عقول عشره، یادگاری از هیئت قدیم
یک جهت تنبیهی در مسأله باقی مانده و آن این است که چرا عقول را منحصر به عقول عشره دانسته اند؟
علت آن ازدواج نمودن عقل حکیم با رصد مترصدین و جمع شدن عقل وی و رصد منجم است؛ زیرا اگر حکیم به عقل حِکْمی خود اکتفا کند عقول را غیر متناهی می بیند؛ چنانکه اشراقیون که رصد را در نظر نگرفته اند، قائل شده اند به اینکه عقول غیر متناهی است، ولی مثل شیخ الرئیس چون اهل رصد بوده و به عقیدۀ منجمین نُه فلک دیده است به عقول عشره قائل شده است.
بنابراین: از زمانی که افلاک تسعه را باطل دانسته اند عشریت عقول هم از بین رفته است.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 381