پرتال امام خمینی(س) مهدی حاضری: پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 یک دگرگونی اساسی در همه ارکان جامعه ایرانی ایجاد کرد. از یک سو تغییرات بنیادی در آمال و آرزوهای توده مردم، خصوصاً جوانها به وجود آورد؛ به فرموده حضرت امام یک نفخه ای الهی در مردم دمیده شد و از یک سو نظام سیاسی حاکم بر کشور به سرعت از پادشاهی به جمهوری اسلامی تغییر یافت. حضرت امام بر خلاف رویه سایر انقلابها تلاش نمودند ظرف مدت کمتر از یک سال پایه های حکومت تثبیت شود، لذا اصرار داشتند تا هرچه زودتر رفراندوم جمهوری اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، همه پرسی قانون اساسی و انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی برگزار شود. و به سرعت همه نهادهای قانونی شکل بگیرند. از طرفی در کنار حفظ سیستم اداری باقیمانده از رژیم گذشته، نهادهای نوپای انقلابی تأسیس کردند، نهادهایی نظیر؛ سپاه پاسداران، کمیته، بنیاد مسکن، بنیاد شهید، جهاد سازندگی، بنیاد مستضعفان، ستاد انقلاب فرهنگی و...

ولی نکته اساسی و مهم در مدیریت حضرت امام در پیروزی انقلاب و اداره کشور پس از پیروزی، دور نگه داشتن خود از دخالت مستقیم در امور اجرایی و پرهیز از فراهم آوردن دفتر و تشکیلات وسیع در پیرامون خود بود. حضرت امام با درایت مثال زدنی از همان اوایل ورود به پاریس در صدد تشکیل شورای انقلاب برآمده و طی مذاکرات و مکاتبات  متعدد با بزرگانی نظیر؛ شهید مطهری، شهید بهشتی، مرحوم مهندس بازرگان و... شورای انقلاب را تأسیس نمودند.

همچنین بلافاصله بعداز بازگشت به کشور در 12 بهمن 57، در حالی که هنوز دولت دست نشانده بختیار بر سر کار بود و ارتش شاهنشاهی قدرت را در اختیار داشت و فرمانده ارشد ناتو ژنرال هایزر در تهران حضور داشت. حکم نخست وزیری مرحوم مهندس بازرگان  را صادر کنند و وی با تشکیل کابینه به محض سقوط بختیار اداره کشور را در دست می گیرد.

حضرت امام پس از مدتی کمتر از بیست روز، طبق همان وعده ای که در ایام حضور در پاریس جهت در دست نگرفتن امور اجرایی اداره کشور و اکتفا نمودن به نقش نظارتی داده بودند، در تاریخ دهم اسفند 1357 با استقبال عظیم مردم به شهر قم عزیمت نموده و در این شهر ساکن شدند. ولی این اقامت بیش از ده ماه ادامه نیافت و به واسط کسالت قلبی، ایشان به بیمارستان قلب تهران انتقال یافته و پس از آن نیز با نظر پزشکان معالج مجبور به اقامت دائم در تهران شدند.

حضور ده ماهه حضرت امام در قم گرچه از نظر زمانی فرصتی اندک است ولی دورانی سخت و پرتلاطم بوده که حجم فعالیت کاری بسیار وسیعی را از حضرت امام شاهد هستیم. نگاهی گذرا به مجموعه 22جلدی صحیفه امام که حاوی سخنرانی ها و مکتوبات حضرت امام می باشد می تواند گوشه ای این فعالیت ها را که به نحوی ثبت شده است بیان کند به طوری که اجمالی می توان گفت: در طول این مدت اندک و علی رغم سن بالای حضرت امام و محدود بودن امکانات در این مدت حضرت امام 590 مورد سخنرانی و بیانات در دیدارهای عمومی و خصوصی داشته اند که بعضاً در یک روز دوازده ملاقات نیز ثبت شده است. مجموعه عملکرد یازده ماهه حضرت امام در قم می تواند محور تحقیق و بررسی بسیاری از محققان و پژوهشگران باشد. افرادی که علاقه به رشته مدیریت دارند می توانند کیفیت اداره کشور بحران زده در آن مقطع و نحوه برخورد با عقاید و سلایق گوناگون را بررسی کنند. علاقه مندان به رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل می توانند کیفیت تعامل با مقامات و شخصیت های سیاسی بین الملل و پاسخ دادن به تلگرافات و پیامها و تهدید های آنان را ملاحظه کنند. شاغلان رشته جامعه شناسی می توانند. نوع نگاه و جذب اقوام مختلف مردم داخل و خارج کشور را ملاحظه کنند. ما در این گفتار تنها به فعالیتها و عملکرد آن حکیم فرزانه و رهبر یگانه در مدت ده ماهه اکتفا می کنیم.

دیدار های مردمی:

کوچه مجاور منزل حضرت امام در قم در ایام حضور ایشان همواره مملو از جمعیت بود که شعار« ما منتظر خمینی هستیم، هیچ جا نمی ریم همین جا هستیم» را سر می دادند و امام هر از گاهی پله های پشت بام را طی کرده و به ابراز احساسات مردم پاسخ می دادند و یا به همان درب منزل آمده و با ایستادن بر روی صندلی با مردم دیدار می کردند. این عمل در طول روز علی رغم سن بالا و مراجعات و دیدارهای مختلف توسط امام تکرار می شد.

