حقوق اجتماعی زنان از دیدگاه امام خمینی
پژوهشگر: سمیه نریمانی
رشته، مقطع و محل تحصیل: الهیات و معارف اسلامی، کارشناسی ارشد/ ۱۳۸۹، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
استاد راهنما و استاد مشاور: رامین پورسعید، صدیقه مصدق صدیقی
چکیده: حقوق اجتماعی زنان در زم‍ان های مختلف دس‍ت‍خ‍وش ف‍راز و ن‍شیب های ف‍راوانی شده است تا ج‍ایی که در ب‍ع‍ضی دور ت‍اریخی حتی از اصلی ترین حقوق خود م‍ث‍ل حق حیات م‍ح‍روم شده و در ب‍ع‍ضی دور به حاکمیت س‍رزمین خود دست یاف‍ت‍ن‍د. بر همین اساس حقوق اجتماعی زنان از دیر ب‍از مورد م‍ن‍اق‍ش‍ات و بررسی جامعه ش‍ن‍اس‍ان و م‍ح‍ق‍ق‍ان قرار گرفته است.
***
مبانی فقهی حضور زنان در اجتماع از دیدگاه امام خمینی(س)
پژوهشگر: مریم آلباش باویل
رشته، مقطع و محل تحصیل: فقه و مبانی حقوق اسلامی، کارشناسی ارشد/ ۱۳۸۴، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده الهیات، ادبیات و علوم انسانی
استاد راهنما و استاد مشاور: زهرا فهرستی، هادی عظیمی گرکانی
چکیده: در این رساله نویسنده ضمن بررسی دیدگاه ها و نظرات امام درباره حضور زنان با توجه به مبناهای فقهی آن و ریشه یابی نظرات امام خمینی از دیدگاه آیات و رویات، اثبات کرده که دیدگاه های امام، تماما برگرفته از آیات و روایات و کاملا منطبق با دیدگاه های ناب اسلامی است و برخاسته از اسلام اصیل است و حضرت امام(س) به تبع اسلام به زن اهمیت داده و در عرصه های مختلف، این بینش را داشته اند و این کار از ذوق شخصی نبوده، بلکه برمبنای فقهی بوده است.
***
مشارکت سیاسی و اجتماعی زن از دیدگاه اسلام و اندیشه امام خمینی(س)
پژوهشگر: شیرین ح‍سین آب‍ادی
رشته، مقطع و محل تحصیل: معارف اسلامی، کارشناسی/ ۱۳۸۷، تهران، م‍درس‍ه ع‍ل‍میه فاطمه ال‍زه‍را(س) (ش‍هید دق‍ایقی)
استاد راهنما و استاد مشاور: خ‍دیج‍ه ب‍وت‍رابی، ش‍ه‍رب‍ان‍و م‍ح‍لاتی
چکیده: موضوع مشارکت سیاسی زنان از جمله موضوعاتی است که هم با رشد و ارتقای جایگاه و منزلت زنان و مردان، و هم با رشد و توسعه جامعه ارتباطی اساسی و عمیق دارد. اگر بخواهیم جامعه ای متوازن بسازیم باید نقش سیاسی زنان را در کنار مردان ببینیم و بپذیریم و راه را برای مشارکت سیاسی جدی زنان هموار سازیم؛ چرا که نادیده گرفتن این گروه عظیم زنان جز بی اعتبار کردن خط و مشی های توسعه و تبدیل آن ها به عوامل ضد توسعه ندارد. نقش آفرینی و مسئولیت پذیری انسان در جامعه تنها اختصاص به مردان ندارد، بلکه زنان هم در این راستا سهم قابل توجهی در اجتماع دارند چناچه پیامبر(ص) فرموده اند:«کُلّکُم راعٍ و کُلُّکُم مَسئُولٌ عَن رَعیهٍ». این حدیث مبین همین مسأله است زیرا خطاب به همه مسلمانان است و از آنجا که حضرت امام خمینی(س) نیز می فرمایند:«زن یکتا موجودی است که می تواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتش نه یک جامعه بلکه جامعه ها به استقامت و ارزش های والای انسانی کشیده شوند.» این پژوهش سعی دارد با بهره گیری از منابع دینی و با استفاده از دیگر منابع و نظرات و دیدگاه های مختلف و نظر امام خمینی(س) ادله مخالفین و موافقین مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان را مورد بررسی قرار دهد و هدف از این تحقیق آشکار نمودن تأکید اسلام بر مشارکت زنان در جامعه می باشد.
