سیر مقتل نگاری
استاد محمد جواد صاحبی
مقتل نویسی شعبه ای از دانش تاریخ اسلام است که می کوشد تا سرگذشت شهیدان را همراه با ثبت مکان و زمان شهادت-از بیان راویان مختلف- نقل کند.
غرض عمده از نگارش مفتل در تاریخ نگاری اسلامی،حفظ ارزشهای متعالی و ثبت ایثارها و اخلاصهای شهیدان و انقلابیون راه حق است.
نخستین عاملی که سبب رواج چنین شیوه ای در نقل رخدادهای خونین تاریخ عاشورا شد، اهمیت و بزرگی حادثه و حماسه ای بود که تاریخ هرگز به خود ندیده است.
دومین انگیزه روایاتی است که به عنوان پیشگویی و یا اخبار غیبی از پیامبر وارد شده است و در آنها از کشته شدن مظلومان حسین(ع) و یارانش و ثواب زنده نگهداشتن یاد حماسه جاودانه اش سخن رفته است.
و سومین انگیزه برخورد عاطفی پیشوایان شیعه با واقعه عاشورا شده است، این ریداد به دلیل حضور خاندان امام(ع)، افراد صادق و شجاعی که در واقعه حضور داشته ولی به شهادت نرسیده اند، مخالفانی که به دلیل عذاب وجدان اعتراف کرده اند و نیز ائمه شیعه(ع) که این وقایع را برای محدثان و راویان حدیث کرده اند، به روشنی و دقت به نسل های بعدی گزارش شده است.
راویان اصلی این واقعه، دو تن ازشاگردان برجسته امام صادق(ع)، یعنی ابی مخنف و هشام کلبی بوده اند. بعداً دیگران از این دو نفر روایات را نقل کرده اند، مانند طبری، الن اثیر و ابوالفرج اصفهانی.پس از این تاریخ نویسان، گزارش وقایع عاشورا در کتابهای مختلف و نسل به نسل نوشته شده و اکنون به ما رسیده است.این مقاله حاوی سیر دقیق این مقاتل
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 113 می باشد که مستند و تحلیلی بوده و در برخی موارد تفصیل داده شده است.
در خلال بررسی سیر مقتل نگاریف به برخی از جریانهای تحریف در این وقایع نیز اشاره و با دیدی نفادانه مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 114