عاشورا : منبعی برای نظریه پردازی
محمدرضا خیرخواهان و محمد موسوی ریزی
جذابیت مطالعاتی رفتار سیاسی امام خمینی(س) نه تنها مرهون واکنشهای متفاوت و گاه متناقضی است که نسبت به آن ابراز شده است، بلکه تا حدی وامدار کشف دوبارۀ اندیشه سیاسی در اسلام است.
این جستار با هدف کشف چگونگی تأثیر گذاری قیام امام حسین(ع) بر تکوین اندیشه و رفتار سیاسی امام خمینی(س) انجام شده است. یعنی از وجهۀ ادراک محیط سیاسی، به نظر می رسد، هم امام حسین(ع) و هم امام خمینی(س)، محیط سیاسی خود را به شکل خطری سازمان یافته در قالب توطئه علیه اسلام ادراک کرده اند.
از وجهۀ کنش سیاسی، بطور کلی در اندیشۀ امام حسین(ع) و نیز امام خمینی(س)، انگیزۀ کنش سیاسی، ناشی از «تکلیف الهی» است که به هنگام خطر بروز می کند و کارکردهای گوناگون می پذیرد. هدف این کنش نیز «کسب رضایت الهی» وشیوۀ آن «سازش ناپذیری» است. این کنش می تواند به نتایجی چون، شهادت یا برقراری حکومت اسلامی منجر گردد.
این تطابق چشمگیر بین سازه های رفتار سیاسی، تنها پس از یک فرآیند یادگیری خودآگاهانه از سوی امام خمینی(س) و تلاش او برای بسط و تعمیق آن به شیوه های گوناگون در افراد دیگر(رهبری) امکان پذیر است. بنابراین، کربلا رخدادی منحصر به فرد که موقعیتی تکرار شدنی است و «واکنش حسین(ع)» همیشه می تواند، در هر شرایط ممکن باشد.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 214