***
بررسی اندیشه حضرت امام خمینی(س): نقش زن در اجتماع
پژوهشگر: فاطمه رمضانی شبخوسکله
رشته، مقطع و محل تحصیل: دینی و عربی، کارشناسی/ ١٣٧٨، کرج، مرکز آموزش عالی فرهنگیان امیرکبیر کرج (باغستان)
استاد راهنما: جبار رضایی
چکیده: از آنجا که در مکتب اسلام برای زنان جایگاه ویژه حقوق مبسوط و حدود دقیق و ظریف و حکیمانه ای پیش بینی و تبیین و تعریف شده است و این حقیقت های متعالی و راهگشا و نجاتبخش در اندیشه های ناب امام راحل آشکارا تبلور یافته است بر آن شدیم تا دیدگاه های آن راهبر فرهیخته را در رابطه با زن در اجتماع مورد بررسی قرار دهیم. زن دارای شخصیت والایی است و در جهان حاضر در همه عرصه ها حضوری همه جانبه دارد، لذا اهمیت دادن به این نیمه بالنده جوامع بشری و تجلیل از مقام ارزشمند در جهت تعالی هر چه فزونتر امور معنوی و پیشرفت و ترقی پر شتابتر و پویاتر درامور علمی و مادی است. بی شک آن کس که مسلمانان است و ایدئولوژی اسلامی شیعی را پذیرفته است، سعی دارد، با الهام گرفتن از حیات فاطمه فکرش را فاطمی و اخلاقش را زینبی وعیان ونهان و بیان و مرامش را توحیدی نماید و بالاخره بینش و منش خویش را خدا پسندانه کند. این امری است که در سایه آگاهی خواستن تمرین و ایمان به دست می آید از فاطمه الگوی زنان باید درس زندگی و عظمت آموخت زیرا فاطمه تکامل یافته ترین شخصیت زنی است که پا به عرصه گیتی نهاده است. زیرا همه مراحل زندگیش آموزنده است شخصیت انسانی و الهی او بینش شناخت او رسالت و مسئولیت پذیری اجتماعی و سیاسی او، حیات بخش، آموزنده و سراسر سازنده است راه پیروزی و اعتلاء و پویایی حق را به ما نشان می دهد. حضرت امام راحل در زاد روز مبارک حضرت زهرا و روز زن فرمودند: «روز بزرگی است یک زن در دنیا آمد که مقابل همه مردان است. یک زن به دنیا آمد که نمونه انسان است یک زن به دنیا آمد که تمام هویت انسانی در او جلوه گر است پس روز، روز بزرگی است روز شما زنان است» باید توجه داشت دیر زمانی است که تیغ تهاجم فرهنگی رگ انسانیت زن را می برد و از طرفی حصار پولادین تحجر و تنگ نظری، شخصیت والا واستعدادهای توانای زن را در زندان مخوف ترس و بی اعتمادی محبوس می کند. در هجوم فرهنگی و غارت اخلاقی به شرق اسلامی، زن تخستین قربانی این تهاجم و اولین اسیر دام بحران هویت بوده است. اکنون سزاوار است به لطف پروردگار، از اندیشه فرزند برومند زهرای اطهر حضرت امام راحل بهره ببریم، تا مصباح الهدایه باشد در فراسوی تاریکی ها و جهالتها. اما پس از گذشت قرنها که حقوق زنان ضایع شده بود و آنان معلبه دست جنایتکاران زر و زور قرار گرفته بودند، عظمت روحی، این قشر سرافراز، شخصیت وشرافت و عزت واقعی شان را به آنان نمایاندند. امام عزیز همواره آنها را به دخالت مستقیم در سرنوشت خویش و امور سیاسی، اجتماعی مکلف می نمود. علامه مجاهد امینی در مقام والای آن رادمرد می فرماید: «الخمینی ذخیره الله للشیعه» وقتی ابعاد شخصیت خداگونه مردی از فرط عظمت و گستردگی در محدوده تاریخ نگنجد کلمات را کجا توان آن است. تا در عرصه تنگ و محدود خویش پرتوی از انوار آن روح بزرگ را به نمایش گذارد. و حامل قطره ای از اقیانوس عظیم ارزش ها و کرامت های انسانی او باشد؟ هرچند در درک فلسفه قیام این «آفتاب عالم تاب انقلاب» ناتوانیم، شهامت و عظمت او جونان بارقه نوری روشنگرانه پرتو افکن راه حق است. باید گفت امام اسوه است، زیرا مطیع امر مولا و بنده صالح خدا بود، روایتی که از امام هفتم امام موسی کاظم نقل شده است در فضای تاریخ طنین افکنده است و اوج می گیرد.«رجل من اهل یدعوالناس الی الحق، یجتمع معه قوم کز برالحدید لا تزلهم الریاح العواصف ولایملون من الحرب ولا یجبنون وعلی الله یتوکلون و العاقبه للمتقین» مدری از اهل قم به هم می رسد مردم را به حق (و یاری آن) فرا می خواند گروهی با او همراهی کنند که چونان قطعه های آهن باشند. تند بادهای آنان را تکان ندهد واز جنگ به ستوه نیایند. و از چیزی ترس به دل راه ندهد و همواره با توکل بر خداوند به پیش تازند و پیروزی نهائی از آن تقوی پیشه گان است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که «امروز همه مردم ما، مردم دنیا، با چشمی پراز احترام و تقدیس به زنان مسلمان ایران می نگرند زنان با رسالتی که علیرغم تلاش های مرموز عوامل بیگانه با حفظ کسوت ملی، مذهبی روحیه پرصلابت، مقاوم و انقلابی دادند، و رسالت انسانی و اسلامی و اجتماعی خویش را ادا کردند. آری دختران و زنان مسلمان ایران در مقیاس های وسیع 5 میلیونی و بیشتر در سطح کشور در تظاهرات، حتی تظاهرات خونین، شرکت کردند و در برابر مسلسل ایستادند و شعار دادند و خروش برآوردند و به بستر شهادت خفتند، و در دل جباران ترس آفریدند. و بالاخره پیروز شدند. نقشی که زنان متعهد و فداکار در پیروزی انقلاب و تداوم آن داشته اند به شهادت همه آنانی که در انقلاب بوده اند و به گواهی امام راحل به یک معنا از نقش مردان نیز بالاتر بوده است و این مسئوولیتی بزرگ برای همه کسانی که به حاکمیت اسلام و سربلندی نظام اسلامی می اندیشند و حفظ ارزش های انسانی و تحقق مدنیت اسلامی دغدغه خاطر آنان است به شعارهایی که درباره ارتقاء حیثیت زنان تبلیغ می شود جامه عمل بپوشانند. و در این راستا گامهای اساسی تری بردارند. بطوری که مد نظر امام راحل بوده است.
***
مدل اجتماعی پایگاه و نقش زن مسلمان در جامعه اسلامی بر اساس دیدگاه حضرت امام خمینی(س)
پژوهشگر: فاطمه صفری
رشته، مقطع و محل تحصیل: جمعیت شناسی، کارشناسی ارشد/ ١٣٧٠-١٣٦٩، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی
استاد راهنما و استاد مشاور: باقر ساروخانی، غلامعباس توسلی، منصور وثوقی
چکیده: نویسنده در این پایان نامه ابتدا به جهان بینی توحیدی اسلام و نقش جایگاه زنان در جامعه اسلامی پرداخته سپس نقش سیاسی - اجتماعی زنان و حضور آنان در انقلاب اسلامی را تحلیل می کند. در فصل سوم و چهارم به نقش زنان در تعلیم و تربیت کودکان و نقش زنان در امور پشت جبهه پرداخته است و بالاخره در پایان در مورد تشخص و منزلت زنان مسلمان در علم و فرهنگ، اقتصاد و مقایسه نقش های سیاسی، اجتماعی زنان قبل و بعد از انقلاب اسلامی می پردازد.
