رأی فیثاغورس
فرقۀ دوم، فیثاغورس ـ که علوم ریاضی و علم موسیقی از اوست ـ و اصحاب وی هستند و ایشان پایه و اساس هر چیزی را اعداد دانسته اند و چنین می گویند که مبادی و اصول عالم اعدادی هستند که از واحدها فراهم شده اند؛ زیرا مرکبات به بسایط منتهی می شوند و متقوم به آنها می باشند و آن بسایط واحدها هستند.
آیا برای این واحدها ورای وحدات بودن آنها ماهیاتی هست یا خیر؟
در صورت اول آنها مرکب خواهند بود و سخن ما در مرکبات نیست، بلکه در مبادی آنهاست.
در صورت دوم آنها مجرد وحدات خواهندبود و باید مستقل باشند و گرنه به غیر خود محتاج بوده و آن غیر، از آنها اقدم خواهد بود و این خلف فرض است؛ چرا که کلام ما در مبادی مطلقه است، پس هر یک از واحدها تنها وحدتند، مانند موجود حقیقی که نفس وجود است و چنین نیست که مانند ماهیت ذاتی باشد که وجود بر آن عارض شده باشد.
بنابراین وحدات اموری هستند که قائم به خویش می باشند و هنگامی که وضع بر وحدت عارض شد نقطه می شود و از اجتماع دو نقطه، خط و از اجتماع دو خط، سطح و از اجتماع دو سطح، جسم حاصل می شود.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 541