بیان اقوال مختلف در علم باری
دربارۀ علم میان فلاسفه و متکلمین اختلاف واقع شده است:
بعضی می گویند: علم کیف نفسانی است.
و بعضی دیگر می گویند: علم از مقولۀ انفعال است.
و طایفۀ دیگری علم را از مقولۀ اضافه می دانند.
کسانی که قول اخیر را ادعا کرده اند در بعض مسائل دچار اشکالاتی شده اند و لذا در آن موارد به مطالب نامربوطی قائل شده اند، مثلاً در مسألۀ علمِ واجب به ذات خود چون اضافه طرف می خواهد و بین شی ء و ذاتش اضافه معقول نیست؛ لذا علم واجب به ذات خود را منکر شده اند.
و باز در مسألۀ علم واجب به معالیل خود، چون معالیل به نحو جمع وجود فعلی نداشته و خیلی ها فعلاً معدومند و از طرفی بین شی ء موجود و معدوم اضافه معقول نیست؛ زیرا اضافه دو طرف می خواهد و اگر یک طرف معدوم باشد اضافه محقق نمی شود؛ لذا بعضی علم واجب تعالی به معدومات را منکر شده اند.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 152