حدیث 1 جهاد با نفس

‏‏الحدیث الأوّل ‏

‏‏أخبرنی أجازة، مکاتبة و مشافهة‏‎[1]‎‏ عدّة من المشایخ العظام و الثقات الکرام منهم الشّیخ العلّامة المتکلّم الفقیه الأصولی الأدیب المتبحّر الشّیخ محمّد رضا آل العلّامة الوفی الشّیخ محمّد تقی الأصفهانی‏‎[2]‎‏ أدام الله توفیقه- حین تشرّفه بقم الشّریف، و الشّیخ العالم الجلیل المتعبّد الثّقة الثّبت الحاج شیخ عبّاس القمی‏‎[3]‎‏ دام توفیقه- کلاهما عن المولی العالم الزّاهد العابد الفقیه المحدّث الآمیرزا حسین النوری‏‎[4]‎‏ نور الله مرقده الشّریف- عن العلّامة الشّیخ مرتضی الأنصاری‏‎[5]‎‏، قدّس الله سرّه. و منهم السیّد السّند الفقیه المتکلّم الثّقة العین الثّبت العلّامة السیّد محسن الأمین العاملی‏‎[6]‎‏، أدام الله تأییداته، عن الفقیه العلّام، صاحب المصنّفات العدیدة السیّد محمّد بن هاشم الموسوی الرضوی الهندی‏‎[7]‎‏، المجاور فی النّجف الأشرف حیّا و میّتا، قدّس الله سرّه، عن العلّامة الأنصاری. و منهم السیّد العالم الثقّة الثّبت السیّد أبو القاسم الدهکردی الأصفهانی‏‎[8]‎‏، عن السیّد السّند الأمجد الآمیرزا محمّد هاشم الأصفهانی‏‎[9]‎‏، قدّس سرّه، عن العلّامة الأنصاری (و لنا طرق أخری غیر منتهیة إلی الشّیخ ترکناها) عن المولی الأفضل أحمد النّراقی‏‎[10]‎‏، عن السیّد مهدی المدعوّ ببحر العلوم صاحب الکرامات‏‎[11]‎‏، رضوان الله علیه، عن أستاد الکلّ الآقا محمّد باقر البهبهانی‏‎[12]‎‏، عن والده الأکمل محمّد أکمل‏‎[13]‎‏، عن المولی محمّد باقر‏

‏
‏‎

‎‏المجلسی‏‎[14]‎‏، عن والده المحقّق المولی محمّد تقی المجلسی‏‎[15]‎‏، عن الشّیخ المحقّق البهائی‏‎[16]‎‏، عن والده الشّیخ حسین‏‎[17]‎‏، عن الشّیخ زین الدّین الشهیر بالشّهید الثانی‏‎[18]‎‏، عن الشّیخ علیّ بن عبد العالی المیسی‏‎[19]‎‏، عن الشّیخ شمس الدّین محمّد بن المؤذّن الجزینی‏‎[20]‎‏، عن الشیخ ضیاء الدّین علی‏‎[21]‎‏، عن والده الحائز للمرتبتین الشیخ شمس الدّین محمّد بن مکّی‏‎[22]‎‏، عن الشّیخ أبی طالب محمّد فخر المحقّقین‏‎[23]‎‏، عن والده آیة الله الحسن بن مطهّر العلّامة الحلّی‏‎[24]‎‏، عن الشّیخ أبی القاسم جعفر بن الحسن بن سعید الحلّی المحقّق علی الإطلاق‏‎[25]‎‏، عن السیّد أبی علی فخار بن المعد الموسوی‏‎[26]‎‏، عن الشّیخ شاذان بن جبرئیل القمی‏‎[27]‎‏، عن الشّیخ محمّد بن أبی القاسم الطبری‏‎[28]‎‏، عن الشّیخ أبی علیّ الحسن‏‎[29]‎‏، عن والده شیخ الطائفة أبی جعفر محمّد بن الحسن الطوسی‏‎[30]‎‏ جامع التهذیب و الإستبصار، عن امام الفقهاء و المتکلّمین الشیخ أبی عبد الله محمّد بن محمّد بن نعمان الشّیخ المفید‏‎[31]‎‏، عن شیخه رئیس المحدّثین الشّیخ أبی جعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن موسی بن بابویه القمی‏‎[32]‎‏ صاحب کتاب «من لا یحضره الفقیه»، عن الشّیخ أبی القاسم جعفر بن قولویه‏‎[33]‎‏، عن الشّیخ الأجلّ ثقة الإسلام محمّد بن یعقوب الکلینیّ‏‎[34]‎‏ صاحب الکافی، عن علیّ بن إبراهیم‏‎[35]‎‏، عن أبیه‏‎[36]‎‏، عن النّوفل‏‎[37]‎‏، عن السّکونی‏‎[38]‎‏، عن أبی عبد الله، علیه السّلام: أنّ النّبیّ، صلّی الله علیه و آله، بعث سریّة فلمّا رجعوا قال: مرحبا بقوم، قضوا الجهاد الأصغر، و بقی علیهم الجهاد الأکبر. فقیل: یا رسول الله ما الجهاد الأکبر؟ قال:‏

‏‏جهاد النّفس.‏‎[39]‎‏ ترجمه «سکونی از حضرت ابی عبد الله الصادق، علیه السلام، حدیث کند که فرمود: همانا پیغمبر، صلّی الله علیه و آله، فرستاد لشکری را. پس چون که بر گشتند فرمود: «آفرین باد به گروهی که به جای آوردند جهاد کوچک را، و به جای ماند بر آنها جهاد بزرگ.» گفته شد ای پیغمبر خدا چیست جهاد بزرگ؟ فرمود: «جهاد نفس است.»‏

‏
page 4]]‎‎‏]]  ‏‏شرح «السریّة» قطعة من الجیش. یقال: خیر السّرایا أربع مائة رجل.‏‎باقی الفاظ روایت معلوم است.‏[40]‎

‏‏بدان که انسان اعجوبه ای است دارای دو نشئة و دو عالم: نشئه ظاهر ملکیه دنیویه که آن بدن او است، و نشئه باطنه غیبیه ملکوتیه که از عالم دیگر است. و نفس او، که از عالم غیب و ملکوت است، دارای مقامات و درجاتی است که به طریق کلّی گاهی تقسیم کرده اند آن را به هفت قسمت‏‎[41]‎‏، و گاهی به چهار قسمت‏‎[42]‎‏، و گاهی به سه قسمت‏‎[43]‎‏، و گاهی به دو قسمت‏‎[44]‎‏. و از برای هر یک از مقامات و درجات آن جنودی است رحمانی و عقلانی، که آن را جذب به ملکوت اعلی و دعوت به سعادت می کنند، و جنودی است شیطانی و جهلانی که آن را جذب به ملکوت سفلی و دعوت به شقاوت می کنند. و همیشه بین این دو لشکر جدال و نزاع است، و انسان میدان جنگ این دو طایفه است: اگر جنود رحمانی غالب شد، انسان از اهل سعادت و رحمت است و در سلک ملائکه منخرط، و در زمره انبیا و اولیا و صالحین محشور است، و اگر جنود شیطانی و لشکر جهل غالب آمد، انسان از اهل شقاوت و غضب است، و در زمره شیاطین و کفار و محرومین محشور است. و چون در این اوراق بنای تفصیل نیست، به بعضی مقامات نفس اشاره کرده و وجوه سعادت و شقاوت آن را اجمالا بیان نموده، کیفیت جهاد نفس را در آن مقام بیان می کنیم. إن شاء الله.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