پرتال امام خمینی(س): یادداشت ۷۱۳/
جایگاه، مقام و موقعیت پیامبر در نظام هستی برای هر متدینی ارزش برتر پژوهشی و برازندگی تحقیقی دارد. اما بررسی آن موضوع مقدس از زاویه نگاه عرفان ناب اسلامی و شیعی، با بررسی نگاه امام خمینی که سرآمد علوم عقلی و نقلی است،زیبندگی فرازمندتری می یابد؛ زیرا امام بین عرفان و سیاست پیوند عمیقی قائل بوده و در این مسیر گام های استوار عملی بر میدارد و پیامبران و رهبران الهی را سرآمد عرفای واقعی معرفی می نماید.
انبیای الهی دارای مراتب متفاوت هستند
جایگاه، مقام وموقعیت پیامبر در نظام هستی برای هر متدینی ارزش برتر پژوهشی و برازندگی تحقیقی دارد. اما بررسی آن موضوع مقدس از زاویه نگاه عرفان ناب اسلامی و شیعی، با بررسی نگاه امام خمینی که سرآمد علوم عقلی و نقلی است،زیبندگی فرازمندتری می یابد؛ زیرا امام بین عرفان و سیاست پیوند عمیقی قائل بوده و در این مسیر گام های استوار عملی بر میدارد و پیامبران و رهبران الهی را سرآمد عرفای واقعی معرفی می نماید.
در این نگاه، پیامبر خاتم (ص) به عنوان نخستین آفریده الهی و عصاره و مبدا و منتهای نبوت و مظهر اسم اعظم حق معرفی می شود، برتری پیامبر بر فرشتگان و همچنین احاطه قیومیه پیامبر نسبت به مخلوقات و جامعیت و برتری پیامبر بر تمامی ساکنین عالم جبروت ازمسائل مطرح در این نگاه و نوشتار است که با شرح حدیثی از سوی امام درباره برتری پیامبر خاتم (ص) و ائمه معصومین (ع) نسبت به سایر انبیا ادامه می یابد؛ زیرا نبوت و امامت در ولایت بهم می پیوندند که مرتبه اعلای آن در وجود پیامبر اکرم (ص) و به تبع ایشان امامان معصوم (ع) تجلی یافته است.
از نظر امام، انبیای الهی دارای مراتب متفاوت هستند از جمله در تجلی مقام جمال و جلال و مظهریت اسمای حق، این تفاوت، بروز و نمود بارز تری می یابد. رجعت به سوی خلق و حفظ حدود الهی از شئون انبیا است.
نبوت خاتم (ص) روح نبوتها و شخص ایشان عصاره انسانیت و خلقت است. از جمله مسائلی که در جایگاه و مراتب انبیا در بیان امام، مطرح می‌گردد، لزوم اسفار اربعه معنویه برای پیامبر می باشد که دراین مرحله نیز، مراتب متفاوتی برای پیامبران مطرح می گردد. و جایگاه پیامبر خاتم (ص)، در راس آن مراتب قرار دارد. جامعیت، واسطه فیض الهی، نگین نبوت بودن وعصاره انسانیت و خلقت، نخستین آفریده الهی و تجلی و مظهر اسم اعظم «الله»، از ویژگی های بر جسته پیامبر خاتم (ص) است که برای آن حضرت جایگاه بس بلندی را تداعی می نماید.
نقش و جایگاه پیامبراکرم (ص) در نظام هستی، دارای اهمیت بخصوصی می باشد؛ زیرا پیامبر یگانه منبع و واسطه اصلی فیض حق و واسطه حق و خلق است. دینداران قوانین و احکام دنیایی و دینی خویش را وامدار زحمات رسولان الهی و بخصوص رسول اکرم (ص) می باشند. عرضه و انجام تحقیقات ژرف از سوی دانشوران ژرف اندیش از همه نحله‌های علمی، گویای واقعیت ذکر شده می باشد، در این میان، امام خمینی به عنوان عالم علوم عقلی و نقلی نیز به این مسئله توجه ویژه داشته است.
از آنجایی که وی به جایگاه پیامبر با نگاه عمیق عرفانی پرداخته و از فیض عقل و تحفه نقل در کنار هم بهره برده و آن را با تکیه بر برهان مدلل نموده است. بنا شد جایگاه و منزلت پیامبر را از نگاه عرفانی ایشان بررسی نماییم. بدیهی است، با روشن شدن جایگاه پیامبر در عالم هستی و تبیین و تعمیق و بررسی دقیق آن، زمینه بحث‌هایی از شئونات مختلف و وظایف و مسئولیت‌های پیامبر را، نیز فراهم خواهدنمود.
