به گزارش پرتال امام خمینی (س) مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم به مناسبت ۱۲ فروردین روز جمهوری اسلامی ایران، یادداشتی را درباره نقش مردم در حکومت اسلامی از دیدگاه امام خمینی(س) قلمی کرده و در اختیار خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گذاشته است که از نظر می‌گذرد.
امام خمینی(س) با ایمان و اطمینانی که به مردم داشت به نقش مؤثر و تعیین کننده مردم در حکومت معتقد بودند و در این چند سال رهبری و هدایت امور، ایشان به این مهم اهتمام وافری داشتند لکن امام(س) دموکراسی‌های غربی را که مدعی حکومت مردم بر مردم بودند را از اساس قبول نداشت و معتقد بودند که (شیوه) دموکراسی اسلام کامل‌تر از دموکراسی غرب است. (صحیفه امام، ج۴، ص۳۱۴)
به هر حال دیدگاه امام خمینی(س) درباره نقش مردم در حکومت اسلامی را می‌توان در قالب چند عنوان آن هم به اختصار مطرح نمود:
۱. نقش مردم در تعیین سرنوشت کشور
امام خمینی(س) جایگاه مردم در کشور را آن قدر مهم و اساسی می‌دانستند که حتی آنان با نقش حیاتی خود در تعیین سرنوشت کشور، می‌توانند آینده آن را رقم زنند.
امام(س) می‌فرمودند: «سرنوشت هر ملتی به دست خودش است» (همان، ج۶، ص۱۱) و «هر ملتی باید سرنوشت خودش را، خودش معین کند» (همان، ج ۵، ص۳۷) و «امروز است که تمام ملت چه بانوان محترم و چه برادران در سرنوشت خودشان دخالت می‌کنند» (همان، ج۸، ص۳۸۴) زیرا «امروز سرنوشت اسلام و سرنوشت مسلمین در ایران و سرنوشت کشور ما به دست ملت است». (صحیفه امام، ج۱۲، ص ۱۸۲)
۲. نقش و دخالت مسئولانه مردم در اداره کشور
امام خمینی(س) اعتقاد راسخی داشتند که: «مملکت باید با دست خود مردم، با دست خود اشخاص اداره بشود» (صحیفه امام، ج۱۰، ص۳۳۷) لذا درباره نقش و دخالت مسئولانه مردم می‌فرمودند: «امروز مسئولیت به عهده ملت است» (همان، ج۱۲، ص۱۸۱) و «باید همه بدانند که همه‌تان مسئولید»، (همان، ۱۸۳) «همه مردم و همه هم مسئول هستند» (صحیفه امام، ج۱۰، ص۱۰۹) یعنی همه باید توجه داشته باشند که با وجود مسئولیت قانونی و رسمی عده‌ای از افراد در اداره کشور، کسی نباید درباره اداره کشور بی توجه باشد و از راه ها و طرق قانونی مردم نقش و دخالت مسئولانه خود را ایفاء نموده و نسبت به اداره امور کشور بی تفاوت نباشند و حتی در صورت انحراف مردم وظیفه دارند ورود پیدا نمایند (وصیتنامه سیاسی الهی امام) و آن چه که مهم است این که بدانیم «یک کشوری وقتی آسیب می‌بیند که ملتش بی تفاوت باشد». (همان، ج۱۳، ص۱۶۰)
۳. نقش نظارتی مردم
همان طوری که اشاره کردیم امام معتقد بودند که کشوری وقتی آسیب می‌بیند که ملت آن بی تفاوت باشند یعنی ملت همه باید حاضر باشند در مسایل سیاسی (کلمات قصار امام، ص۱۲۰ ـ ۱۲۳) و با رشد آگاهی بر امور نظارت نمایند.
امام(س) می‌فرمودند: «ملت باید الآن همه شان ناظر امور باشند، اظهار نظر بکنند در مسایل سیاسی، در مسایل اجتماعی، در مسایلی که عمل می کند دولت» (صحیفه امام، ج۱۳، ص۱۹۳) «ملت باید ناظر باشد به اموری که در دولت می‌گذرد» (صحیفه امام، ج۱۵، ص۱۷) یعنی نظارت همگانی مردم می‌تواند به عنوان نقش اساسی آنان کشور را از بسیاری انحرافات مصون دارد زیرا این نظارت‌ها هم در انتخاب صحیح مردم می تواند مؤثر باشد و هم این که مسئولان نظام را در برابر مردم پاسخگو می‌نماید.
۴. نقش مردم در حمایت و پشتیبانی از حکومت
امام خمینی(س) می‌فرماید: «پشتوانه یک حکومتی ملت است، اگر یک ملتی پشتوانه حکومتی نباشد این حکومت نمی‌تواند درست بشود، این نمی‌تواند برقرار باشد». (صحیفه امام، ج۱۱، ص۴۵۹)
امام خمینی(س) در جای دیگر خطاب به مردم اظهار می‌دارند که «مهم این است که شما ایستاده باشید و قائم به امر باشید و حکومت را از خودتان جدا ندانید و ننشینید به این که همه کارها را باید حکومت بکند» (صحیفه امام، ج۱۵، ص۱۱۵) همچنین ایشان معتقد بود که ملت تا در صحنه حاضرند این کشور آسیب نخواهد دید. (صحیفه امام، ج۱۶، ص۶۸)
بدین ترتیب با توجه به موارد فوق، در مجموع، دیدگاه امام خمینی(س) درباره مردم این است که ایشان درباره مردم نقش خاص و پر اهمیتی قائل هستند که از آن تنها نمی‌توان تعبیر به مردم داری کرد بلکه می‌توان گفت در نزد امام و دیدگاه ایشان در واقع مردم نقش فاعلی را در تحقق حکومت داشته و به عبارتی نقش آنان به گونه‌ای است که باید گفت اراده مردم بر حکومت به شکلی تبلور یافته و خود را نشان می‌دهد و به قول حضرت امام(س): «با اراده ملت‌ها، اراده‌ای که تَبَع اراده خداست، اراده‌ای که برای خداست غیر ممکن‌ها ممکن می‌شود» (همان، ج۱۱، ص۳۲۳)
در عین حال نکته اساسی و پایانی این است که با وجود این که مردم و نقش آنان در حکومت از دیدگاه امام نقش اساسی و خاص است ولی مشروعیت حکومت باید از ناحیه خدا بوده و در این حوزه مردم به حکومت مشروعیت نمی‌دهند و به عبارتی باید گفت مشروعیت حکومت بر اساس آراء مردم نبوده و مشروعیت آن الهی است. لکن حکومت مشروع در عین حال با آرای مردم محقق می‌شود یعنی همان طوری که امام(س) فرمودند: «تولّی امور مسلمین و تشکیل حکومت بستگی دارد به آرای اکثریت مسلمین». (برگرفته از صحیفه امام، ج۲۰، ص۴۵۹)
.
انتهای پیام /*