قصاص توسط کودک
ولایت ولی شرعی در قصاص و دیه از دیدگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) در خصوص استیفای قصاص توسط ولی کودک می نویسد: «درصورتی که دارای اولیایی باشد که در قصاص شریک اند، ... اگر بعضی از آنان دیوانه باشد امر او به دست ولیّ او است. و اگر صغیر باشد پس در روایتی است که انتظار بکشید تا کسانی که پدرشان کشته شده است بزرگ شوند، پس وقتی بالغ شدند، آنان مخیّر کنید؛ پس اگر دوست داشتند بکشند یا عفو نمایند یا مصالحه کنند.» (۱)
همچنین در پاسخ به این استفتاء که «شخصی قتلی انجام داده و این مقتول دارای اولاد صغاری می باشد و صغار، ولی شرعی- که عبارت باشد از جد- دارند و ولی شرعی ایشان مطالبه قصاص می کند. آیا از نظر شرع مقدس اسلام باید صبر کرد تا صغار کبیر بشوند و یا این که بر طبق مطالبه ولی که جد باشد، می شود قصاص کرد؟» می فرماید:
«بسمه تعالی، احوط آن است که صبر کنند تا صغیر بالغ شود و درباره قصاص یا گذشت نظر دهد، مگر آن که تأخیر قصاص موجب مفسده باشد و یا آن که خلاف مصلحت صغیر باشد، که در این صورت می توانند، ولی کبیر مطالبه قصاص نمایند.» (۲)
بنا بر آنچه گذشت مطابق نظر امام خمینی (س) ولی صغار در صورتی می تواند از باب ولایت بر صغیر مطالبه قصاص نماید که تأخیر در اجرای قصاص موجب مفسده بوده و یا برخلاف مصلحت صغیر باشد. در غیر این صورت احوط آن است که صبر نمایند تا صغیر بالغ شود و درباره قصاص یا گذشت و یا مصالحه نظر دهد.
و در این که آیا ولی صغار حق گذشت مجاناً را دارد یا نه؟ در پاسخ به استفتاء دادستان کل وقت مبنی بر این که «آیا پدر می تواند نسبت به فرزند صغیرش که مجروح شده، هم از دیه بگذرد و هم از قصاص و مجّاناً صرف نظر نماید، یا چنین حقّی ندارد؟ چون هیچ مصلحتی برای طفل در نظر گرفته نشده و در باب قصاص ، فتوا و قانون بر این است که ولیّ صغیر حق ندارد قاتل را مجّاناً عفو نماید.» مرقوم می دارند:
«بسمه تعالی، در فرض مزبور احوط آن است که صبر کنند تا صغیر بالغ شود و در قصاص یا غیر آن، خودش تصمیم بگیرد و ولی صغیر در فرض مذکور، گذشتش صحیح نیست.» (۳)
همه این ها درباره بچه نابالغ است. اما درباره دیوانه، گذشت که امر او به دست ولیّ او است. (۴) و درباره سفیه نیز می فرمایند:
«حجر به جهت افلاس یا سفاهت، از استیفای قصاص، جلوگیری نمی کند؛ پس برای محجورعلیه است که قصاص کند. ... و محجورعلیه می تواند مجاناً و به کمتر از دیه عفو نماید» (۵)
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۵۷۲، کتاب القصاص، القول فی کیفیة الاستیفاء، مسألة ۱۵. صغیراً
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۴۱، استفتادات امام خمینی، ج ۱۰، ص: ۱۰۶، سؤال ۱۱۴۵۳.
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۴۱، استفتادات امام خمینی، ج ۱۰، ص: ۱۰۶، سؤال ۱۱۴۵۴.
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۵۷۲، کتاب القصاص، القول فی کیفیة الاستیفاء، مسألة ۱۵. مجنوناً
(۵) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۵۷۴، کتاب القصاص، القول فی کیفیة الاستیفاء، مسألة ۱۸. سفه
.
انتهای پیام /*