***
مشارکت سیاسی زنان از دید امام خمینی(س)
پژوهشگر: فاطمه کاشف الغطا
رشته، مقطع و محل تحصیل: علوم سیاسی، کارشناسی ارشد/ 1385، قم، موسسه آموزش عالی باقرالعلوم(ع)
چکیده: در این پژوهش به بررسی نظر امام(س) در مورد عوامل موثر بر افزایش مشارکت سیاسی زنان پرداختیم. از آنجا که از لحاظ زمانی مقطع پس از پیروزی انقلاب اسلامی مد نظر بود و به نوعی نظرات امام(س) در این دوره به عمل تبدیل شده است که از چارچوب مطرح شده در کتب مشارکت سیاسی توسط میلبراث استفاده شده که شاخص های عملی را در مورد مشارکت سیاسی ارائه داده است. عوامل موثر بر مشارکت سیاسی در قالب عوامل اجتماعی- اقتصادی و سیاسی مطرح شده است. عوامل اجتماعی- اقتصادی از جمله میزان تحصیلات، شغل، شرایط خانوادگی، محل اقامت و مذهب است که در این پژوهش در مورد ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به بررسی دیدگاه امام خمینی(س) راجع به زنان پرداخته شد. جریان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(س) باعث شد که زنان هم از لحاظ فکری و هم از لحاظ عملی به جایگاه واقعی خود که اسلام مشخص کرده است برسند. به نظر امام(س) زن و مرد از لحاظ حقوق انسانی و اجتماعی مساوی هستند و در صورت رعایت موازین اسلامی از جانب همه هیچ مانعی برای مشارکت سیاسی زنان وجود ندارد بلکه دخالت در سرنوشت خود حق زنان است و در شرایط فعلی حضور آنان در صحنه های سیاسی نه تنها حق بلکه تکلیف آنان است؛ به این ترتیب برخورداری از تحصیلات و شغل مناسب در کنار عامل مذهب و در پیوند با ارتقا سایر شاخص ها در کنار رفع موانع حقوقی و ساختاری باعث یک تحول اساسی در وضعیت مشارکت سیاسی زنان در ایران شده است هر چند در سطوح بالای مدیریتی کشور هنوز جای زنان مدیر این مرز و بوم خالی است.
***
تحول در الگوی مشارکت سیاسی زنان در ایران از آغاز نهضت امام خمینی(س) تا سال 1379
پژوهشگر: مسعود نوربخش
رشته، مقطع و محل تحصیل: علوم سیاسی، کارشناسی ارشد/ 1382، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی
استاد راهنما و استاد مشاور: محمدرضا احمدی طباطبائی، زهرا مصطفوی
چکیده: هدف از نگارش این پایان نامه بررسی این موضوع به عنوان یکی از موضوعات موثر بر مشروعیت و کارکرد دولت و شناخت زمینه ها و علل ساختاری مشارکت یا عدم مشارکت زنان در برهه های مختلف و علل اقبال بیشتر زنان به حضور فعالانه در عرصه های مختلف بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی می باشد. سوال اصلی پایان نامه چنین می باشد: چرا زنان در جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با جامعه پیش از انقلاب حضور بسیار فعال و گسترده تر در امور سیاسی داشته اند؟ بنابراین فرضیه اصلی پایان نامه چنین است: کاهش مشارکت زنان پیش از انقلاب بخاطر عدم سازگاری الگوی مشارکت رژیم گذشته با گفتمان دینی اسلام بوده است و در آستانه انقلاب و بعد از آن به خاطر تغییر این الگو و تطابق آن با گفتمان دینی که توسط امام خمینی(س) ارائه شده بود مشارکت زنان خصوصا مشارکت توده ای افزایش یافته است. نتایج بدست آمده به شرح زیر است: 1- انقلاب اسلامی و دیدگاه های بنیانگذار آن، برای توده های عظیمی از زنان مسلمان و پایبند به ارزش های اسلامی این امکان را فراهم ساخت که با حفظ ارزشهای دینی و اعتقادی مشارکت جدی در فعالیت های سیاسی - اجتماعی داشته و حجاب را مانع چنین مشارکتی قلمداد نکنند. 2- تغییر در الگوی مشارکت زنان بعد از انقلاب آن بود که این الگوی جدید مشارکت زنان بعد از انقلاب آن بود که این الگوی جدید مشارکت زنان از سطح نخبگان و برگزیدگان و اقشار خاص به کل اقشار جامعه خصوصا طبقات پایین جامعه تعمیم داد.
.
انتهای پیام /*