ارزیابی منابع و مدارک پژوهش در نهضت عاشورا؛ مقتل الحسین ابومخنف
حجت الله جودکی
مقتل الحسین ابومخنف دربرگیرندۀحوادثی که درفاصلۀ زمانی مرگ معاویه بن ابی سفیان درسال 60 هجری تا شهادت امام حسین(ع) و اسارت خاندانش درسال 61 هجری اتفاق افتاده است.
این مقتل با فاصلۀ زمانی حداقل دو نسل با واقعه کربلا، نخستین مقتلی است که مکتوب شده است. مقتل ابومخنف شامل 112 روایت کوتاه و بلند است، ازیک جمله تاچند صفحه.
منابع ابومخنف سه دسته اند. اول حوادثی تاریخی مشهور و عمومی، دوم، شاهدان عینی واقعه عاشورا وسوم ناقلان با دو یا سه واسطه ازشاهدان عاشورا، که اکثر موارد ازاین دسته اند.
مقتل ابومخنف رامورخین بعدی درکتب خود جای دادند، از آن جمله انده شام بن محمدالسائب الکلبی (شیعه) والمدائنی (سنی). ابوجعفر بن محمد بن جریر طبری متوفای سال 310هجری با استفاده ازکتاب هشام الکبلی، مقتل الحسین ابومخنف رادرذیل حوادث سالهای 60 و61 هجری ذکرکرده است. کتاب ابومخنف پس ازاینکه توسط طبری مضبوط شد به مرور ایام دچار تحریف شد، به گونه ای که مابین مقتلی که هم اکنون وجود دارد وبه مقتل الحسین ابومخنف معروف است با آنچه طبری به ابو مخنف نسبت داده است تفاوت آشکاری وجود دارد.
درمقتل مندرج درطبری هیچگونه نکتۀ خلاف با عقل و عرف به چشم نمی خورد وحوادث آن گونه که اتفاق افتاده اند شرح داده شده است.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 51