ریشه های تاریخی و زمینه های اعتقادی نهضت عاشورا

‏‏ریشه های تاریخی و زمینه های اعتقادی نهضت عاشورا‏

‏‏ ‏

‏‏حجة الاسلام والمسلمین مهدی پیشوایی‏

‏‏ ‏

‏‏هرپدیدۀ اجتماعی زاییدۀ علت یا علل و عواملی است که دست به دست هم داده و آن را پدیده می آورند.             ‏

نهضت عاشورا نیز به همین گونه است.مبدأ عاشورا، سال شصت نبود، بلکه از همان موعد وفات پیامبر(ص) بود، می توان گفت: عاشورا حلقه ای از زنجیر های به هم پیوسته ای بود که یک سرآن به «سقیفه» و سردیگر آن به « کربلا» منتهی گردید.‏

‏‏برخی ازریشه ها رامی توان به این ترتیب برشمرد : نفوذ دشمن دیرینه در دستگاه رهبری، ایجاد تفرقۀ داخلی و احراز پستهای کلیدی به شکلی که معاویه در زمان خلیفۀ دوم به حکومت شام رسید و ازجانب خلیفۀ وقت از رفتارهای اوچشم پوشی می شد و موافقت عملی با آن گرایشهای مسند طلبانه می شد تا به جایی که زمینۀ توسعۀ قدرت نظامی و اقتصادی و سیاسی برای او ایجاد گشت، و در زمان خلیفۀ سوم عملاً مرکز حکومت به شام منتقل گردید. ‏

‏‏رفتارهای صریح ضددینی معاویه                  پس ازصلح باامام حسین (ع) صراحت‏

‏‏کامل یافت ودراین دوران وی بربنی هاشم بسیار سخت می گرفت.‏

‏‏دراین مقاله پس ازبیان مستند مطالب فوق سیری به تاریخ سالهای آخر زندگی معاویه وتلاش برای استقرار یک حکومت موروثی ازجانب او، انجام می گیرد. و در نهایت به بررسی ماهیت حادثۀ عاشورا و عوامل عمده اشاره می گردد: مخالفت بابیعت بایزید، دعوت مردم کوفه وبالاخره عامل امر به معروف ونهی ازمنکر.اما اینکه این عوامل سه گانه، هر کدام چه ارزشی داشته وکدامیک دارای ارزش بیشتری بوده است، دربخش دیگری ازآن گفتگو شده وچنین آمده که دعوت مردم کوفه و عزم تشکیل حکومت و مخالفت بابیعت به خودی خود ارزش زیادی دارند اما بیشترین ارزش متعلق به عامل سوم است که این مورد به ‏

‏‏‎

‎‏کرات دروصیت نامه امام(ع)، سخنان امام دربین راه و نامه هایی که به سران قبایل بصره فرستاد، به چشم می خورد. ‏

‏‏درپایان مقاله برآگاهانه بودن قیام تأکید شده است.‏