نظریه فرفوریوس
و چون از کلام حکیم فرفوریوس ـ از حکمای قبل از اسلام ـ بر می آید که او خواسته است از باب اتحاد عاقل و معقول سخن بگوید ـ چون گفته است: حضرت
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 160 حق با معقول متحد است نه محسوس، و علم او علم معقولی است نه محسوسی ـ پس احتمال قوی دارد که مرام او در این باب مسلک خود صدر المتألهین باشد؛ چنانکه صاحب اسفار در ذکر اقوال باب علم وقتی به قول این حکیم رسیده گفته است: کلام این حکیم صحیح است و فرموده است: ما مطلب را طبق رأی او تصحیح خواهیم نمود و تصحیح بحث را به باب اتحاد عاقل و معقول حواله داده است، که ان شاء الله ما در بحث آینده این مطلب را اثبات خواهیم نمود که حضرت حق به علم تفصیلی به تمام اشیاء و مخلوقات، من ازل الآزال الی ابد الآباد عالم بوده، بدون اینکه کثرتی در ذات بسیط حق لازم آید. و نیز اثبات خواهیم کرد: چنانکه حق، علم معقولی دارد علم احساسی هم داشته و به جزئیات افراد کما هی عالم است «لاَ یَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ»«ألاَ یَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ» و از شعب این قول، قول به عدم زیاده است.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 161