جامعیت پیامبر و نظر امام خمینی
از مسائل مهمی که در روایات نیز مطرح شده است، برتری انبیای الهی بر فرشتگان می باشد. این آموزه دینی در آثار امام خمینی نیز به خوبی جلوه نموده است. امام خمینی در کتاب مصباح الهدایه حدیث مفصلی را مطرح می‌نماید. آنگاه به توضیح نکات کلیدی آن در برتری پیامبر بر فرشته‌ها می‌پردازد. حدیث این است: امیرالمومنین(ع) از رسول خدا(ص) روایت می‌نماید:
«ما خلق الله افضل منّی و لا اکرم علیه منّی». قال علی علیه السلام، فقلت: یا رسول الله، فانت افضل ام جبرئیل(ع)؟ فقال: یا علی، انّ الله تبارک و تعالی فضّل انبیائه المرسین علی ملائکته المقرّبین و فضّلنی علی جمیع النبیین و المرسلین…» [عیون اخبار الرضا (ع)، ج۱،ص۲۰۴، ح۲۲]؛(، مصباح الهدایه، ص۷۲ – ۷۳٫) خداوند مخلوقی برتر از من نیافریده است و کرامت بیشتری از من به او نداده است. به رسول خدا گفتم: آیا شما برتر هستید یا جبرئیل؟ حضرت فرمود: ای علی! خداوند متعال انبیای مرسلین را بر فرشتگان مقرّب فضیلت داد و مرا بر همه انبیا و پیامبران فضیلت بخشیده است».
امام خمینی درباره پرسش امیرالمومنین(ع) از رسول اکرم(ص) به اینکه آن حضرت افضل است یا جبرئیل؟ می گوید این بیان برای کشف حقایق نسبت به بقیه خلایق است والّا امیرالمومنین(ع) و رسول اکرم(ص) در نشئه عقلی حقایق را از رسول الله دریافته است؛ زیرا هر دو نور واحد هستند.امام خمینی برای رسول خدا(ص) مقام احدیت جمع حقایق غیبیه و شهادتیه را قائل می‌شود و نسبت رسول خدا(ص) با مردم را همانند نسبت اسم اعظم الله به سایر اسماء و صفات الهی می‌داند همان گونه که اسم اعظم جامع همه اسماء و صفات و محیط بر همه است ، پیامبر اکرم (ص)، نیز از چنین جامعیتی برخوردار است. (،مصباح الهدایه، ص۷۵ – ۷۶)
فضیلت پیامبر خاتم(ص) و ائمه(ع)
امام خمینی به توضیح جمله دیگر از حدیث پیامبر می‌پردازد که هم مرتبه برتر پیامبر خاتم(ص) را می‌رساند و هم اینکه امامان معصوم(ع) از این فضیلت بهره‌مند هستند، همانگونه که پیامبر خاتم(ص) نسبت به سایر انبیای الهی از فضیلت بیشتر برخوردار است و مظهر اسم اعظم «الله» است که اسم جامع الهی و محیط بر سایر اسماء الهی است، حضرت علی(ع) و ائمه اطهار(ع) نیز به خاطر اینکه حقیقت نوری واحدی با پیامبر خاتم(ص) دارند از چنین فضیلتی برخوردار هستند امام خمینی در مصابح الهدایه می فرماید:
قوله(ص): و الفضل بعدی لک و للائمه من بعدک اشاره الی ما ذکرنا من انّ مرتبه وجوده(ع) و وجود سائر الائمه: بالنسبه الی النبی(ص) مرتبه الروح من النفس الناطقه الانسانیه؛ و رتبه سائر الانبیاء و الاولیاء رتبه سائر القوی النازله منه… و کل فضیله و کمال و شرف فی المملکه الانسانیه ثابته للمرتبه الروحیه و منها یصل الفیض الی سائر القوی و المراتب» (مصباح الهدایه، ص ۷۷)
پیامبر ان و حفظ حدود الهی
پیامبران الهی برای هدایت انسان‌ها جهت سوق دادن آن‌ها به سوی مقصد واحد و عبودیت خدا گسیل داشته شده‌اند، آن‌ها اولی به این هستند که حدود و قوانین الهی را حفظ نمایند و هیچ‌گاه از حد اعتدال خارج نشوند و جامعه انسانی را هم نگذارند که از حد اعتدال خارج گردند. امام خمینی شان و جایگاه پیامبر را در رعایت حدود الهی می‌داند؛ چه درنشئه عالم نوری که واسطه فیض وجودی است و چه درعالم ملک که باز هم واسطه فیض و برکات الهی به مخلوقات خداوند در روی زمین است، در همه نشئه‌ها و عوالم وجود، شان نبی و پیامبر خدا آن است که حدود الهی را حفظ نموده و جامعه را نگذارد از حد اعتدال خارج گردد. از نظر امام خمینی پیامبر با دو اسم (حکم و عدل) ظاهر می‌شود و به عنوان انسان کامل مظهر اسمای الهی است. (مصباح الهدایه، ص۴۱) (منبع)
.
انتهای پیام /*