تعاریف متعددی از حقوق شهروندی توسط محققان بیان شده است،اما بطور عام حقوق شهروندی را می توان مجموعه قواعدی که بر روابط اشخاص در هر جامعه حکومت می کند، تعریف کرد. در این بین دین مبین اسلام دستورات صریح و شفافی برای روابط اجتماعی انسانها دارد و نه تنها به کمال معنوی انسانها توجه نموده  بلکه به چگونگی ساختن جامعه ای نمونه نیز توجه دارد. از جمله مسائل مهم حقوق شهروندی در اسلام توجه به کرامت انسانها به عنوان اشرف مخلوقات، ارزش حیات و زندگی افراد، بدون توجه به نژاد، رنگ و پوست و ... است . امام خمینی (ره) به عنوان فرزند شایسته دین اسلام همواره بر این موضوع (کرامت انسانی ) تاکید داشتند.

مقدمتا برای تبیین مطلب، باید به مهمترین دیدگاه و باور حضرت امام یعنی موضوع عزت، احترام و کرامت انسان رجوع کرد . به کرات از خانواده حضرت امام شنیدم که برای اعضای خانواده و تک تک آحاد جامعه احترام قائل بودند؛ وقت شناسی در دیدارها ، صداقت، نظم، نصایح، پرهیز از غیبت، عدالت، قانون مداری، عمل به تکلیف ،احترام به همسایه و... . نمونه بارز آن هم مربوط می شود به بعضی تجسس ها در مورد نحوه زندگی خصوصی افراد که در اوایل انقلاب انجام می شد؛ که برخی ها وارد زندگی شخصی و خصوصی افراد می شدند و حضرت امام آن پیام مهم هشت ماده ای را در دفاع از حقوق شهروندی ارائه کردند.

بدیهی است که حفظ آبروی مسلمان و عدم تجسس در مسائل شخصی و عدم استراق سمع جزء اصول و مبانی اسلام است که در همین راستا حضرت امام بیانیه هشت ماده ای را در دفاع از حقوق شهروندان صادر کردند. توجه کنید به گوشه ای از این بیانیه که حضرت امام می فرمایند:... هیچ کس حق ندارد به خانه یا مغازه و یا محل کار شخصی کسی بدون اذن صاحب آن وارد شود یا کسی را جلب کند، یا به نام کشف جرم یا ارتکاب گناه تعقیب و مراقبت نماید. و یا نسبت به فردی اهانت نموده و اعمال غیر انسانی - اسلامی مرتکب شود. و یا در فرازی دیگر میف رمایند:.... و یا دنبال اسرار مردم باشد، و تجسس از گناهان غیر نماید یا اسراری که از غیر به او رسیده ولو برای یک نفر فاش کند. حضرت امام برای حفظ حقوق شهروندی بر این اصول و مبانی اسلام همواره تاکید داشتند. و بطور کامل برای انسانها کرامت قائل بودند و این مسئله در باور حضرت امام یک استراتژی بود .

کلام امام خمینی در موضوع رعایت حقوق شهروندی در ابعاد مختلف از جمله: توجه به حقوق جوانان؛ اقشار ضعیف، فقرا و مستمندان؛ عدالت اجتماعی و منع تبعیض؛ توجه به حقوق زنان؛حقوق شهروندان در تعلیم و تعلم و فرصتهای برابر آموزشی؛ حقوق شهروندان در انتخابات آزاد؛ حقوق اقلیت های مذهبی؛ آزادی بیان؛ توصیه به دولتمردان بر حفظ حقوق شهروندی و ... قابل بررسی است. آنچه در ادامه و در این ویژه نامه مطالعه می کنید موضوعات فوق الاشاره درباره حقوق شهروندی و بازخوانی پیام امام در این باره است که از نظر می گذرد.

. انتهای پیام /*