران.
این جدایی، هنگامی گه تبدیل به باور اکثر روحانیون و اکثر قریب به اتفاق ملت شد، فاجعه ای بزرگ برای اسلام بود.
در اینجاست که نقش امام عظیم خمینی(س) در احیای نگرش سیاسی به عاشورا بیش از پیش روشن می شود و خدمتی که ایشان به جهان اسلام نمودند، معلوم می گردد.
این احیا نه تنها موجب ارزش و اهمیت دادن به قیام برای عدالت و آزادی شد، بلکه
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 224 موجب مشروعیت مبارزه با سلطان جائر گشت.
اینکه در مبارزه، نداشتن قدرت عذر محسوب نمی گردد و مصلحت جامعه بر مصلحت فرد مقدم است، از دیگر آثار این احیاست، با این زمینه هاست که تشکیل حکومت اسلامی می تواند به صورت یک آرمان در آید.
اگر می بینیم ائمۀ هدی(ع) بر تداوم مراسم عزاداری این گونه مصرّ بوده اند، از این روست که گریه و اشک بر سیدالشهدا(ع) و یارانش، در واقع مسأله ای سیاسی است و دارای یک فلسفۀ سیاسی عمیق و همیشگی است. این حرکت نوعی حرکت سیاسی مقدس است که می تواند منجر به تشکیل حکومت آرمانی اسلام گردد.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 225