بخشی دیگر از دیدارهای مردمی در محل صحن مدرسه فیضیه بود که به واسطه ازدحام بسیار زیاد مردم و کشته شدن چند زن در یک دیدار، امام این دیدار ها را لغو کردند. در کنار این دیدارهای عمومی حضرت امام در طول روز دیدارهای عمومی محدودتری هم در اتاق منزل خود داشتند که با هماهنگی دفتر امام هیئت های دیدار کننده از داخل و خارج به خدمت امام می رسیدند.

بخش دیگری از دیدارهای امام که توسط دفتر ایشان هماهنگ می شد، دیدار با مقامات و مسئولان کشوری و لشگری بود که بعضاً جلسات طولانی و سرنوشت ساز هم بوده است.

از جمله دیدارهای امام در این ایام رفتن به منازل دیگران برای بازدید ایشان از مراجع، علماء و مدرسین حوزه علمیه قم است که در این مدت کم، حضرت امام علی رغم مشغله زیاد به منزل این آقایان می رفتند. در این راستا حضرت امام جلساتی نیز با مراجع عظام تقلید در منازل آنان داشتند.

بخش دیگری از دیدارهای حضرت امام با مردم حضور ایشان در مجالس و محافل مردمی بود نظیر: مسجد اعظم، مدرسه حکیم نظامی، قبرستان بقیع، مدرسه فیضیه و... بود. تنظیم این ملاقات ها، ثبت و ضبط و عکاسی و فیلمبرداری و کنترل امنیتی این حجم از دیدارکنندگان و جلسات توسط تعداد محدودی از اعضای دفتر انجام می گرفت.

پاسخگویی به مراجعان:

بخش دیگری از فعالیتهای دفتر امام در قم، پاسخگویی به مراجعان حضوری و مکاتبات و تماس های تلفنی بود که از اقصی نقاط کشور و بعضاً جهان به این دفتر مراجعه کرده و برای رفع مشکل خود استمداد می کردند. با توجه به وقوع انقلاب و بهم ریختگی ادارات در شهر های مختلف و توقعات ایجاد شده و مظالم مسئولان گذشته حجم درخواستها بسیار زیاد بود و یکی از محوری ترین کارهای اعضای دفتر، راضی نگه داشتن مردم و ارجاع کارها به مسئولان ذی ربط بود.

اعزام حکام شرع:

از دیگر فعالیت های دفتر امام شناسایی افرادی مستعد و کاردان جهت اعزام به مناظق کشور برای قضاوت و اجرای احکام شرعی بود که چند نفر از افراد مورد اعتماد حضرت امام مأمور شناسایی و اعزام این اشخاص بودند و با حکم دفتر امام این افراد با هزینه سفر مختصری به شهرهای مختلف اعزام می شدند.

دیدار با هیئت های خارجی:

از فعالیت های مهم دفتر امام در قم تنظیم دیدار امام با شخصیت های سیاسی، مذهبی جهان و فرستادگان ویژه رؤسای کشورهای مختلف و سفرا و کاردان کشور ها بود نظیر دیدار با سفیر شوروی که برای اطلاع دادن اشغال کشور افغانستان آمده بود و دیدار با هیئت ویژه پادشاه عربستان، نماینده ویژه پاپ، اسقف کاپوجی(اسقف کلیسای بیت المقدس) و...

اعزام نماینده:

اعزام نماینده به اقصی نقاط کشور برای بررسی و رفع مشکلات منطقه ای از دیگر فعالیت های امام در این ایام بود. افرادی نظیر آیت الله موسوی اردبیلی، آیت الله مشکینی، آیت الله محمد یزدی، مقام معظم رهبری و... از نمایندگان امام هستند که به مناطق مختلف اعزام شدند.

صدور پیامهای سرنوشت ساز:

مبارزه با اختلافات قومی- مذهبی نظیر غائله گنبد، غائله خوزستان، بحران کردستان، غائله سیستان و بلوچستان و در نهایت غائله حزب خلق مسلمان در آذربایجان و قم مهمترین بحرانهایی بود که حضرت امام در طی این مدت ده ماه اداره و کنترل کردند.

تدریس و تفسیر:

در کنار این برنامه ها حضرت امام شروع به تفسیر قرآن کریم کردند که پنج جلسه بیشتر ادامه نیافت و با مخالفت برخی از افرادی که تاب و تحمل دیدگاههای ایشان را نداشتند روبرو گردید و امام ادامه آن را به صلاح ندانستند.

پاسخ به استفتائات:

از دیگر فعالیت های مهم و گسترده، پاسخ به استفتائات شرعی بود که با توجه به ادغام مرجعیت دینی و رهبری سیاسی دایره آن گسترش زیادی یافت. سؤالات فقهی جدید و مسائل مستحدثه که بعضاً نیاز به جواب فوری داشتند، توسط اعضای دفتر استفتاء و تحت اشراف حضرت امام انجام می گرفت. مجموعه این استفتائات هم اکنون تنظیم شده و به زودی در هشت مجلد به چاپ خواهد رسید.

منبع: هفته نامه حریم امام، شماره 107

. انتهای پیام /*